«Το τέλος της πανδημίας δεν είναι θέμα τύχης, είναι θέμα επιλογής», δήλωσε προχθές ο γενικός διευθυντής του ΠΟΥ, Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους. Το τοξικό για την ανθρωπότητα μείγμα της χαμηλής εμβολιαστικής κάλυψης και του μικρού αριθμού διαγνωστικών τεστ, είπε, είναι η καλύτερη συνταγή για την εμφάνιση νέων παραλλαγών. Ετεροχρονισμένη υπενθύμιση. Η «Ομικρον» είναι ήδη εδώ. Και μολονότι τρομοκρατεί την υφήλιο, μακραίνει την αγρύπνια μέσα στα σκότη της πανδημικής έκβασης, δεν δείχνει να ξηλώνει το πλέγμα φόβου, εσωστρέφειας, κατεστημένων ιδεών, ιδιοτέλειας και απληστίας που διευρύνει τις ανισότητες, πολλαπλασιάζει τις αποκλίνουσες οδούς.
Λανθασμένη επιλογή είναι η άρνηση του εμβολίου και των προστατευτικών μέτρων, ο πόλεμος στην επιστήμη, στον πολιτισμό και στην πραγματικότητα. Είναι η πολιτικοποίηση της διαχείρισης της πανδημίας, που εντείνει την πόλωση στο εσωτερικό των χωρών οδηγώντας σε αδράνειες, καθυστερή-σεις και λάθη.
Ο Γκεμπρεγέσους, όμως, υπονοεί μάλλον τις παγκόσμιες πολιτικές διαχείρισης της κρίσης. Η πανδημία στα αρχικά της στάδια φάνηκε να ενώνει τον κόσμο. Στη συνέχεια, όπως όλες οι κρίσεις, τον διαίρεσε και πάλι στα συνήθη μέρη. Τα ασύμπτωτα βιώματα, τα ελαστικά και τα άκαμπτα πεπρωμένα, οι διαφορετικές αποστάσεις από τον λάκκο με τις συμφορές θρυμμάτισαν το εύθραυστο μέτωπο. Οι ανεπτυγμένες χώρες ρίχτηκαν στις εθνικές μάχες –εμβολιασμός, επανεκκίνηση οικονομίας–, οι αναπτυσσόμενες έμειναν μετέωρες να υποφέρουν διπλά τα δεινά.
Το 2020, οι κυβερνήσεις δαπάνησαν 16 τρισ. δολάρια προκειμένου να βοηθήσουν τις κοινωνίες τους να ανακάμψουν οικονομικά από την πανδημία. Η συνολική εξωτερική βοήθεια προς τις φτωχές χώρες το ίδιο διάστημα αποτελούσε το 1% αυτού του ποσού: 161,2 δισ., αυξημένα κατά 5,6 δισ. σε σύγκριση με το 2019, εξαιτίας COVID-19. Η αγορά εμβολίων για τις φτωχές χώρες θα κόστιζε στις πλούσιες 60 δισ. Από την άλλη, η άνιση διανομή των εμβολίων, σύμφωνα με το Διεθνές Εμπορικό Επιμελητήριο, θα στοιχίσει στην παγκόσμια οικονομία έως και 7,5 τρισ. δολάρια. Τεράστιο και το κόστος σε ανθρώπινες ζωές.
Μαθηματικά μοντέλα υπολόγισαν ότι το 61% των θανάτων παγκοσμίως θα είχε αποφευχθεί εάν είχε επιτευχθεί μια ισότιμη πρόσβαση στα εμβόλια, που περισσεύουν στις ισχυρές οικονομίες, π.χ. ο Καναδάς παρήγγειλε 381 εκατ. δόσεις, 10 ανά κάτοικο. Πάνω στα ερείπια του οφθαλμοφανούς, ένας επικίνδυνος λήθαργος.