«Ο Γιάννης είναι βαριά αυτιστικός χωρίς ομιλία και δεν μπορεί να μείνει ποτέ ούτε πέντε λεπτά μόνος του», λέει η μητέρα του Αδα Σταματάτου στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, σε podcast, με αφορμή τη χθεσινή Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία. Στον 30λεπτο διάλογό τους αποκαλύπτεται μια άλλη πραγματικότητα: η εξαιρετικά απαιτητική καθημερινότητα μιας μητέρας που ζει σε ειδικές συνθήκες, με τα δεκάδες ακτινωτά προβλήματα που αντιμετωπίζει.
Η συζήτηση αυτή είχε νόημα. Η πρόσκρουση με τον κόσμο «των ανθρώπων με αναπηρία», μέσα από τον στιβαρό λόγο μιας γυναίκας που δεν μεμψιμοιρεί ούτε οργανώνει, συνδικαλιστικά, αιτήματα, αλλά καταγράφει, συμφιλιωμένη (;), εικόνες μιας 20ετίας. Ελλείψεις του κράτους, αγκυλώσεις, η (μη) πρόσβαση στη ζωή των ΑμεΑ. Και το μέλλον του Γιάννη; Ζητάει να μάθει ο πρωθυπουργός. «Το μέλλον του είναι να καταλήξει σε μία Στέγη Υποστηριζόμενης Διαβίωσης», απαντάει η μητέρα. Εκεί είναι το σπίτι παιδιών και ενηλίκων από Δευτέρα έως Παρασκευή, ύστερα, για το Σαββατοκύριακο –και εφόσον οι γονείς τους ζουν ή δεν υπάρχει άλλο πρόβλημα– μπορούν να επιστρέφουν στο πατρικό τους.
Πριν από λίγες ημέρες ένας 25χρονος σε κέντρο ΑμεΑ στη Θεσσαλονίκη έπεσε θύμα ξυλοδαρμού (διενεργείται ένορκη διοικητική εξέταση για τις συνθήκες), μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο και πέθανε. Το περιστατικό αυτό γνώρισε δημοσιότητα, γιατί, εκτός του εμφανούς δράματος, υπάρχει και ο θάνατος.
Δεκάδες όμως άλλα περιστατικά, που συμβαίνουν 365 μέρες τον χρόνο, παραμένουν αόρατα. Αν η «συμπερίληψη της διαφορετικότητας» συνιστά εκπαιδευτική διαδικασία και χρειάζεται, μοιραία, χρόνο, οι αυστηροί έλεγχοι δομών και επιδομάτων είναι υποχρέωση του κράτους. «Παίρνεις επίδομα, τι το κάνεις; Πού είναι αυτό το παιδί; Πώς το έχεις; Πού είναι; Πού κοιμάται;». Τα ερωτήματα θέτει η ίδια η κ. Σταματάτου στη συζήτηση.
Για να φτάσουμε να λέμε ότι «τα ανάπηρα παιδιά μάς δίνουν δύναμη» και να το εννοούμε, όπως είχε δηλώσει σε συνέντευξή της στην «Κ» η ακαταπόνητη πρόεδρος της «Πόρτα Ανοιχτή», Δάφνη Οικονόμου, ο δρόμος είναι μακρύς και η δουλειά πολλή.
Ομως, όσο οι ιστορίες μοιράζονται και ακούγονται, όσο οι ανάπηροι μπορούν να κυκλοφορούν και να «επιβιώνουν» στον δημόσιο χώρο και η πολιτεία αποδεικνύει έμπρακτα ότι δεν «θυμάται» μόνο κάθε 3 Δεκέμβρη, ο δρόμος πλαταίνει. Γίνεται και παραμένει ορατός.