Δεν είναι η πρώτη φορά που μια έρευνα κοινής γνώμης αναδεικνύει ως σημαντικό πρόβλημα της χώρας τη διαφθορά. Στην πιο πρόσφατη, που πραγματοποίησε η Εθνική Αρχή Διαφάνειας, το 97% των ερωτώμενων εμφανίζεται πεπεισμένο ότι μια σειρά από τομείς του Δημοσίου και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, από κοντά και τα ΜΜΕ, είναι εκτεθειμένοι στη διαφθορά. Μάλιστα. Eνα συντριπτικά μεγάλο μέρος του πληθυσμού αντιλαμβάνεται (;), πιστεύει (;), έχει διαπιστώσει ιδίοις όμμασι (;), έχει ακούσει (;), ότι οι συναλλαγές κάτω από το τραπέζι (δωροδοκίες, εξυπηρετήσεις, κ.ο.κ.) με δημόσιο χρήμα για ιδιωτικό όφελος δίνουν και παίρνουν. Είναι δε, τόσο υψηλό το ποσοστό, που αναρωτιέται κάποιος ποιοι, τελικά, διαπράττουν τις παράνομες πράξεις αν όλοι θεωρούν τα μέσα που χρησιμοποιούνται αθέμιτα και τη συνθήκη αυτή «σημαντικό πρόβλημα»;
Η απορία ενισχύεται ακόμη περισσότερο από τις απαντήσεις στο ερώτημα «για ποιο λόγο ζει και βασιλεύει η διαφθορά στην Ελλάδα;». Ο πρώτος λόγος (85%) είναι η ατιμωρησία για τους διεφθαρμένους, ο δεύτερος (73%) οι πελατειακές σχέσεις των κομμάτων και ο τρίτος (43%) η αδιαφάνεια στις δραστηριότητες των κρατικών οργανισμών (χθεσινή «Κ»).
Δεν υπάρχει τίποτα πιο ερεθιστικό από τον εύκολο πλουτισμό, ας είναι και παράνομος. Ο διχασμένος εαυτός προδίδεται στην έρευνα: Από τη μία, αδέκαστοι, απόσταση από τις εκτός νόμου συναλλαγές, η έλλειψη τιμωρίας μόνο αποχαλίνωση φέρνει – το πρότυπο του καλού πολίτη· από την άλλη, το εύρος της παρανομίας δεν δικαιολογείται αν δεν συμμετέχουν, λιγότερο ή περισσότερο, στον εκμαυλισμό και κάποιοι από όσους εμφανίζονται να κατακεραυνώνουν ή να διαπιστώνουν. Και αν δεν είναι ακόμη ενεργοί, ονειρεύονται, ίσως, να τους δοθεί η ευκαιρία. Σε αυτά τα εκκωφαντικά ποσοστά του 97% διακρίνει κανείς και μια μύχια προσδοκία ή το «αφοπλιστικό» ερώτημα «αφού όλοι έτσι κάνουν γιατί όχι κι εγώ;».
Κι εδώ αρχίζει η χορογραφία των κόκκινων γραμμών που συνεχώς μετακινούνται. Πότε η δωροδοκία, η «εξυπηρέτηση», η προσφορά, αλλάζει χρώμα και περνάει από τη «διευκόλυνση» στη χονδροειδή συναλλαγή και παραβίαση των νόμων; Το εύκολο είναι η άφεση αμαρτιών, η απενοχοποίηση του εαυτού. Το δύσκολο να δούμε ότι πριν από τη νόμιμη τιμωρία υπάρχει ο διακαής πόθος.
Με κάποιους συναλλάσσονται «πελατειακά» το Δημόσιο ή τα κόμματα. Οι διαρκώς «άλλοι» εκτός από αόριστη υπεκφυγή είναι και υποκρισία.