Η Κυριακή ήταν συννεφιασμένη μόνο μετεωρολογικά. Καρδιές δεν μάτωσαν. Ζωές δεν μαύρισαν – τουλάχιστον όχι πολλές. Οχι πολύ. Ο ηττημένος μπορεί να αισθάνεται υπερήφανος ότι βοήθησε το κόμμα του – ακουσίως και ανεπιγνώστως μεν, αλλά το βοήθησε. Εριξε το βαρύ του όνομα, ηλεκτρίζοντας νεκρά κύτταρα της πασοκικής βάσης. Εφερε περισσότερους στην κάλπη. Και στο τέλος προσφέρθηκε βορά στην αίγλη του νικητή – μεταβιβάζοντας διά της αυτοθυσίας την ισχύ των τίτλων του. Των τίτλων του «φυσικού» κληρονόμου και του πρώην πρωθυπουργού.
Η επικράτηση του Νίκου Ανδρουλάκη δεν έτυχε. Δεν την προκάλεσε (μόνο) η όψιμη, ξεθυμασμένη χολή του αντιπάλου του. Ο ίδιος ο νικητής είχε φροντίσει μεθοδικά να τοκίσει το κεφάλαιό του, ρίχνοντας ρίζες στην πασοκική ενδοχώρα και καλλιεργώντας το προφίλ του κομιστή της ανανέωσης. Με αυτό το πλάνο είχε εγκαταστήσει τον εαυτό του στην επετηρίδα ήδη από το 2017. Και βάσει αυτού, είχε ακολουθήσει έναντι της προκατόχου του την τακτική του υπομονετικού και αθόρυβου «επερχόμενου».
Οι εκ των υστέρων απόπειρες να ερμηνευθεί το αποτέλεσμα ως προϊόν παραγοντισμών και μηχανισμών προσπερνάει τα ίδια τα δεδομένα. Η κάλπη των 270.000 δεν θα μπορούσε να υπακούει σε άνωθεν σχέδια και σκοπιμότητες – που τις ανακαλύπτουν μόνο όσοι έχουν ακόμη το παλιό λογισμικό ανάγνωσης της πολιτικής πραγματικότητας.
Ο χάρτης μιας μεθοδικής επικράτησης.
Ο νέος πρόεδρος έχει μπροστά του όχι απλώς ένα πιστοποιητικό της απήχησης που μεθοδικά έχτισε. Εχει επιπλέον κι έναν πολύ χρήσιμο χάρτη για να μετρήσει ακριβώς πού υπερτερεί και πού χωλαίνει ο ίδιος και το κόμμα του.
Μπορεί, ας πούμε, να διαγνώσει γιατί το μήνυμα του ίδιου και του ΠΑΣΟΚ φαίνεται να μη συναντά το ίδιο εύκολα τα αστικά ακροατήρια. Θα μπορεί να εστιάσει και σε εκείνες τις ηλικιακές ομάδες που μάλλον μένουν ασυγκίνητες από τη σημειολογία των νεκροταφείων.
Το ΠΑΣΟΚ έχει ρεύμα. Αλλά το ρεύμα, εξ ορισμού χύμα και αδιαμόρφωτο, δεν αρκεί. Η εντολή που πήρε ο Ανδρουλάκης συνιστά έκφραση περισσότερο συλλογικής διάθεσης – για «ανανέωση» και «ενότητα». Πρόκειται μάλλον για ευχές, παρά για λελογισμένες προσδοκίες. Η μομφή ότι ο νικητής κατάφερε να ενσαρκώσει τις ευχές, επειδή είναι tabula rasa, μπορεί να αποβεί υπέρ του: Εχει όλη την ευχέρεια να ορίσει με τον δικό του γραφικό χαρακτήρα το λευκό χαρτί – να δώσει στην αυθόρμητη παρόρμηση πολιτικό περιεχόμενο.
Η βασική του επαγγελία –η «ανανέωση»– έχει ήδη κατά το δυσκολότερό της μέρος συντελεστεί. Για πρώτη φορά στην κομματική ιστορία, το πασοκικό τοπίο δεν ορίζεται από φατρίες: Χάρη στον Παπανδρέου δεν υπάρχουν πια «παπανδρεϊκοί» (παρά μόνο αν πιστεύει κανείς στα ζόμπι). Δεν υπάρχουν ενεργά άλλα επώνυμα που να μπορούν να γίνουν επιθετικοί –και διχαστικοί– προσδιορισμοί. Ο Ανδρουλάκης είναι μόνος στο πιλοτήριο.