Δεν έχει μούσι. Δεν κραδαίνει σταυρό. Πάνω του δεν έχει τίποτε παλαιοημερολογίτικο. Αντιθέτως. Ο κομψός σαραντάρης που σκύβει πάνω από τον τσίγκινο κουβά για να ανάψει φωτιά είναι κάποιος που θα περίμενες να συναντήσεις στο μπαρ ή στο θέατρο.
Το παράδοξο δεν εξαντλείται στην εικόνα – σύγχρονη όψη, μεσαιωνική πυρά. Ο ζηλωτής δεν θέλει να εξαφανίσει τη βίβλο κανενός δόγματος. Θέλει να κάψει ένα παιδικό βιβλίο. Ενα παραμύθι του Ευγένιου Τριβιζά.
Τι βρήκε να μισήσει σε ένα παραμύθι;
Η μαγεία του Τριβιζά ξεκινάει από τη γλώσσα. Οχι τόσο στις ρίμες και τις παρηχήσεις, όσο στην επινοητικότητα με την οποία πλάθει λέξεις και ονόματα. Αυτή η ασυγκράτητη ονοματοποιία φαίνεται να μιμείται την εκφραστική αυθαιρεσία των παιδιών που, μην έχοντας ακόμη εμπεδώσει τους κανόνες της γλώσσας, τους καταπατούν δημιουργικά φτιάχνοντας δικά τους λεκτικά υβρίδια.
Η ωμεγαλομανία και τα ωμεγαλακτομπούρεκα του τυραννικού Ωμέγα· τα κακαμαράκια και οι πορτοκακάδες της μάγισσας Φρικαντέλας· το Αβγατηγανιστάν και το Πιπερού· οι ντορεμηλιές και οι νεραϊδονεραντζιές είναι γλωσσικές αντανακλάσεις του νηπιακού θάμβους απέναντι στον κόσμο, του οποίου τα πράγματα μόλις που έχουν αρχίσει να αντιστοιχούν σε ονόματα. Σε αυτόν τον ανατέλλοντα κόσμο τίποτε δεν είναι ακόμη όπως λέγεται – και τίποτε ακόμη δεν λέγεται όπως είναι.
Το γλωσσικό –όπως λέμε μαγικό– φίλτρο του Τριβιζά είναι μόνο το όργανο. Επιστρατεύεται για να γεννήσει ένα μυθικό σύμπαν του οποίου τα όντα –όπως και τα ονόματα– δεν υπακούουν στα αναμενόμενα σχήματα. Οι καλοί είναι και κακοί.
Τα καλά λυκάκια τα κυνηγάει το ύπουλο, κακό γουρούνι, που στο τέλος (σπόιλερ!) το μεταμορφώνει σε καλό η ευωδία των λουλουδιών. Η πριγκίπισσα μεταμορφώνεται η ίδια σε βατραχίνα για χάρη του βατράχου που ήταν σκέτος βάτραχος. Και το τέλος δεν είναι πάντα ρόδινο: Η κακομαθημένη πριγκίπισσα, αφού έχει απορρίψει εκατό πρίγκιπες, ξεμένει με τον γιο του κηπουρού. Η Φιφή και η Φωφώ, οι λαίμαργες φάλαινες, αφού έχουν φάει τους ωκεανούς, καταλήγουν νηστικές.
Τα παραμύθια του Τριβιζά παριστάνουν έτσι έναν κόσμο ανεξάντλητης αισθητικής και ηθικής ποικιλίας. Δείχνουν, χωρίς να διδάσκουν, ότι η πάστα των όντων είναι εύπλαστη. Μεταμορφώσιμη. Οι άνθρωποι δεν είναι μπετόν. Πλάθονται. Ο κόσμος δεν είναι δεδομένος. Είναι ό,τι τον κάνεις.
Πού είναι, λοιπόν, το περίεργο; Μέσα στον φανατισμό του, ο εμπρηστής διάλεξε σωστά. Διάλεξε να κάψει ένα μάθημα ελευθερίας. Εναν αγωγό διαπαιδαγώγησης που δεν σου σερβίρει έτοιμο το νόημα, αλλά σε εξασκεί για να το αλιεύσεις μόνος μέσα από τα πελάγη της αμφιβολίας.
Είχε δίκιο ο πυρπολητής. Ο Τριβιζάς είναι επικίνδυνος για τις ορθοδοξίες.
Αυτοκριτική
Εκατόν είκοσι τέσσερα. Ο κυβερνητικός παράγοντας ανέφερε τον αριθμό από μνήμης. Τόσα είναι τα περιφερειακά νοσοκομεία. Η πανδημία έδειξε ότι δεν μπορούν όλα να λειτουργήσουν σωστά. Πρέπει το σύστημα να αναδιοργανωθεί – να οικονομήσει πιο αποδοτικά τους λιγοστούς πόρους του. Η κυβέρνηση διατείνεται ότι είχε δει –και ομολογήσει– την ανισορροπία μεταξύ επαρχιακών και κεντρικών νοσοκομείων. Είχε επίσης δει το κενό στην καχεκτική πρωτοβάθμια φροντίδα, την ελλιπή εκπαίδευση μέρους του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού, τη δυσκολία να τηρηθούν τα πρωτόκολλα – όπου, τέλος πάντων, εφαρμόζονται, έστω και πλημμελώς, τα πρωτόκολλα. Τότε, γιατί δεν τα άλλαξε; Διότι, λένε, τέτοιες αλλαγές δεν θα μπορούσαν να γίνουν εν μέσω της μεγαλύτερης υγειονομικής κρίσης εδώ κι έναν αιώνα. Κάτι όμως άλλαξε στην Υγεία: Αλλαξε ο υπουργός. Αλλαξε και ο αναπληρωτής υπουργός, που είχε προαχθεί από υφυπουργό. Αλλα και ο διοικητής του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας. Οι αποπομπές αυτές συνιστούν και μια έμπρακτη αυτοκριτική από πλευράς της κυβέρνησης. Αυτοκριτική που παραμένει μέχρι σήμερα σιωπηρή.
Κουρουμπλόκ
Μετά το 2012 και τη μεγάλη, πράσινη διασπορά ισχύει ο απλός κανόνας: Δείξε μου τον Πασόκο σου, να σου πω ποιος είσαι.