Τι του φταίει;
Το αίτημα του Αλέξη Τσίπρα για εκλογές δεν έχει πολιτικό περιεχόμενο. Δεν είναι καν ειλικρινές μέσα στη βροντερή περιπάθειά του. Είναι μια άναρθρη κραυγή ενός πολιτικού αρχηγού που θέλει να πει κάτι μεγάλο, χωρίς να διαθέτει ιδέες και έμπνευση αντίστοιχου μεγέθους. Και χωρίς το απαιτούμενο κοινό, βεβαίως. Οι ανθρώπινοι αριθμοί που δεν βγαίνουν, όμως, δεν είναι το μοναδικό του πρόβλημα. Τα ποσοστά, άλλωστε, αλλάζουν υπό τις κατάλληλες συνθήκες. Και οι συνθήκες μεταβάλλονται κι αυτές διαρκώς. Το βασικό πρόβλημα είναι η ανυπαρξία σχεδίου, προγράμματος ή στοιχειώδους πρότασης ακόμα και σε θεωρητικό επίπεδο. Η απουσία σύγχρονου οράματος, ανέγγιχτου από δόγματα και φαντασιώσεις των δύο προηγούμενων αιώνων. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι εγκλωβισμένος σε ένα άνυδρο πολιτικό λίμπο και παρακολουθεί τις εξελίξεις με την αμέτοχη αβεβαιότητα του ερασιτέχνη, ο οποίος κάπως, κάποτε, στάθηκε τυχερός. Συνεπώς, ο Αλέξης Τσίπρας βρίσκεται σε έξαλλη κατάσταση επειδή στην παρούσα φάση αδυνατεί να αποδείξει ότι έχει λόγο ύπαρξης· στους ψηφοφόρους του αλλά και στον ίδιο του τον εαυτό.
Μεγάλες κουβέντες
Το χαρτί των εκλογών έπεσε εκ του ασφαλούς, στο πλαίσιο μιας λογικής του τύπου «κάτι πρέπει να πω τώρα κι εγώ για να κάνω αίσθηση και να με θυμηθεί ο κόσμος». Αυτή ακριβώς η λογική, όμως, είναι και ο λόγος που ο Αλέξης Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκονται στο αδιέξοδο που βρίσκονται. Η ελαφρότητα, το κυνήγι εντυπώσεων και ο ανερμάτιστα συγκρουσιακός χαρακτήρας του πολιτικού της αυτοπροσδιορισμού καθιστούν την αξιωματική αντιπολίτευση παρωχημένη και ανίσχυρη. Ολα είναι μια βόλτα στην αγορά της κακίας, του κουτσομπολιού και της ρήξης για τη ρήξη. Τίποτα δεν παράγεται για να μείνει και να προσφέρει. Προέχει «να πέσει η κακιά Δεξιά και να έρθει η σωτήρια Αριστερά ξανά στην εξουσία», με τη διαφορά ότι το πρόσφατο παρελθόν της αριστερής εξουσίας δεν δικαιώνει την ανανέωση αυτής της προσδοκίας. Σε κάθε περίπτωση, ο Αλέξης Τσίπρας ενδιαφέρεται περισσότερο να προσβάλει τον Κυριάκο Μητσοτάκη στα λόγια, παρά να οικοδομήσει μια ρεαλιστική πολιτική αντιπρόταση που θα τον πλήξει επί της ουσίας. Ομως η ρεαλιστική πολιτική θέλει δουλειά, κόπο, άνοιγμα στη σκληρή κυριολεξία, και, ως γνωστόν, ο Αλέξης Τσίπρας κάτι τέτοια δεν τα συμπαθεί. Προτιμά τη μαγεία της ονειροφαντασίας.
Επίμονα ανώριμοι
Ο λόγος που ο ΣΥΡΙΖΑ αποδυναμώνεται μέρα με τη μέρα είναι ότι σνομπάρει συστηματικά τη σοβαρότητα. Οτιδήποτε έχει να κάνει με απτή πολιτική (ένα κανονικό οικονομικό πρόγραμμα, μια κανονική πρόταση αντιμετώπισης της πανδημίας, ένα κανονικό μεταρρυθμιστικό πλάνο) απορρίπτεται εξ ορισμού γιατί προσκρούει στα ιδεολογικά ταμπού. Για να ρυθμίσεις μια παθογένεια πρέπει να γίνεις δυσάρεστος και ο ΣΥΡΙΖΑ, ως κόμμα-δοχείο της λαϊκής διαμαρτυρίας, δεν έχει καμία τέτοια πρόθεση. Ετσι μένει στις δηλώσεις και πάσχει στο κομμάτι του πραγματισμού: είναι πολύ εύκολο, για παράδειγμα, να προτάσσεις τη δημιουργία καινούργιων ΜΕΘ ως λύση σε κάθε πρόβλημα σχετικό με την πανδημία, αλλά στην πραγματικότητα οι ΜΕΘ δεν είναι μόνο θέμα καλών προθέσεων· είναι και θέμα στελέχωσης, ειδίκευσης, συντήρησης κ.ο.κ. Επιπλέον, οι ΜΕΘ αντιμετωπίζουν μεν ακραία περιστατικά, αλλά δεν περιορίζουν την εμφάνισή τους· συνεπώς, δεν λύνουν το πρόβλημα· είναι το ύστατο μέσο, όχι μαγικό χάπι. Χωρίς ευρύτερη στρατηγική πρόληψης κατά της COVID-19 –δηλαδή χωρίς εμβόλια και αδιαπραγμάτευτη πίστη σε αυτά– κανένας αριθμός ΜΕΘ δεν είναι αρκετός.
Η χαμένη ευκαιρία
Η πανδημία ήταν μια καλή ευκαιρία για να αναπτύξει ο ΣΥΡΙΖΑ το ενήλικο προφίλ που πολλοί καλοπροαίρετοι πίστευαν ότι θα ανέπτυσσε μετά την επώδυνη τετραετία 2015-2019. Ηταν δεδομένο ότι η κυβέρνηση θα έκανε λάθη, ήταν βέβαιο ότι η δυσχερής παγκόσμια συνθήκη θα αναδείκνυε τις αδυναμίες της, ήταν αναμενόμενο ότι το πολιτικό διακύβευμα θα αφορούσε κυρίως τεχνικότητες: υγειονομικές και οικονομικές. Ο Αλέξης Τσίπρας είχε τον χρόνο που χρειαζόταν, αλλά και την ευνοϊκή απόσταση ασφαλείας από την κυβερνητική ευθύνη, ώστε να πιάσει δουλειά και να αναδείξει την παράταξή του ως δύναμη ευθύνης και ορθολογισμού. Μπορούσε να γίνει ένας καλός «σπασίκλας» που θα αναβάθμιζε τον ανταγωνισμό και θα έβγαινε κερδισμένος από την άνιση σύγκριση με έναν κυβερνητικό μηχανισμό σε τροχιά φθοράς. Αντ’ αυτού προτίμησε το σαμποτάζ της εμβολιαστικής εκστρατείας και τη συστηματική πλειοδοσία στην πολακική αντιεπιστημονικότητα. Δυστυχώς, η κυνική παραδοχή της Εφης Αχτσιόγλου παραμένει επίκαιρη και λύνει κάθε απορία: η κανονικότητα δεν είναι ποτέ ευκαιρία για την Αριστερά. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν στοχεύει στην επίλυση των προβλημάτων, γιατί ζει από τη διαιώνισή τους.
Σταυροδρόμι
Το παράδειγμα Ανδρουλάκη θυμίζει κατά κάποιον τρόπο το παράδειγμα Μητσοτάκη πριν από τις εκλογές του 2019. Η μετριοπάθεια σε συνδυασμό με το τέλος των μεγάλων υποσχέσεων συντείνει σε μια καινούργια πολιτική κουλτούρα που, απαλλαγμένη από το βάρος του λαϊκισμού, μοιάζει πιο μοντέρνα κι αξιόπιστη. Καθώς τα ποσοστά του ΚΙΝΑΛ ανεβαίνουν και η μάχη για το κέντρο εντείνεται, ο Αλέξης Τσίπρας πρέπει να αποφασίσει επιτέλους ποια είναι η κινητήριος δύναμή του: ο αραχνιασμένος ρομαντισμός της αυταπάτης ή το καλό της χώρας του με πρακτικούς όρους;