Αυτό το δίλημμα θα το βρίσκουμε μπροστά μας στον βαθμό που στην ψηφιακή κοινωνία η εικόνα κυκλοφορεί με ταχύτατους ρυθμούς σε εκατομμύρια πολίτες. Αρα σκίτσα σαν αυτό που αναπαρήγαγε ο κ. Η. Μόσιαλος θα μας απασχολούν πλειστάκις.
Η Εκκλησία –για να μην υποκρινόμαστε–αποτελεί μια εξουσία με τη δομημένη ιεραρχία της, τους ποικίλους μηχανισμούς της, που την προστατεύουν και αναπαράγουν την ισχύ της. Ως εκ τούτου, όπως κάθε εξουσία, είναι αλλεργική και δυσανεκτική στην κριτική, στην αμφιβολία, πολύ δε περισσότερο στη σάτιρα. Ομως ο Χριστιανισμός τουλάχιστον δεν αποκεφαλίζει τους «άπιστους». Τους καταγγέλλει, τους στηλιτεύει, άντε το πολύ πολύ να τους αφορίσει. Μέχρις εκεί. Η δε Ορθόδοξη Εκκλησία, η Εκκλησία μας, δεν βαρύνεται ιστορικά με καμιά Ιερά Εξέταση. Είναι πιο ανεκτική, πιο οικεία, χωρίς να παραγνωρίζουμε ότι αποτελεί μια εξουσία με ισχύ πολιτική, οικονομική, ιδεολογική.
Συνεπώς, ήταν απολύτως φυσιολογικό να δυσανασχετήσει δημόσια με το επίμαχο σκίτσο. Οσοι διαμαρτύρονται γι’ αυτή την αντίδραση της Εκκλησίας προφανώς αγνοούν πώς συμπεριφέρονται οι κάθε λογής εξουσίες όταν σατιρίζονται σταθερές τους ή όταν αμφισβητείται το κύρος και η αυθεντία τους.
Τα αντανακλαστικά τους είναι παβλοφικού χαρακτήρα. Η αντίδραση είναι ακαριαία.
Από την άλλη πλευρά, πρωταρχικό καθήκον της πολιτικής τάξης μιας δημοκρατικής πολιτείας είναι η υπεράσπιση των ατομικών ελευθεριών, μέσα στις οποίες βρίσκεται και το δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης. Ενα δικαίωμα το οποίο δεν υπόκειται σε κανένα περιορισμό, παρά μόνον σε αυτούς που θέτει ο ποινικός νόμος. Το δε δικαίωμα της σάτιρας δεν υπόκειται ούτε σε αυτόν τον περιορισμό.
Εννοείται πως οι πάντες σατιρίζονται και οι πάντες κρίνονται. Και όσοι σατιρίζουν… Μέχρις εδώ. Αλίμονο αν εξαρτήσουμε την αποδοχή της σάτιρας από το αν συμφωνούμε με το περιεχόμενό της. Συνεπώς, είναι αδιαπραγμάτευτη η ύπαρξη μιας, χωρίς όρια, σάτιρας και της πιο ανατρεπτικής, υπό την έννοια πως αυτός που σατιρίζει δε θα υφίσταται συνέπειες για το έργο του. Γιατί αυτό ξεχωρίζει τα δημοκρατικά πολιτεύματα από τα πάσης φύσεως ολοκληρωτικά καθεστώτα. Από την ύπαρξη ή μη, συνεπειών από τη δημόσια εκφορά λόγου μη αρεστού στην εξουσία.