Χιούμορ που δεν «προσβάλλει» δεν είναι χιούμορ. Η ποιότητά του είναι ανάλογη της αποδομητικής του ισχύος. Είναι βέβαια δύσκολο να γελάσεις όταν αυτή η ισχύς στρέφεται ενάντια στις δικές σου αξίες. Αλλά έτσι είναι οι πλουραλιστικές κοινωνίες. Η ποικιλία των αξιών επιτρέπει στον προσβάλλοντα να εκφράζεται και στους προσβεβλημένους να διαμαρτύρονται.
Η ιστορία με την ανάρτηση του Ηλία Μόσιαλου θα μπορούσε να είχε τελειώσει με αυτή την ισορροπία: ο αντίκτυπος από ένα φορεμένο καλαμπούρι ισοφαρίστηκε με τις αναμενόμενες αντιδράσεις. Ούτε ο καθηγητής διέπραξε κανένα διαφωτιστικό ανδραγάθημα που να δικαιολογεί όσους τον υπερασπίστηκαν σαν Γαλιλαίο του Facebook. Ούτε η κοινοτοπία όσων τον αναθεμάτισαν έφτασε να γίνει απειλητική για την ελευθερία του λόγου – ακόμη και του ελαφρού.
Εξίσου υπερβολική ακούγεται και η κατηγορία ότι ο παίζων σοφός πριόνισε τάχα την επιστημονική του αυθεντία. Οι επιστημονικές διασημότητες της πανδημίας κλήθηκαν και καλούνται ακόμη να μετάσχουν σε όλα τα επίπεδα της δημόσιας σφαίρας – από τις πρωινές εκπομπές μέχρι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ως ένα βαθμό, αυτό είναι και το εκλαϊκευτικό τους καθήκον: να διαχέουν τη γνώση τους στους αγωγούς που μπορούν να συναντήσουν το μεγάλο κοινό.
Το ερώτημα αν το μέσο (το αστείο) εκπληρώνει τον σκοπό (την ευαισθητοποίηση για το εμβόλιο) είναι παρατραβηγμένο. Οταν ένας γιατρός έχει πρωταγωνιστήσει επί δύο χρόνια στη δύσκολη προσπάθεια υγειονομικής ενημέρωσης, εκτιθέμενος τόσο πολύ στη δημοσιότητα, είναι υπερβολικό να λοιδορείται επειδή βρέθηκε στιγμιαία να χαριτολογεί σαν Παγώνη Λονδίνου.
Σταυροφορία στο Διαδίκτυο για ένα φορεμένο αστείο.
Αλλωστε, οι πολιτικοί που βιάστηκαν να αφορίσουν τον Μόσιαλο εκδήλωσαν, εκτός από την αισθητική τους, και τις αλλότριες σκοπιμότητές τους. Προσπάθησαν να τον παρουσιάσουν σαν κρατικό αξιωματούχο και μέλος του συστήματος Μητσοτάκη – πράγμα που δεν δικαιολογείται ούτε από τον ανεξάρτητο συμβουλευτικό του ρόλο ούτε από τις άστατες πολιτικές του κλίσεις. Προσπάθησαν να θυμίσουν και το νεοπαπανδρεϊκό πολιτικό του παρελθόν, σαν να άλλαζε η πολιτική του καταγωγή το νόημα της ανάρτησής του.
Τα αναθέματα αποκάλυπταν έτσι ότι το κίνητρό τους δεν ήταν το τραυματισμένο θρησκευτικό συναίσθημα. Ηταν πρωτίστως το πολιτικό εμπόριο της συνιστώσας εκείνης που παρουσιάζει τη Δεξιά ως ευάλωτη στις πασοκικές προσμείξεις. Τη συνιστώσα που βαράει την καμπάνα της έκπτωσης των αξιών («ξυπνάτε, χριστιανοί, έρχεται η πολιτική ορθότητα»), επενδύοντας συνθηματολογικά σε υπαρκτές ταυτοτικές ανασφάλειες.
Αυτή η παρωχημένη ψηφοθηρική τεχνολογία –πατρίς, θρησκεία– δεν δίνει τον τόνο στη Ν.Δ., όπως έδειξε και η αποστασιοποιημένη αντίδραση του κυβερνητικού εκπροσώπου. Μπορεί όμως να σέρνει σε λαϊκιστική πλειοδοσία ακόμη στελέχη που διεκδικούν μεταρρυθμιστικά διαπιστευτήρια.
Η νεοδεξιά ξορκίζει τώρα ανέκδοτα. Δεν είναι σίγουρο ότι θα μείνει πάντα έτσι.