Αποχαιρετισμός στα ερείπια

Αποχαιρετισμός στα ερείπια

4' 37" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Το λιμάνι του Πειραιά είναι το μεγαλύτερο επιβατικό λιμάνι της Ευρώπης, και ένα από τα μεγαλύτερα του κόσμου. Εκατομμύρια άνθρωποι περνάνε από εκεί κάθε χρόνο, άνθρωποι κάθε είδους και εθνικότητας, οι οποίοι, όμως, έχουν όλοι ένα κοινό χαρακτηριστικό: σχεδόν σίγουρα, φεύγοντας ή ερχόμενοι, κάποια στιγμή, αργά ή γρήγορα, σηκώνουν το βλέμμα και παρατηρούν ένα κτίριο. Ένα συγκεκριμένο. Δεν γίνεται να μην το προσέξει κανείς: είναι το ψηλότερο κτίριο του λιμανιού. Φαίνεται από παντού. Εξέχει σαν τεντωμένο δάχτυλο, τέσσερις φορές ψηλότερο από τις ομοιόμορφες γκρίζες πολυκατοικίες του Πειραιά. Λέγεται “Πύργος Πειραιά”. Έχει 84 μέτρα ύψος, είναι το δεύτερο ψηλότερο κτίριο στην Ελλάδα (μετά τον “Πύργο Αθηνών”) και έχει 25 ορόφους. Χτίστηκε τη δεκαετία του 1970. Και είναι άδειο. Αχρησιμοποίητο. Κουφάρι. Εδώ και δεκαετίες, η εγκατάλειψή του είναι εμφανής από τα παράθυρα που χάσκουν σπασμένα, από την επένδυση του σκελετού που σε πολλά σημεία έχει ξεφτίσει και κρέμεται στο κενό. Εκατομμύρια άνθρωποι που περνάνε από το λιμάνι του Πειραιά κάθε χρόνο, σηκώνουν το βλέμμα τους και βλέπουν, ως πρώτη (ή τελευταία) εντονότερη εικόνα από το μεγαλύτερο λιμάνι της Ελλάδας, ένα ερείπιο. 

Αυτή η εικόνα πάντα μου έκανε εντύπωση. Ερείπιο; Ένα τέτοιο κτίριο, σε τόσο προνομιακό σημείο; Κανένας δεν έχει να το κάνει κάτι; Ούτε μία εταιρεία, ούτε ένας επιχειρηματίας δεν έχει κάποια ιδέα ή αρκετά χρήματα για να το αξιοποιήσει; Φυσικά, η εξήγηση ήταν προφανής, έμμεσα, παντού: στα υπόλοιπα ερείπια της πόλης. Το πολεοδομικό συγκρότημα της Αθήνας είναι γεμάτο με ερείπια, κτίρια που κάποτε ήταν κάτι (σπίτια, εργοστάσια, γραφεία) και πλέον χάσκουν άδεια, αφημένα να ρημάξουν, να καταρρεύσουν. Το φαινόμενο είναι γνωστό και έχει και πολλές καλά τεκμηριωμένες αιτίες (την κρίση, το ιδιοκτησιακό καθεστώς, τη γραφειοκρατία, αλλαγές χρήσης). Επιπλέον, δεν είναι μόνο ελληνικό -ο αστικός μαρασμός πλήττει διάφορες περιοχές ανά τον κόσμο, έχει μελετηθεί καλά και από πολλούς ειδικούς. Και στην δική μας περίπτωση, όπως και αλλού, έχει συνέπειες στην ποιότητα ζωής, στην ασφάλεια, αλλά και στο πώς αντιμετωπίζουμε τη ζωή και την καθημερινότητα ως πολίτες. Επηρεάζει την εικόνα που έχουμε για το περιβάλλον μας. Τι σημαίνει το ότι τόσο πολλά κτίρια γύρω μας είναι παρατημένα ερείπια; Ποιο είναι το μήνυμα που μας δίνει το αστικό τοπίο για το μέρος στο οποίο ζούμε; Ότι είναι ένα μέρος που ακμάζει; Ότι έχει προοπτικές; Μάλλον το αντίθετο. Αυτό είναι ένα μέρος στο οποίο κανείς δεν ενδιαφέρεται. Κανείς δεν επενδύει. Τίποτε δεν αξίζει τον κόπο. Κανείς δεν ασχολείται. Ερείπια. 

Αποχαιρετισμός στα ερείπια-1

Ασφαλώς, όμως, έχετε παρατηρήσει ότι τα τελευταία χρόνια στην Αθήνα κάτι έχει αρχίσει να αλλάζει, και μάλιστα με πολύ γρήγορο ρυθμό. Σε πολλές γωνιές της πόλης κάποια ερείπια έχουν πάψει να είναι ερείπια: κάποιοι και κάποιες αποφάσισαν ότι έχει νόημα να τα ανακαινίσουν, να επενδύσουν σε αυτά και να τα κάνουν κάτι. Παλιά κουφάρια γίνονται φρεσκοβαμμένα και καλοφωτισμένα ξενοδοχεία με ονόματα όπως Brown, Anda, Lighthouse, Dave Red. Εκατοντάδες παρατημένες και βρώμικες πολυκατοικίες και δεκάδες παραμελημένα νεοκλασικά έχουν ανακαινιστεί για να γίνουν AirBnb. Τα μεγάλα κτίρια των παλιών, χρεοκοπημένων ομίλων ΜΜΕ που έμεναν άδεια έχουν εκποιηθεί/πουληθεί και μετατραπεί σε υπερσύγχρονα κτίρια γραφείων (της Ελευθεροτυπίας, του ΔΟΛ). Το γιγάντιο, εγκαταλειμένο καπνεργοστάσιο στη Λένορμαν έγινε ένας εκπληκτικός εκθεσιακός χώρος. Και ακολουθούν κι άλλα. Τα θλιβερά, εγκαταλειμένα ερείπια στα Αστέρια Γλυφάδας γίνονται πεντάστερο resort (έχει σχεδόν ολοκληρωθεί το έργο). Τα ερείπια της ΧΡΩΠΕΙ στην Πειραιώς θα γίνουν “Πολιτεία Καινοτομίας” με γραφεία και ερευνητικές εγκαταστάσεις για startups. Τα ερείπια της πρώην ΠΥΡΚΑΛ στον Άγιο Δημήτριο θα γίνουν πάρκο με γραφεία όπου θα μεταφερθούν εννέα υπουργεία (τα παλιά και ταλαιπωρημένα κτίρια των οποίων στο κέντρο θα ελευθερωθούν για να ανακατασκευαστούν από ιδιώτες, κι αυτά). Το Μινιόν ανακατασκευάζεται (εκτός από καταστήματα θα έχει και γραφεία, και ίσως και διαμερίσματα), το Σαρόγλειο Μέγαρο στη Σταδίου γίνεται ξενοδοχείο της αλυσίδας Moxy -και μάλιστα με “πράσινη” πιστοποίηση-, το απίστευτο ερείπιο του ξενοδοχείου Sans Rival στη Λιοσίων ξαναγίνεται ξενοδοχείο, και παίρνουν σειρά και ακόμα περισσότερα, το τεράστιο Μέγαρο Σλίμαν στην Πανεπιστημίου, το Μπάγκειον στην Ομόνοια, το παλιό Εφετείο στη Σωκράτους, όλα τους κτίρια μεγάλα, εμβληματικά, τα οποία είτε βρίσκονταν σε πολύ κακή κατάσταση είτε ήταν άδεια και εγκαταλειμένα για δεκαετίες. Ακόμα και το Hilton, που δεν ήταν καθόλου ερείπιο, κλείνει για να ανακατασκευαστεί ολόκληρο. Για να μην αναφέρουμε τα καινούργια υπερσύγχρονα κτίρια γραφείων που φυτρώνουν μαζικά στο Μαρούσι και στη Συγγρού, παρεμβάσεις όπως το ΕΜΣΤ, το ΚΠΙΣΝ ή και την Εθνική Πινακοθήκη, ή εκείνη την άλλη σημαντική λεπτομέρεια, το άλλο γιγάντιο αστικό τραύμα που έχασκε ανοιχτό εδώ και δυο δεκαετίες: το Ελληνικό. Όλα αυτά αλλάζουν την πόλη με ριζικό τρόπο, πάρα πολύ γρήγορα. 

Το αποτέλεσμα το βλέπουμε από τώρα -ακόμα και μια μικρή βόλτα στο κέντρο ή στο Μαρούσι με τις συστάδες των γερανών αρκεί. Πολλή συζήτηση μπορεί να γίνει για το αν όλες αυτές οι επενδύσεις είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, για το πόσα μπουτίκ-ξενοδοχεία χωράει στ’ αλήθεια η Αθήνα, για το αν όλα αυτά τα νέα βιοκλιματικά κτίρια γραφείων θα έχουν ζήτηση μετά από την πανδημία, ή για το αν οι παρεμβάσεις αυτές αναβαθμίζουν, όντως, αρχιτεκτονικά την Αθήνα, ή την μετατρέπουν σε έναν πιο καθαρό, καλύτερα φωτισμένο πολεοδομικό αχταρμά. Ωστόσο, κανένας δεν μπορεί να αμφισβητήσει την αξία αυτής της τάσης. Το να περπατάς στο δρόμο και στο φόντο να υπάρχουν επιχειρήσεις, διαμερίσματα, ξενοδοχεία, μουσεία, κτίρια στα οποία κάποιοι αποφάσισαν να επενδύσουν, έχει σημασία. Το ότι το φόντο της ζωής μας δεν θα είναι τόσα ερείπια, έχει σημασία. 

Αν κατεβείτε στο λιμάνι σήμερα δεν θα δείτε τον Πύργο του Πειραιά, όπως σας τον περίγραψα στην αρχή. Τον έχουν καλύψει οι σκαλωσιές. Ανακατασκευάζεται πλήρως για να γίνει βιοκλιματικό κτίριο γραφείων και διαμερισμάτων, με “πράσινη” πιστοποίηση. Αυτό θα βλέπουν οι εκατομμύρια διερχόμενοι από το μεγαλύτερο επιβατικό λιμάνι της Ευρώπης, πολύ σύντομα. 

Έχει σημασία.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή