Οταν το 1989 το κομμουνιστικό σύστημα κατέρρεε από άκρου εις άκρον στην Ευρώπη, είχε δημιουργηθεί η εντύπωση ότι οι ΗΠΑ κατέκτησαν ακόπως και άνευ στρατιωτικού ή αξιόλογου οικονομικού τιμήματος τη διεθνή κυριαρχία. Δεν άργησε πολύ ώστε να αποδειχθεί ότι το ρωσικό σύστημα –και όχι αποκλειστικά το κομμουνιστικό, που πάντα αποτελούσε παρέκκλιση στην ιστορία αυτής της χώρας– διέθετε απρόσμενη ανθεκτικότητα.
Μια ομάδα στελεχών μεσαίου διαμετρήματος που συγκροτούσαν τις μυστικές υπηρεσίες, τις ένοπλες δυνάμεις και το υπουργείο Εξωτερικών ανέλαβε τη διαχείριση μιας κλονισθείσης αυτοκρατορίας και τη διέσωσε από την πλήρη αποσύνθεση. Το γεγονός αυτό δεν δικαιώνει την κομμουνιστική διακυβέρνηση ως πολιτική επιλογή, αλλ’ ούτε εξασφαλίζει στο σύστημα της Δύσεως αυτομάτως αναγνώριση υπεροχής ή αποτελεσματικότητας. Εξ ου και ο τραγέλαφος της αντιπαραθέσεως Ουάσιγκτον και Μόσχας, που βαίνει κλιμακούμενος γύρω από την Ουκρανία.
Η μείζων διαφορά στα δύο ανομοιογενή συστήματα λειτουργικού κατεστημένου μπορεί να εντοπισθεί στο γεγονός ότι το μεν ρωσικό -υπό οιανδήποτε μορφή και φόρτιση ιδεολογική– ήταν και παραμένει αυτοκρατορικό, ενώ των ΗΠΑ είναι ατομοκεντρικό.
Η επιτυχία όμως στον νέο αυτόν κόσμο που σήμερα ακούει εις το αφηρημένο όνομα «Φιλελευθέρα Δύσις» είναι αποκλειστικά αποτέλεσμα «ατομικής υπερβάσεως». Η συστημική συνοχή που είναι αναγκαία για τη δημιουργία και τη λειτουργία ενός αυτοκρατορικού συστήματος λαμβάνεται ασφαλώς υπόψη τόσο στις ΗΠΑ όσο και σε ολόκληρη τη Δύση, αλλά δεν είναι το καθοριστικό στοιχείο δημιουργίας αποκλειστικού σημείου αναφοράς.
Σε πρακτικό επίπεδο, αυτό σημαίνει ότι στις ΗΠΑ δεν είναι δυνατόν να εμφανισθεί ένας Σεργκέι Λαβρόφ ως ο απόλυτος διαχειριστής των διεθνών θεμάτων. Αλλά ούτε και στη Μόσχα θα ήταν δυνατόν να κάνει την εμφάνισή του κάποιος πολυπράγμων πολιτικός τύπου Αντονι Μπλίνκεν.
Δεν είναι καν θέμα προσωπικών δυνατοτήτων ή ευφυΐας. Πρόκειται για μία διαφορά αγεφύρωτη ανάμεσα σε δύο θεωρήσεις. Και η μόνη λογική που διέπει τη συμπεριφορά των δύο δυνάμεων είναι η απόλυτη κυριαρχία της μιας επί της άλλης, εάν υποτεθεί ότι αυτό είναι εφικτό. Σε αυτό το πλαίσιο ξετυλίγεται η αντιπαράθεση στην Ουκρανία και άλλο δεν έχουμε να κάνουμε από το να περιμένουμε πού θα μας βγάλει τελικώς η όλη υπόθεση.