Η κ. Κιντή, μέσα από μία συνέντευξή της στην «Καθημερινή», στην οποία υποστηρίζει όσα έχει επανειλημμένως γράψει και πει, μας παρουσιάζεται φωτογραφημένη εμπρός στα γκραφίτι ενός τοίχου του Τμήματος Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης, ενός από τα καλύτερα τέτοια τμήματα διεθνώς. Καταλαβαίνω πως εσχάτως, πέρα από τις επεξεργασίες των προτάσεών της για το πανεπιστήμιο της επόμενης δεκαετίας, διαπρέπει και ως προς τα τεκταινόμενα σε άλλες ηπείρους, κυρίως, δε, της Αφρικής, μιας και έπειτα από σκέψη συγκρίνει τα πανεπιστήμιά μας με αυτά της Σομαλίας.
Παλιά ξινά σταφύλια
Δεν θα ασχοληθώ με τις απόψεις της κ. Κιντή για τα πανεπιστήμια. Εκφράζουν ένα αυταρχικό πλαίσιο προτάσεων –με το οποίο, δυστυχώς, συμφωνούν και αρκετοί πανεπιστημιακοί-, και το οποίο έως ένα βαθμό εφαρμόστηκε στη χώρα μας και απορρίφθηκε από τους ίδιους που είχαν πιστέψει και εμπλακεί στο πολλά υποσχόμενο σχήμα της κ. Διαμαντοπούλου. Και όπως γίνεται συχνά με τα αυταρχικά σχήματα και τις ιδέες, όταν δεν λειτουργούν, οι ίδιοι που τις πρότειναν, προτείνουν ακόμη πιο αυταρχικά σχήματα και μεθόδους ώστε να βελτιωθεί η αποδοτικότητα των αρχικών προτάσεων, κ.ο.κ. μέχρι να προκληθεί μία σοβαρή κρίση. Παντού –στις δικτατορίες, στις οικονομικές μεταρρυθμίσεις α λα Σικάγο, στα εκπαιδευτικά συστήματα, στις εργατικές νομοθεσίες– η αποτυχία του αυταρχισμού θεωρείται ότι μπορεί να γιατρευτεί μόνον με περισσότερο αυταρχισμό.
Δεν θα ασχοληθώ ούτε και με τις πολιτικές της απόψεις, τις οποίες, προφανώς έχει κάθε δικαίωμα να προβάλλει, ανεξάρτητα αν στο παρελθόν επιχειρηματολογούσε, σε άρθρο της ως στέλεχος ενός περιοδικού της Αριστεράς, υπέρ των ενεργειών των φοιτητών που δεν άφηναν τα πολιτικά κόμματα να καταθέσουν στεφάνια στο Πολυτεχνείο.
Βέβαια, δεν θα ασχοληθώ καθόλου μα καθόλου με το επιστημονικό της έργο μιας και η αρθρογραφία σε εφημερίδες είναι ο λάθος τρόπος να αποτιμάται το επιστημονικό έργο μιας πανεπιστημιακού. Υπάρχουν οι επιστημονικές κοινότητες ως οι μόνες αρμόδιες να το αξιολογήσουν και να το πράξουν με κάθε αυστηρότητα.
Ελεεινολογίες
Θα ήθελα, όμως, να σχολιάσω την ελεεινολογία της κ. Κιντή για τα ελληνικά πανεπιστήμια. Γιατί, αλήθεια, τέτοια απόλυτη απαξίωση και λάσπη για τα ελληνικά πανεπιστήμια; Για την κ. Κιντή οι διάφορες λίστες κατάταξης των πανεπιστημίων είναι ένας προσφιλής τρόπος να γίνονται συγκρίσεις ως προς την ποιότητα των πανεπιστημίων όλου του κόσμου. Τα ελληνικά πανεπιστήμια, λοιπόν, είναι ανάμεσα στο 5% των κορυφαίων του κόσμου. Εχει άραγε αναρωτηθεί πώς έχει γίνει αυτό; Πώς τα υποχρηματοδοτούμενα και υποστελεχωμένα ελληνικά πανεπιστήμια κατάφεραν αυτήν την τεράστια επιτυχία;
Η απουσία αυτών των συζητήσεων έχει συγκεκριμένους λόγους: Γιατί αν αρχίσει μια τέτοια συζήτηση, τότε θα αναδειχθεί μια άλλη πραγματικότητα. Μια πραγματικότητα που θέλει να θυμίζει στην κοινωνία ότι παρά τα όσα γίνονται με κάποιους καθηγητές στο ΟΠΑ και όσα απαράδεκτα γίνονται με παραβατικές συμπεριφορές ακόμη και από κάποιους φοιτητές, η παραβατικότητα αυτή δεν είναι η κανονικότητα και ότι τα ελληνικά πανεπιστήμια αντέχουν και, κυρίως, εξελίσσονται. Και το καταφέρνουν αυτό χάρη στην προσφορά της τεράστιας πλειοψηφίας των καθηγητών και των φοιτητών. Πώς αλλιώς εξηγούνται οι επιτυχίες; Αυτό, λοιπόν, που προβάλλεται ως το απόλυτο χάος των πανεπιστημίων έρχεται και συγκρούεται με μιαν άλλη πραγματικότητα: με επιτυχίες οι οποίες, όμως, πρέπει να κατανοηθούν. Και αν κατανοηθούν πρέπει να γίνουν αποδεκτές και στον δημόσιο λόγο όσων έχουν γίνει οι υβριστές των πανεπιστημίων. Εκτός, βέβαια, αν πιστεύουν κάποιοι ότι οι επιτυχίες είναι αποτέλεσμα του DNA της δαιμόνιας φυλής μας.
Πώς τα υποχρηματοδοτούμενα και υποστελεχωμένα ελληνικά πανεπιστήμια κατάφεραν να είναι ανάμεσα στο 5% των κορυφαίων του κόσμου;
Η προβολή του «απόλυτου χάους» που επικρατεί στα πανεπιστήμια είναι επιδίωξη κατ’ αρχάς της κυβέρνησης, και μετά όσων με συνεπή τρόπο εξυπηρετούν αυτήν την ατζέντα. Αυτό είναι που επιδιώκει η κυβέρνηση, αυτό επιδιώκει η κ. Κιντή, αυτή η πλασματική εικόνα ενοχλεί όσους δεν μπορούν να καταλάβουν πώς τα πανεπιστήμια επιβίωσαν από την οικονομική κρίση, πώς καταφέρνουν και λειτουργούν με τόσο χαμηλή χρηματοδότηση, πώς καταφέρνουν και ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις τους με αποψιλωμένο αριθμό καθηγητών και διοικητικών υπαλλήλων.
Ασέλγεια
Η συνειδητή αποσιώπηση των επιτυχιών των ελληνικών πανεπιστημίων, αποτελεί, νομίζω, ένα είδος ασέλγειας. Ναι, ασέλγειας, γιατί όσοι τις αποσιωπούν θέλουν βίαια να αποκλείσουν από τη συζήτηση και να αποκρύψουν από την κοινωνία κάτι που έχει κάθε δικαίωμα να το γνωρίζει. Βέβαια, πολλοί θα πουν ότι δεν είναι η ώρα τώρα για τέτοια, γιατί σήμερα το κυρίαρχο είναι η βία στους τοίχους και όχι οι συζητήσεις για τις επιτυχίες. Η βία, όμως, έχει πολλά πρόσωπα.
Οι φωτογραφίες εμπρός στους τοίχους με τα γκραφίτι, είναι ένα είδος δήλωσης και αυτό. Προσωπικά διαφωνώ με την αυθαιρεσία όσων ζωγραφίζουν σε εσωτερικούς και εξωτερικούς τοίχους, για πολλούς λόγους. Η κ. Κιντή, όμως, φωτογραφίζεται μπροστά σε τοίχους με γκραφίτι του Τμήματος Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης και στο μυαλό ακόμη και καλοπροαίρετων αναγνωστών ταυτίζεται το «μπάχαλο» των τοίχων με το μπάχαλο του Τμήματος. Για αυτό και αποσιωπά ότι το Τμήμα στο οποίο υπηρετεί τόσα χρόνια κατατάσσεται ανάμεσα στα καλύτερα του κόσμου. Οποιος θέλει να δει τις εντυπωσιακές επιτυχίες του ως προϊόν μιας συλλογικότητας (στην οποία με τις δικές της δυνάμεις συνέβαλε και η κ. Κιντή), αρκεί να ρίξει μια ματιά στην ιστοσελίδα του. Να δει τα ερευνητικά προγράμματα στα οποία συμμετέχουν τα μέλη του, τις δημοσιεύσεις τους στα πιο έγκυρα διεθνή περιοδικά και εκδοτικούς οίκους, τις επιστημονικές και διδακτικές πρωτοβουλίες τους, τα μεταπτυχιακά του προγράμματα, τις διεθνείς συνεργασίες του, τα πρωτοποριακά εγχειρήματα των εργαστηρίων του, την πορεία όσων έχουν ολοκληρώσει τα διδακτορικά τους, κτλ.
Επομένως τι εξυπηρετεί να γράφει η κ. Κιντή, ότι ούτε στη Σομαλία δεν γίνονται όσα κακά γίνονται στα ελληνικά πανεπιστήμια; Είναι κάτι φτηνό, πολύ φτηνό και άδικο. Και το μόνο που κάνει είναι να συμβάλλει στον παραπέρα εκφυλισμό του δημόσιου λόγου.
ΥΓ.: Απάντηση για την κτιριακή διάσταση του θέματος του συγκεκριμένου Τμήματος έδωσε ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών καθηγητής Δημόπουλος, ο οποίος με επίσημη ανακοίνωσή του ενημερώνει για την πορεία του νέου κτιρίου του Τμήματος.
* Ο κ. Κώστας Γαβρόγλου είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρώην υπουργός Παιδείας.