Ακαταμάχητο. Το να μειώνεις τον ΕΝΦΙΑ είναι σχεδόν εξίσου ακαταμάχητο με το να μοιράζεις λεφτά με το ελικόπτερο. Γι’ αυτό οι αντιδράσεις της αντιπολίτευσης στο διαγγελματικό λανσάρισμα του ακαταμάχητου ήταν μαγκωμένες. Τι να πει κι ο Τσίπρας; Θα ήθελε να είχε κάνει το ίδιο. Τι να πει και το ΠΑΣΟΚ; Βρήκε να πει ότι με την αύξηση των αντικειμενικών αξιών, θα αυξηθούν και κάποια δευτερεύοντα βάρη.
Και τι να έλεγε; Οτι, ύστερα από δύο χρόνια πανδημικού ξεχειλώματος στα δημοσιονομικά, η κυβέρνηση ανακάλυψε ξαφνικά περιθώριο 350 εκατομμυρίων; Οτι, αφού το ανακάλυψε, αποφασίζει να το διαθέσει στην ελάφρυνση των ακινήτων, τα οποία έχει ήδη πριμοδοτήσει με την ουσιαστική απαλλαγή από τον φόρο κληρονομιάς – διά της γονικής παροχής;
Τι να έλεγε και η αυτο-αποκαλούμενη «σοσιαλδημοκρατία»; Να έλεγε μήπως κάτι σοσιαλδημοκρατικό: Οτι, ας πούμε, όταν ευνοείς διαρκώς τη συσσωρευμένη περιουσία –και μάλιστα αυτή που συνεχώς ανατιμάται– όχι απλώς διαιωνίζεις τις ανισότητες, αλλά τις διευρύνεις. Ο εξαρτημένος από τον μισθό του, που δεν κατέχει, ούτε πρόκειται να κληρονομήσει περιουσία, βρίσκεται σε διαρκώς μειονεκτικότερη θέση από τον ιδιοκτήτη και τον κληρονόμο του. Να έλεγε, δηλαδή, η αντιπολίτευση ότι χορηγούνται μπόνους στους εκλογικά επιδραστικούς ιδιοκτήτες, ενώ στους νέους, που ψάχνουν ενοίκιο προσιτό για να φύγουν από το παιδικό τους δωμάτιο, δίνονται gigabytes;
Η μείωση του ΕΝΦΙΑ είναι προεκλογική, ακόμη και αν οι πρόωρες εκλογές δεν είναι στο χρονοδιάγραμμα της πλειοψηφίας. Είναι προεκλογική, επειδή, αντικειμενικά, ανεξαρτήτως σχεδιασμών, έχουμε διολισθήσει σε προεκλογικό κλίμα.
Η κυρίαρχη πολιτική δύναμη έχτισε την κυριαρχία της στην επαγγελία της σταθερότητας. Το ύφος της πολιτικής αντιπαράθεσης, η γκαλοπομανία, η σπέκουλα για τον εκλογικό νόμο, η παροχολογία δείχνουν ότι αποτυγχάνει σε αυτό: Γίνεται τώρα η ίδια συμμέτοχος στην αβεβαιότητα που ήθελε να αποφύγει. Πώς; Συρόμενη στην κούρσα της κάλπης, 18 ολόκληρους μήνες πριν από το συνταγματικό τέλος της θητείας της.
Δεν πρόκειται, βέβαια, για διολίσθηση μόνο της πλειοψηφίας. Η κρίση του 2009-2019 ανάγκασε τα κόμματα εξουσίας να απενεργοποιήσουν το πελατειακό GPS, που τους είχε κατευθύνει μέχρι τη χρεοκοπία. Ο λαϊκισμός έγινε τότε αντισυστημικός. Τώρα, το πολιτικό σύστημα μοιάζει να οπισθοδρομεί προς τα προχρεοκοπικά του κλισέ. Ο λαϊκισμός ξαναγίνεται συστημικός. Η δημαγωγική κοινοτοπία ξαναγίνεται οικουμενική.
Η διαπίστωση ακούγεται υπερβολική. Κάποιοι διακρίνουν ακόμη μεταρρυθμιστικό απόθεμα στο ρεζερβουάρ της κυρίαρχης δύναμης. Το διακρίνουν, παρότι η ίδια η πλειοψηφία δεν χρησιμοποιεί το πρωτοφανές προβάδισμά της τόσο για να επιβάλει ατζέντα διακυβέρνησης, όσο για να χορογραφήσει τη «διαχείριση πολιτικού χρόνου».
Αυτή η χορογραφία εκτελείται με τους αυτοματισμούς του παλιού πολιτικού συστήματος. Του συστήματος που ήταν κουρδισμένο να κάνει μόνο εκλογές. Να ψηφίζει και να ξεψηφίζει εκλογικούς νόμους. Να υπνοβατεί από τη μια κάλπη στην άλλη.
Σέρφινγκ
«Θα πρέπει να κοπιάσει πολύ για να μοιάσει με το πορτρέτο του». Με αυτό το γνωμικό σχολίαζε παλαιός βουλευτής την πρώτη του γνωριμία με τον Νίκο Ανδρουλάκη. Στον νέο πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ προσάπτεται το στερεότυπο του νέου που δοξάζεται κρυπτόμενος. Μέχρι στιγμής, όμως, αυτό που καταγράφουν οι δημοσκοπήσεις δεν είναι η επιτυχία του Ανδρουλάκη. Είναι η αποτυχία του Τσίπρα. Το ξαφνικό φούσκωμα του ΚΙΝΑΛ πιστοποιεί απλώς το κενό που ο ΣΥΡΙΖΑ είχε αφήσει ακάλυπτο. Ο πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ δεν έχει καν πορτρέτο στο οποίο πρέπει να μοιάσει. Οι προσπάθειες Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ να τον «αποκαλύψουν», βάζοντάς του διλήμματα (για τη μομφή, τη Novartis, τον Πολάκη), λειτουργούν και σαν έμμεση καθιέρωσή του ως αντιπάλου. Το πραγματικά αμείλικτο δίλημμα θα προκύψει μόνο αν ο Ανδρουλάκης πετύχει να διατηρήσει τα τωρινά ποσοστά του. Η επιτυχία του θα σημάνει δυσκολία σχηματισμού κυβέρνησης. Τότε θα πιεστεί να απαντήσει στο ερώτημα της κυβερνητικής λύσης. Πώς θα λυτρωθεί από το δίλημμα; Αν αλλάξει ο εκλογικός νόμος. Αν καθιερωθεί πάλι ένα μπόνους, που θα επιτρέψει στον αδοκίμαστο να σερφάρει στις εκλογές άνετος, ασαφής και ανεύθυνος.