Εάν υπάρχει κάτι που φαίνεται να χαρακτηρίζει τις πρωτοβουλίες του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν στη διεθνή σκηνή είναι ότι οι αποφάσεις του ανακοινώνονται δίχως προσυνεννόηση με τους συμμάχους των ΗΠΑ, οι οποίοι απλώς καλούνται να ακολουθήσουν. Μια τέτοια όμως προσέγγιση μετατρέπει τη συνεργασία μεταξύ ισοτίμων εταίρων σε σχέση υποτελείας σε μια δύναμη ηγεμονική. Θα αντιπροτείνουν ορισμένοι, και θα έχουν δίκαιο ασφαλώς, ότι αυτό συμβαίνει πάντα σε κάθε συμμαχία που συγκροτήθηκε στη διάρκεια της Ιστορίας. Ωστόσο, η αδήριτη αυτή πραγματικότητα αναδεικνύει τη σημασία τηρήσεως των προσχημάτων ώστε να δίδεται η δυνατότητα στον ασθενέστερο να εμφανίζεται ως συνδιαμορφωτής και όχι ως εκτελεστής των αποφάσεων του ισχυροτέρου.
Η πρώτη ένδειξη της νοοτροπίας από την οποία φαίνεται να εμφορείται σήμερα η Ουάσιγκτον ήταν η μονομερής απόφαση του κ. Μπάιντεν να διατάξει την απόσυρση των αμερικανικών δυνάμεων από το Αφγανιστάν δίχως να έχει προηγηθεί διαβούλευση με συμμάχους των ΗΠΑ που είχαν σημαντική στρατιωτική παρουσία σε αυτή τη χώρα υψηλότατου κινδύνου. Στη συνέχεια, ο αποκλεισμός της Γαλλίας από τη δύναμη των ΗΠΑ – Βρετανίας – Αυστραλίας, που έχει ως στόχο να αντισταθμίσει τυχόν φιλοδοξία του Πεκίνου εξασφαλίσεως υπεροχής στην περιοχή, είχε ως συνέπεια την εκδήλωση έντονης δυσαρέσκειας του προέδρου Μακρόν προς τον Αμερικανό ομόλογό του, η οποία εξακολουθεί μάλλον να υφέρπει παρά τις εξηγήσεις που δόθηκαν στη συνέχεια.
Αλλά η κρίση που βρίσκεται εν εξελίξει εξ αφορμής του ουκρανικού ζητήματος ήταν πολύ μεγαλύτερη. Είναι αλήθεια, βέβαια, ότι οι σχέσεις των Ευρωπαίων συμμάχων επί της προεδρίας του κ. Ντόναλντ Τραμπ ήταν ενίοτε ιδιαιτέρως τεταμένες και ότι η συμπεριφορά του τέως Αμερικανού προέδρου προς την τότε καγκελάριο της Γερμανίας Αγκελα Μέρκελ θα ήταν δυνατόν να χαρακτηριστεί έως και βάναυση. Αλλά ίσως θα ήταν σκόπιμο να επισημανθεί ότι ο κ. Τραμπ ουδέποτε αμφισβήτησε ευθέως και δημοσίως την άποψη του Βερολίνου ότι ο αγωγός Nord Stream 2 για τη μεταφορά ρωσικού αερίου στη Γερμανία είναι ένα «επιχειρηματικό» πρόγραμμα. Σε αντίθεση με τον προκάτοχό του, ο κ. Μπάιντεν πιστεύει ότι η σημασία τού εν λόγω αγωγού είναι «γεωστρατηγική» και ότι διά της «επιχειρηματικής» οδού η Μόσχα επιδιώκει λίγο πολύ «φινλανδοποίηση» της Γερμανίας. Στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου αναδείχθηκαν δύο αντίπαλοι στρατιωτικοί μηχανισμοί, το ΝΑΤΟ και το Σύμφωνο της Βαρσοβίας. Η μείζων διαφορά μεταξύ των δύο ήταν ότι το ΝΑΤΟ εκτός από το στρατιωτικό σκέλος διέθετε και ισχυρότατο μηχανισμό πολιτικών διαβουλεύσεων. Και αυτή ήταν η υπεροχή του έναντι του Συμφώνου της Βαρσοβίας που τελούσε υπό την πλήρη σοβιετική ηγεμονία.
Μηχανισμός πολιτικών διαβουλεύσεων σημαίνει ενίοτε και προβολή κρισίμων διαφωνιών. Οπως συνέβη μεταξύ των ΗΠΑ και της Δυτικής Γερμανίας γύρω από το θέμα των πυραύλων μέσου βεληνεκούς στις αρχές της δεκαετίας του ’80. Το άκρως ενδιαφέρον είναι ότι από την κρίση εκείνη το ΝΑΤΟ εξήλθε ισχυρότερο. Ισως αυτή να είναι μια επίκαιρη υπόμνηση.