Γνωστή στους παροικούντες την Αθηναϊκήν Ιερουσαλήμ η φράση «σας τα έλεγα εγώ…». Ειδικά αν ο συντάκτης προέρχεται από το επί των Εξωτερικών Υπουργείο. Οι αναμάρτητοι του νεοκλασικού υποδεικνύουν ότι αντενδείκνυνται κομπασμοί του τύπου «εγκαίρως είχα προβλέψει και ευστόχως διαγνώσει…». Οφείλω να τηρώ τον κανόνα μαθαίνοντας από τα δικά μου σφάλματα. Σήμερα όμως θα τον παραβώ.
Αγωγός EastMed. Ο διευθυντής της «Κ» έστειλε ένα καθαρό μήνυμα στη γνώριμή του Ουάσιγκτον καταγράφοντας στις 6 Φεβρουαρίου τις «Προσδοκίες και Απογοητεύσεις». Το φύλλο της 30ής Ιανουαρίου είχε φιλοξενήσει το άρθρο μου «Παρανοήσεων πηγή το αμερικανικό έγγραφο…». Παρά τις εξηγήσεις που δίδονται από αναγνωρίσιμους Αμερικανούς διπλωμάτες στην περιοχή ήταν ένας αιφνιδιασμός.
Αστοχος ως προς τις ορατές συνέπειες και άκαιρος ως προς τον χρόνο. Ενώ κορυφώνεται η πρωτοφανής σε ένταση αντιπαράθεση ΗΠΑ, ΝΑΤΟ με τη Ρωσία και υπογραμμίζεται η σημασία απεξάρτησης της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο. Τώρα επέλεξε αρμόδιος αξιωματούχος να δηλώσει την αμερικανική απεξάρτηση από τον αγωγό EastMed. Στόχος του ήταν η αξιοποίηση των πηγών και η διαφοροποίηση οδεύσεων φυσικού αερίου από Ν.Α. Μεσόγειο προς Ευρώπη. Η Ελλάδα πρόσφατα επανέλαβε την ειδική σημασία ανακάλυψης κοιτασμάτων Ισραήλ, Αιγύπτου και Κύπρου στον Τρίτο Στρατηγικό Διάλογο Ελλάδος – ΗΠΑ (Κοινή Δήλωση Ουάσιγκτον, 15 Οκτωβρίου). Η ρωσική απειλή εισβολής στην Ουκρανία και η προϊούσα ενεργειακή αλληλεξάρτηση της Ο.Δ. Γερμανίας και της Ευρώπης με τη Ρωσία μέσω ανενεργού Nord Stream 2 μειώνει ή μεγαλώνει τη σημασία τους;
Ο αγωγός ήταν η συγκολλητική ουσία της πρωτοβουλίας EastMed (3+1). Την αποκόλλησε το non-paper. Οι καλόπιστοι δεχόμαστε ότι δεν είχε άλλες σκοπιμότητες, οι υποψιασμένοι το σκεπτόμαστε. Νωρίς να εκτιμήσουμε τις μεσοπρόθεσμες επιπτώσεις στην περιοχή. Παρακολουθούμε τα βήματα του «ελέφαντα στο υαλοπωλείο». Η Τουρκία ήδη έσπασε τη βιτρίνα… Αν οι «μάγοι» της Ουάσιγκτον στόχο έχουν να διακινδυνεύσουν και τα βέβαια προκειμένου με υψηλή πιθανότητα αποτυχίας να εξασφαλίσουν τα αβέβαια, κινδυνεύουν να πετύχουν τον στόχο τους χάνοντας την εμπιστοσύνη όλων.
Η Ελλάδα για λόγους εθνικής και ενεργειακής της ασφάλειας απορρίπτει οποιονδήποτε σχεδιασμό που καθιστά την Τουρκία –η οποία με πόλεμο μας απειλεί– αποκλειστικό κόμβο αγωγών φυσικού αερίου προς Ελλάδα και Ευρώπη. Η Τουρκία δεν συμπεριφέρεται σαν χώρα διέλευσης (τράνζιτ), αλλά ως μεταπράτης/μεταπωλητής επιδιώκοντας μονοπωλιακή/ολιγοπωλιακή θέση. Oταν χρησιμοποιεί ως πολιτικό όπλο τους πρόσφυγες δεν θα κλείσει και τη στρόφιγγα του αγωγού;
Οι ισχυροί δίαυλοι επικοινωνίας της Ελλάδος με τις ΗΠΑ εντατικοποιούνται. Λάθος θα ήταν αν αξιολογηθεί στην Ουάσιγκτον ως κατανόηση η στάση υπευθυνότητας στο επίπεδο της δημόσιας διπλωματίας της Ελλάδος. Θα αναφερθώ σε προηγούμενο, καίτοι ομολογώ ότι δεν έχει πλήρως τα στοιχεία της αναλογικότητας. Στις 4 Νοεμβρίου 2004 οι ΗΠΑ αναγνώρισαν τη «Δημοκρατία της Μακεδονίας». Παρά την έντονη πολιτικο-διπλωματική αντίδρασή μας, έγινε προσπάθεια να κρατηθούν οι τόνοι στο επίπεδο της κοινής γνώμης. Αμερικανός διπλωμάτης θεώρησε τότε «συγκρατημένη» την αντίδρασή μας. Eσφαλε. Ορθότερα θα αξιολογούσε την ελληνική απογοήτευση και θυμό αν γνώριζε ότι το ίδιο βράδυ στην Αθήνα σε υψηλού επιπέδου σύσκεψη δρομολογήθηκε αλλαγή πολιτικής μας. Τέσσερα χρόνια αργότερα στη Συνάντηση του ΝΑΤΟ (Βουκουρέστι, Απρίλιος 2008) κορυφώθηκε η σύγκρουση Ελλάδος – ΗΠΑ στο Μακεδονικό.
Σήμερα οι σχέσεις μας βρίσκονται σε αξιοζήλευτο επίπεδο. Θα προτιμούσα να μην ανατρέχω στις δύσκολες στιγμές του πρόσφατου άλλωστε παρελθόντος. Θα ήθελα επίσης να διώξω από το μυαλό μου επίμονες σκέψεις για σκοπιμότητα αναβολής της συζήτησης της κύρωσης της πολύ σημαντικής και για την Ελλάδα Συμφωνίας Αμυντικής Συνεργασίας.
Εκτιμώ ότι μια διευκρινιστική επιστολή του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών κ. Μπλίνκεν, που θα αποτύπωνε το περί ενέργειας κεφάλαιο της Ελληνο-Αμερικανικής Υπουργικής Δήλωσης της 15ης Οκτωβρίου 2020, είναι τώρα αναγκαία και προδήλως χρήσιμη. Υπηρετεί ακριβώς τον ίδιο σκοπό άλλωστε με τις επιστολές Πομπέο της 19ης Ιανουαρίου 2020 και Μπλίνκεν της 12ης Οκτωβρίου 2021.
* Ο κ. Αλέξανδρος Π. Μαλλιάς είναι πρέσβης επί τιμή. Διετέλεσε πρέσβης στην Ουάσιγκτον την περίοδο 2005-2009.