Ενας συνδυασμός παραγόντων φέρνει με σχετική και αυξανόμενη πυκνότητα νέα βιβλία με θέμα την Ελλάδα στη διεθνή αγορά. Η επέτειος των 200 χρόνων χωρίς αμφιβολία επιτάχυνε τη διοχέτευση του ερευνητικού ενδιαφέροντος γύρω από θέματα εθνικής συγκρότησης, ταυτότητας και αυτοπροσδιορισμού, όπως και η επέτειος των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή φέρνει και θα φέρει νέα ερμηνευτικά εργαλεία προς έναν διαρκώς ευρύτερο ορίζοντα.
Η υποδοχή τίτλων από ερευνητές της κλάσης του Μαρκ Μαζάουερ, που μας έδωσε την «Ελληνική Επανάσταση» (εκδ. Αλεξάνδρεια), υποδηλώνει την ανάγκη για νέους συσχετισμούς και νέες ιεραρχήσεις μέσα σε ένα διεθνές πλαίσιο. Η διεθνοποίηση των ελληνικών θεμάτων είναι ένα ζήτημα που θα απασχολεί ολοένα και περισσότερο στη διάρκεια του αιώνα μας και έχει ενδιαφέρον ότι δεν είναι ένα θέμα μονάχα εισαγόμενο αλλά και ένα θέμα με σημαντική παραγωγή από Ελληνες ερευνητές και αναλυτές, όπως είναι η περίπτωση, εν προκειμένω, του Αριστείδη Χατζή με το magnum opus «Ο ενδοξότερος Αγώνας. Η Ελληνική Επανάσταση του 1821» (εκδ. Παπαδόπουλος).
H διαστολή του βλέμματος προς το παρελθόν έχει πολλά να μας πει και για το παρόν. Ακόμη και κλασικά μπεστ σέλερ σε νέες εμπλουτισμένες επανεκδόσεις όπως το βιβλίο του Τζάιλς Μίλτον για τη Σμύρνη («Χαμένος Παράδεισος», εκδ. Μίνωας) οργανώνονται πλέον σε μια άλλη βάση υποδοχής. Σε εκτενείς βιογραφήσεις και τοιχογραφίες της ελληνικής περίπτωσης, όπως στην «Ελλάδα. Βιογραφία ενός σύγχρονου έθνους» του Ρόντρικ Μπίτον (εκδ. Πατάκη), εντοπίζει κανείς τα αποτελέσματα της πολυετούς ώσμωσης και την ανάγκη επανατοποθέτησης της χώρας στον διεθνή χάρτη. Αν αυτό συμβαίνει με το σύνολο της χώρας ή με τα κομβικά κεφάλαια πορείας προς την εθνική συγκρότηση (1821 και 1922), πολλά θα είχε κανείς να πει και για την περίπτωση της Αθήνας, που πρόσφατα έχει κερδίσει δύο εξαιρετικά ενδιαφέρουσες και διαφορετικές προσεγγίσεις, μία από τον Μπρους Κλαρκ («Athens: City of Wisdom) και μία ακόμη από τον Ian Worthington με το βιβλίο του «Αθήνα. Η άγνωστη πόλη από τον Μέγα Αλέξανδρο έως τον Αυτοκράτορα Αδριανό» (εκδ. Ψυχογιός). Η Αθήνα εξέρχεται και αυτή με ολοένα και μεγαλύτερη σαφήνεια έξω από την τρισυπόστατη αντίληψη περί Ελληνισμού όπως κληροδοτήθηκε από τον λογιωτατισμό του 18ου και 19ου αιώνα.