Ο πόλεμος της προπαγάνδας είναι ένας ξεχωριστός πόλεμος μέσα στον πόλεμο. Σε κάθε πόλεμο. Κατά κανόνα αρχίζει πολύ πριν από τις αμιγώς πολεμικές επιχειρήσεις, ως εκστρατεία πειθούς για την ανάγκη πραγματοποίησης ενός πολέμου, και συνεχίζεται ακόμα και δεκαετίες μετά την ολοκλήρωσή του με την αφήγηση νικητών και ηττημένων για τους παράγοντες που καθόρισαν την έκβασή του.
Η σημασία της προπαγάνδας για τον πόλεμο έδωσε τον όρο «γκεμπελισμός», που περιγράφει την πιο ακραία μορφή της, με αναφορά στον υπουργό Προπαγάνδας της ναζιστικής Γερμανίας, Πάουλ Γιόζεφ Γκέμπελς. Δεν προκαλεί έκπληξη, λοιπόν, ότι στον πόλεμο που σπαράζει την Ουκρανία μια ξεχωριστή, απολύτως διακριτή διάσταση αφορά την προσπάθεια ελέγχου της ενημέρωσης. Είναι ο κανόνας, όχι η εξαίρεση. Η δύναμη στη διαχείριση της πληροφορίας είναι καθοριστική για τον επηρεασμό της κοινής γνώμης και τη διαμόρφωση κλίματος υπέρ ή κατά πολεμικών συρράξεων.
Αυτό που μεταβάλλεται και καθιστά πολύ πιο δύσκολο τον έλεγχο αλήθειας στις πληροφορίες που διαχέονται και φτάνουν στους πολίτες είναι το μιντιακό περιβάλλον. Στα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης προστίθεται το άναρχο τοπίο του Διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, όπου οι όποιοι περιορισμοί και απαγορεύσεις είναι δύσκολο να εφαρμοσθούν. Πληροφορίες χωρίς καμία τεκμηρίωση μεταδίδονται με ταχύτητα αστραπής, βίντεο και φωτογραφίες, είτε αυθεντικά είτε παραποιημένα, αναπαράγονται ακόμα και πολλά χρόνια από το γεγονός που αφορούν, ως απεικονίσεις της τωρινής κατάστασης σε πεδία μαχών. Η ίδια εικόνα καταστροφής μεταδίδεται από αντίπαλες πηγές με απόδοση της ευθύνης στη μία ή την άλλη πλευρά. Ενας βομβαρδισμός προπαγάνδας για τους πραγματικούς βομβαρδισμούς.
Είναι πολύ πρόσφατη και συνεχίζεται ακόμα, αν και έχει περάσει σε δεύτερη μοίρα εξαιτίας του πολέμου, η διαδικτυακή διαμάχη για τον κορωνοϊό. Τα fake news, οι θεωρίες συνωμοσίας, οι αντιεπιστημονικές, συχνά επικίνδυνες διακηρύξεις, οι προτροπές σε εξέγερση και αυτενέργεια, που οδήγησαν στη «σύλληψη» ενός καθηγητή σχολείου από αυτόκλητους και αυτοαποκαλούμενους «Θεματοφύλακες του Συντάγματος». Οπως αναφέρεται σε δημοσίευμα στην ιστοσελίδα της Deutsche Welle, σε δύο κανάλια του γερμανόφωνου Russia Today απαγορεύθηκαν οι εκπομπές, με την κατηγορία ότι μετέδιδαν ψευδείς πληροφορίες για τον κορωνοϊό. Αυτό πριν από τη ρωσική εισβολή και τον πόλεμο στην Ουκρανία, που έφερε την απαγόρευση μετάδοσης των ρωσικών κρατικών ΜΜΕ Russia Today και Sputnik στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Η επαναλαμβανόμενη παραπληροφόρηση είναι ένα κριτήριο και για τους ίδιους τους πολίτες στην επιλογή των πηγών ενημέρωσης και στην κριτική αντιμετώπιση της πληροφορίας που δέχονται, με βάση και το Μέσο που την εκπέμπει. Γιατί και ο δέκτης της πληροφορίας δεν είναι παθητικός. Οφείλει να έχει κριτήριο. Και η καλύτερη άμυνα στην παραπληροφόρηση είναι ένα εκπαιδευμένο ακροατήριο με αντανακλαστικά απέναντι στην πάσης φύσεως προπαγάνδα.
