Η εισβολή της Ρωσίας σε μια ανεξάρτητη ευρωπαϊκή χώρα αποτελεί μια αλλαγή συστημικού μεγέθους, ακόμα και αν κάποιοι εγχώριοι τυφλοί «τα τ’ ώτα τον τε νουν τα τ’ όμματα», κατά τη σοφόκλειο αποστροφή, αρνούνται να το αντιληφθούν. Πέρα από τους θλιβερούς νοσταλγούς του ολοκληρωτισμού (από όποια ιδεολογική κοσμοαντίληψη και αν εκκινούν), για όλους τους υπόλοιπους σώφρονες το δίλημμα έχει τεθεί και είναι ζωτικής σημασίας: Πώς η Ελλάδα θα επιβιώσει στις τεκτονικές αλλαγές του 21ου αιώνα;
Οι ευρισκόμενοι στην ηλικία μεταξύ 60 και 70, βασικοί ευεργετημένοι της μεταπολιτευτικής ευημερίας και πολιτικής ομαλότητας, έχουν κληροδοτήσει στους επόμενους μια σειρά από στρεβλώσεις που αποτελούν ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια της λειτουργίας ενός κράτους σε περίοδο κρίσης. Το «αλαφρό» αλλά ενδεικτικό σαββοπουλικό «φτιάχνουν οι Ελληνες κυκλώματα, κι ιστορία οι παρέες» υπήρξε το μάντρα αυτής της γενιάς. Θλιβερή απόληξη αυτής της νοοτροπίας, η απόλυτη κοινωνική ακινησία των τελευταίων χρόνων, η παγίωση της ανισότητας και η έξοδος ενεργητικών τμημάτων των νεότερων Ελλήνων στο εξωτερικό ή η τοποθέτησή τους στον «πάγο» της πατρίδας τους. Κάποιοι θα ισχυριστούν ότι στις πρόσφατες κρίσεις το κράτος αντεπεξήλθε. Πράγματι, οι Ενοπλες Δυνάμεις, το αποκούμπι του κρατικού μηχανισμού διά πάσαν νόσον, κατόρθωσαν να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων στον Εβρο και στην Ανατολική Μεσόγειο το 2020, αλλά πλέον οι προκλήσεις γίνονται πολύ πιο σύνθετες.
Η Ελλάδα των αυτοεξυπηρετούμενων δικτύων δεν είναι πλέον αρκετή για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις του 21ου αιώνα, που έχουν ως κυρίαρχο και συστατικό στοιχείο τους την αμφισβήτηση του στάτους κβο που δημιουργήθηκε μεταπολεμικά. Η Ρωσία λιγότερο, η Κίνα πολύ περισσότερο και χώρες άμεσου ενδιαφέροντος όπως η Τουρκία δεν κρύβουν ότι επιθυμούν την ανακατανομή της ισχύος, με προφανή στόχο τη Δύση.
Τα αντανακλαστικά που έδειξε το πολιτικό σύστημα κατά τη μεγάλη δημοσιονομική κρίση δεν λειτουργούν καθόλου μα καθόλου καθησυχαστικά. Απλώς υλοποιήθηκαν αποφάσεις που είχαν ληφθεί στις Βρυξέλλες. Οπου η συνταγή ήταν έτοιμη, τα μέτρα απέδωσαν. Οπου αφηνόταν περιθώριο πρωτοβουλιών για τη βελτίωση της κατάστασης σε τομείς όπως η σύνθεση της οικονομίας, ο εμπλουτισμός της δημόσιας διοίκησης με ικανούς ανθρώπους και ο εξορθολογισμός του κράτους, τα δίκτυα εξουσίας της χώρας απέτυχαν παταγωδώς, καθώς κινήθηκαν στη γνώριμη πρακτική τους, αυτή της εξυπηρέτησης των λογής πελατών. Αποτέλεσμα αυτής της πρακτικής είναι η βραδυκινησία που καθιστά την Ελλάδα έναν διαρκή ασθενή, μάλιστα σε περίοδο ανακατατάξεων. Υπάρχει άραγε χρόνος προσαρμογής; Αγνωστο.
