Το να κρίνουμε εκ του αποτελέσματος είναι εύκολο, πολλές φορές άδικο και σχεδόν πάντα αποτελεί αυτή η κρίση τη μήτρα των συνωμοσιολογικών ερμηνειών. Αποδίδουμε προθέσεις και ανακαλύπτουμε σχεδιασμούς εκεί που δεν υπήρχαν. Η κρίση με γνώμονα το αποτέλεσμα καθοδηγείται από τη λογική του ποιος κέρδισε από την εξέλιξη των γεγονότων. Ετσι, αναδρομικά αποδίδουμε στον νικητή προθέσεις που δεν είχε, αγνοούμε πραγματολογικά στοιχεία γιατί δεν συμβαδίζουν με την ερμηνεία μας και κυρίως ακυρώνουμε την εμφάνιση του τυχαίου. Τα πάντα αποδίδονται σε καλοσχεδιασμένες κινήσεις.
Αν όμως σε χρόνο ενεστώτα επισημαίναμε τις αδυναμίες και τις λάθος επιλογές ενός εκ των βασικών παικτών, τότε θα αποφεύγαμε τις απλοϊκές κρίσεις και τα συμπεράσματα εκ του αποτελέσματος.
Εδώ και τουλάχιστον μία δεκαετία, έγκριτοι σχολιαστές στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη επεσήμαναν τη λάθος πορεία που έπαιρνε η ευρωπαϊκή ενοποίηση. Από τότε διαπίστωναν πόσο λανθασμένη ήταν η πολιτική της Γερμανίας της Αγκελα Μέρκελ που έβλεπε την Ε.Ε. και την Ευρωζώνη ως όχημα για τη γερμανική ηγεμονία. Για τη γερμανική οικονομική κυριαρχία. Γιατί από τότε φαινόταν πως η Μέρκελ είχε ως στρατηγικό στόχο όχι την πολιτική ενοποίηση της Ε.Ε., αλλά τη μετατροπή της σε μια αφυδατωμένη και άνευρη γεωπολιτική ζώνη που θα εξυπηρετεί τα συμφέροντα των γερμανικών εταιρειών.
Υπό αυτό το πρίσμα θα πρέπει να εξηγήσουμε και τις προνομιακές σχέσεις που είχε η Γερμανία με δύο ηγέτες που είχαν ελάχιστες ευαισθησίες για τα δημοκρατικά δικαιώματα και τις πολιτικές ελευθερίες. Τον Ταγίπ Ερντογάν και τον Βλαντιμίρ Πούτιν.
Η διάσημη Πολωνο-αμερικανίδα ιστορικός και συγγραφέας Αν Απλμπάουμ υποστηρίζει («Καθημερινή» 1/3/2022), αναφερόμενη στους Ρώσους, πως «έχουν χρησιμοποιήσει τις κρατικές επιχειρήσεις τους για να επηρεάσουν τις πολιτικές εξελίξεις ειδικά στη Γερμανία, στη Γαλλία και… το έχουν κάνει με ιδιαίτερα στρατηγικό τρόπο. Κι εμείς συνεχίσαμε να τους αντιμετωπίζουμε σαν φυσιολογικούς επιχειρηματικούς εταίρους». Τους αντιμετωπίζαμε ακριβώς έτσι, γιατί αυτό ακριβώς εξυπηρετούσε τα συμφέροντα της Γερμανίας. Η κυριαρχία της οικονομίας επί της πολιτικής βύθισε, με ευθύνη Μέρκελ, την Ε.Ε. σε έναν μακάριο ύπνο από τον οποίο ξύπνησε απότομα στις 24 Φεβρουαρίου 2022 και τώρα τρέχει και δεν φτάνει.