Μπορεί η πολιτική επικοινωνία, την εποχή των social media και της παντοκρατορίας της εικόνας, να αλλάξει τα δεδομένα ενός πολέμου;
Η νέου τύπου «εμπόλεμη πολιτική επικοινωνία» του Βολοντίμιρ Ζελένσκι με τη στρατιωτική αμφίεση, το αξύριστο λουκ, τη σπασμένη από την κούραση και την αγωνία φωνή, δεν έχει αφήσει κανέναν ασυγκίνητο ή αδιάφορο. Διαφέρει από την κατακλυσμιαία εισβολή των απανταχού «ινφλουένσερς». Εφαρμόζεται με κόστος. Διαθέτει ένταση, καθαρότητα, αποφασιστικότητα, γνησιότητα. Η εικόνα του Ζελένσκι έχει και συγκινησιακό και ορθολογιστικό φορτίο. Δεν είναι μόνο μαζί με την πάσχουσα ουκρανική κοινωνία, αναπνέει ανάμεσά της. Είναι στα χαρακώματα, στα νοσοκομεία, στα σπίτια που βομβαρδίζονται, στα πεδία της ενημέρωσης. Οπως δήλωσε στη χθεσινή ανάρτησή του: στρατιώτες, γιατροί, διασώστες, μεταφορείς, διπλωμάτες, δημοσιογράφοι… «Ολοι. Είμαστε όλοι σε πόλεμο. Ολοι συμβάλλουμε στη νίκη».
Αν, όμως, ο Ζελένσκι εισήγαγε, με αδιαμφισβήτητη επιτυχία, έναν τρόπο επικοινωνίας και παρέμβασης, σε ακραίες συνθήκες, τι συμβαίνει με τους «αντιγραφείς»; Πρόκειται για απλές απομιμήσεις ή έχουμε περάσει σε μια νέα εποχή συνακόλουθη της ιστορικής στιγμής που ζούμε; Οπου το υπερβολικά άψογο και ατσαλάκωτο των ηγετών παραπέμπει σε κάτι άκαμπτο, χωρίς ενσυναίσθηση, μη φιλικό, εντέλει, στον αποδέκτη; Σε πρόσφατες φωτογραφίες του, που έγιναν viral, ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν, από τους πιο κομψούς ηγέτες της Ε.Ε., αποτυπώνεται μπροστά σε έναν υπολογιστή, στο Μέγαρο των Ηλυσίων, αξύριστος, φορώντας ένα φούτερ και τζιν. Το «μήνυμα»; Οι ώρες είναι κρίσιμες και σκοτεινές, η δουλειά εντατική, οι διαδικτυακές συζητήσεις με τους ξένους ηγέτες διαρκείς. Τέχνασμα, μάρκετινγκ, «σεναριοποίηση του Ουκρανικού», όπως γράφτηκε; Πώς θα φαινόταν αν ο Μακρόν παρενέβαινε «φρεσκοσιδερωμένος» ενώ ακροβατούμε στο χείλος μιας καταστροφής;
Ξάφνιασε και ο Ελληνας πρωθυπουργός στο διάγγελμά του για τα μέτρα αντιμετώπισης της ακρίβειας. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος οικουρεί λόγω κορωνοϊού, εμφανίστηκε στις οθόνες μας φορώντας γκρι μπλουζάκι πόλο, αξύριστος, ενώ ακουγόταν και ελαφρά βραχνιασμένος.
Οι όποιες ομοιότητες εξουδετερώνουν το «μήνυμα» ή το ενισχύουν; Είμαστε βέβαιοι ότι η «αλήθεια» της εικόνας και η κατασκευή της είναι δύο έννοιες αντικρουόμενες; Οταν αλλάζει το υπόδειγμα, σημαίνει ότι αλλάζουμε όλοι, ο κόσμος και εμείς. Με αυτήν ή με άλλη σειρά.