Πέρασαν ογδόντα χρόνια από το 1942, όταν ο Γερμανός λουθηρανός πάστορας Μάρτιν Νίμελερ πρωτοείπε τη συγκλονιστική αφήγηση: «Οταν οι ναζί πήραν τους κομμουνιστές, εσιώπησα, δεν ήμουν δα κομμουνιστής. Οταν έκλεισαν μέσα τους σοσιαλδημοκράτες, εσιώπησα, δεν ήμουν δα σοσιαλδημοκράτης. Οταν πήραν τους συνδικαλιστές, εσιώπησα, δεν ήμουν δα συνδικαλιστής. Οταν πήραν εμένα, δεν υπήρχε κανείς πλέον, που να μπορούσε να διαμαρτυρηθεί».
Σήμερα αυτό κυκλοφορεί σε διάφορες εκδοχές, η πιο έξυπνη όμως είναι: «Στην αρχή πήραν τους δημοσιογράφους. Μετά δεν μάθαμε τι έγινε…». Στα χρόνια του Βλαντιμίρ Πούτιν, 25 δημοσιογράφοι έχουν επιβεβαιωμένα δολοφονηθεί· λέμε «επιβεβαιωμένα», διότι υπάρχουν και θάνατοι που είναι ή μοιάζουν με ατυχήματα. Δεκατέσσερις είναι στη φυλακή και επτά αγνοούνται πολλά χρόνια τώρα.
Παρ’ όλα αυτά, ο εκπρόσωπος Τύπου του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ χαρακτήρισε «χουλιγκανισμό» την ειρηνική διαμαρτυρία που έκανε η δημοσιογράφος Μαρίνα Οβσιανίκοβα σηκώνοντας ένα πλακάτ κατά του πολέμου στη διάρκεια του δελτίου ειδήσεων του κρατικού Καναλιού 1. Σε αυτό έγραφε: «Οχι στον πόλεμο! Σταματήστε τον πόλεμο. Μην πιστεύετε στην προπαγάνδα. Σας λένε ψέματα εδώ!».
Ο εκπρόσωπος του Πούτιν, όμως, πήγε ένα βήμα παραπέρα: «Δεν είναι αλήθεια», είπε, ότι η κρατική τηλεόραση κάνει προπαγάνδα. «Το Κανάλι 1 είναι σήμα κατατεθέν της ποιότητας, της έγκαιρης, έγκυρης και αντικειμενικής ενημέρωσης» (15.3.2022). Οπως έλεγε και ο πρώτος διδάξας Γιόσεφ Γκέμπελς, «όσο πιο τερατώδες το ψέμα, τόσο πιο εύκολα γίνεται πιστευτό». Την επόμενη ημέρα, ούτε το Κανάλι 1 ούτε κάποιο άλλο ρωσικό Μέσο δημοσίευσε κάτι σχετικώς με τη διαμαρτυρία. Κάποια ιστοσελίδα ανάρτησε το στιγμιότυπο, θολώνοντας όμως όσα έγραφε το πλακάτ.
Ο ρωσικός ποινικός κώδικας –όπως και ο ελληνικός όπως τον τροποποίησε προσφάτως το υπουργείο Δικαιοσύνης– τιμωρεί τα fake news που «μπορούν να προκαλέσουν ανησυχία στην κοινωνία». Οπως συμβαίνει πάντοτε, η εκάστοτε κυβέρνηση ορίζει τι είναι αληθές και τι ψευδές. Στην περίπτωση της Ρωσίας, η αναφορά περί πολέμου στην Ουκρανία αποτελεί fake news. Η καθεστωτικώς «αληθής» αναφορά είναι ότι γίνεται «μια ειδική στρατιωτική επιχείρηση».
Η θαρραλέα δημοσιογράφος δεν παραπέμφθηκε με τη διάταξη περί ψευδών ειδήσεων, που προβλέπει φυλάκιση 15 ετών, αλλά με παραβίαση του νόμου περί… διαδηλώσεων κι ένα πρόστιμο 30.000 ρουβλίων. Σώθηκε προς το παρόν, διότι είχε γίνει πλέον πολύ γνωστή στη Δύση. Ωστόσο, η περιπέτειά της δεν θα τελειώσει εδώ. Προχθές ο Ρώσος πρόεδρος δήλωσε ότι «ο ρωσικός λαός θα μπορεί πάντα να ξεχωρίζει τους αληθινούς πατριώτες από τους πονηρούς και τους προδότες και θα τους φτύνει μόνο σαν μύγα που πέταξε κατά λάθος στο στόμα τους. Είμαι πεπεισμένος ότι μια τέτοια φυσική και αναγκαία αυτοκάθαρση της κοινωνίας…». Η Μαρίνα Οβσιανίκοβα είναι η πρώτη «μύγα» στο στόμα του Ρώσου δικτάτορα. Δικαίως η ίδια φοβάται για τη ζωή της. Οι προχθεσινές δηλώσεις του Πούτιν αποτελούν «άδεια» για τη δολοφονία της και ίσως προτροπή…