Οταν ο Βλαντιμίρ Πούτιν αποφάσισε να εισβάλει στην Ουκρανία ήταν σίγουρος πως θα πετύχαινε μια γρήγορη και περίλαμπρη νίκη. Η Ουκρανία θα κατέρρεε στρατιωτικά μέσα σε λίγες μόνον ημέρες, γι’ αυτό άλλωστε και οι ρωσικές δυνάμεις είχαν προνοήσει για περιορισμένη μόνο εφοδιαστική υποστήριξη. Ταυτόχρονα, η «χειρουργική» επίθεση στο Κίεβο θα αποκεφάλιζε την ουκρανική κυβέρνηση σηματοδοτώντας και επιταχύνοντας τη διάλυση του ουκρανικού κρατικού μηχανισμού. Αμεσα, θα αναλάμβανε μια νέα κυβέρνηση που θα διακήρυττε την υποταγή της στη Ρωσία. Η Δύση, φοβισμένη, ημιπαράλυτη και ενεργειακά εξαρτημένη από τη Ρωσία, θα επέβαλλε μερικές ελαφρές κυρώσεις για τα μάτια του κόσμου και ο Πούτιν θα περνούσε στην Ιστορία ως ο ηγέτης που ανέτρεψε την ντροπιαστική κατάρρευση του 1991 και επανέφερε τη Ρωσία στην κορυφή του κόσμου, ένας ηγέτης αντίστοιχης εμβέλειας με τις μεγάλες μορφές της ρωσικής ιστορίας. Αυτές τις σκέψεις ανακύκλωνε στο μυαλό του ο Πούτιν το διάστημα της μεγάλης πανδημικής απομόνωσής του και ήταν τόσο σίγουρος για τον εαυτό του και τόσο αδιάφορος για τους κινδύνους.
Τρεις μόλις εβδομάδες μετά την εισβολή, τα πράγματα έχουν πάρει εντελώς διαφορετική τροπή. Ο κόσμος γύρισε ανάποδα. Η επιχείρηση κατάληψης του Κιέβου τις πρώτες ημέρες της εισβολής απέτυχε οικτρά, η προέλαση των Ρώσων σταμάτησε μπροστά στη συνδυασμένη ηρωική αντίσταση των Ουκρανών, ωθώντας τους σε τυφλούς βομβαρδισμούς πόλεων, ενώ οι κυρώσεις της Δύσης διέλυσαν τη ρωσική οικονομία. Το κατά τη ρήση του Μακρόν «εγκεφαλικά νεκρό» ΝΑΤΟ ξαναζωντάνεψε και η Ευρωπαϊκή Ενωση απέκτησε κοινή αμυντική πολιτική, ξεκινώντας την ενεργειακή της απεξάρτηση από τη Ρωσία. Παράλληλα, οι θεμελιώδεις πολιτικές αξίες αναβαπτίστηκαν στη συνείδηση των Ευρωπαίων, όχι μόνο γιατί οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται την αξία των αγαθών τους μόνον όταν κινδυνεύσουν να τα χάσουν, αλλά και γιατί θυμήθηκαν μέσα από τα μάτια των Ουκρανών τι πραγματικά σημαίνουν αφηρημένες έννοιες όπως ελευθερία και δημοκρατία. Οι θυσίες τους μετατρέπουν την απονενοημένη απόφαση ενός τυράννου σε ένα παγκόσμιο κεκτημένο. Παράλληλα, μια νέα Ουκρανία σφυρηλατείται μέσα στην κόλαση που βιώνει και θα βγει πολύ πιο δυνατή απ’ αυτήν τη δοκιμασία. Τους είμαστε υποχρεωμένοι γιατί πολεμούν και για εμάς.
Ανάμεσα σε όλα τ’ άλλα, ο πόλεμος ξεγύμνωσε τους κάθε λογής λαϊκιστές και επαγγελματίες «ευαίσθητους», που συνήθως ξεσηκώνονται με την πρώτη αφορμή κουνώντας μας το δάχτυλο. Τώρα κατάπιαν τη γλώσσα τους εξισώνοντας θύτες και θύματα. Ο αυτοεξευτελισμός τους είναι η πιο τρανή απόδειξη της ηθικής τους χρεοκοπίας. Θα τους στοιχειώνει για πάντα.
Αν κάποιος ήθελε να σχεδιάσει έναν αλγόριθμο που να παράγει ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που επιδιώκει, θα έβρισκε στον Πούτιν ένα λαμπρό παράδειγμα.
Αν κάποιος ήθελε να σχεδιάσει έναν αλγόριθμο που να παράγει ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που επιδιώκει, θα έβρισκε στον Πούτιν ένα λαμπρό παράδειγμα. Η πολιτική του στόχευση υπήρξε εξαρχής εκτός τόπου και χρόνου, όμως ελάχιστοι ήταν οι αναλυτές που πρόβλεψαν την αποτυχία της ρωσικής στρατιωτικής μηχανής. Τα πράγματα αρχίζουν να θυμίζουν το αποτυχημένο πραξικόπημα του Αυγούστου 1991, όταν οι σκληροπυρηνικοί της Σοβιετικής Ενωσης συνέλαβαν τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ επιχειρώντας μια παλινόρθωση και τελικά επιταχύνοντας την κατάρρευση. Εδώ όμως το τέλος θα είναι μάλλον αργόσυρτο και επίπονο. Ο Πούτιν έχει ήδη αρχίσει να χάνει την παροιμιώδη ψυχραιμία του, όπως έδειξε η πρόσφατη ομιλία του όπου καταγγέλλει τους προδότες συμπατριώτες του. Είναι πια πολύ δύσκολο να σκεφθεί κανείς κάποια συμφωνία που θα μπορέσει να παρουσιάσει ως επιτυχία. Αντίθετα, το κόστος είναι δεδομένο, αυξάνεται συνέχεια και θα γίνεται ολοένα και πιο φανερό. Ηδη μετράει 7.000 νεκρούς στο πεδίο της μάχης. Η χώρα έχει απομονωθεί και η οικονομία της είναι κατεστραμμένη. Πόσο θα αργήσει η στιγμή που κάποιοι συνεργάτες του θα του παρουσιάσουν τον λογαριασμό;
* Ο κ. Στάθης Ν. Καλύβας είναι καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης, κάτοχος της έδρας Gladstone στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.