Η υπουργός Eξωτερικών Λιζ Τρας σε μια πρωτοφανή ρήξη αγγλικών λεκτικών συμβάσεων –όπου τα ουσιώδη πάντα υπονοούνται και μονάχα τα επουσιώδη προφέρονται– δήλωσε ότι «οι ολιγάρχες είναι συνένοχοι στη βία του Πούτιν». Η παρουσία τους στη χώρα «ντροπιάζει» το έθνος, για να συνεχίσει θυελλώδης λέγοντας ότι «έχουν αίμα στα χέρια τους». Σχεδόν σαν να προέβλεψε το μέλλον, την επομένη τα πρωτοσέλιδα ήταν αφιερωμένα σε μια ισχυρή φιλία δεκατριών ετών: του ολιγάρχη Εβγκένι Λεμπέντεφ με τον πρωθυπουργό Μπόρις Τζόνσον.
Μια φιλία σχεδόν συγκινητική αν λάβει κάποιος υπόψη του ότι λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση του πρώτου lockdown, τον Μάρτιο του 2020, ο πρωθυπουργός βρήκε χρόνο να τον επισκεφθεί διά ζώσης στο Χάμπτον Κορτ του δυτικού Λονδίνου για να του διαμηνύσει ότι θα βρεθεί λύση και να μην ανησυχεί. Το ζήτημα του τίτλου ευγενείας είχε ήδη δρομολογηθεί.
Το εναρκτήριο λάκτισμα ήταν το καλοκαίρι του 2009. Ο δήμαρχος Μπόρις και ο 29άχρονος τότε Εβγκένι ήταν συνδαιτυμόνες στο δείπνο που οργάνωνε ο πατέρας Λεμπέντεφ για τη συλλογή πόρων (ελληνιστί, «fundraising») προς όφελος του Ιδρύματος Ραΐσα Γκορμπατσόφ. Ο πατέρας γνώριζε καλά την πρωτεύουσα. Τη δεκαετία του ’80 δούλευε ως πράκτορας της KGB μέχρι και την πτώση της Σοβιετικής Ενωσης. Κατόπιν έγινε πλούσιος αγοράζοντας τράπεζα, επενδύοντας στην Κριμαία και συνεπενδύοντας με το Κρεμλίνο σε μεγάλες εταιρείες (Gazprom, Aeroflot). Επέστρεψε στη Μόσχα αφήνοντας στο πόδι τον γιο με αγγλική προίκα δύο εφημερίδες, την Independent και την Evening Standard.
Οπως ξεκινούν όλες οι σχέσεις, ο Μπόρις και ο Εβγκένι, δειλά στην αρχή γευμάτισαν, κατόπιν δείπνησαν. Ηπιαν ενδιαμέσως και γνωρίστηκαν καλύτερα, με τακτική αλληλογραφία και επικοινωνία. Μη σας τα λέω όλα, ξέρετε. Η σχέση άνθησε. Κατόπιν ήρθαν οι κοινές διακοπές στην Τοσκάνη. Μια ανοιχτή πρόσκληση στο Palazzo Terranova, που ο δήμαρχος τίμησε επί πέντε συναπτά έτη. Τα αεροπορικά, τη διαμονή και τη διασκέδαση τα αναλάμβανε ο γενναιόδωρος οικοδεσπότης. Το δείπνο προσφερόταν αργά για τα αγγλικά δεδομένα και ζωντανή μουσική έκλεινε τη βραδιά, όχι εξαλλοσύνες, αλλά Elton John και Pet Shop Boys.
Ο δεσμός παγιώνεται και μια διαπολιτισμική συνδιαλλαγή είχε τεθεί σε εφαρμογή. Ο Μπόρις βλέπει στο πρόσωπο του νεαρού φίλου έναν πρόθυμο υποστηρικτή των πολιτικών του επιδιώξεων. Οι εφημερίδες του προωθούν τα δημαρχιακά πρότζεκτ και συνδράμουν στην οριακή επανεκλογή, τη δεύτερη δημαρχιακή θητεία με πρωτοσέλιδο τον πηχυαίο τίτλο «Η σωστή επιλογή για την πόλη!». Ο Εβγκένι βλέπει στο πρόσωπο του φίλου του ευκαιρίες για κοινωνική ανέλιξη, δίοδο στο πρεστίζ του κατεστημένου και σύντομα πρόσβαση στον επικεφαλής του κράτους.
Εχουμε φτάσει στο 2016, το κομβικό δημοψήφισμα θα κρίνει το μέλλον της χώρας. Ο Μπόρις το βράδυ της 16ης Φεβρουαρίου αποφασίζει αν θα είναι υπέρ ή κατά της αποχώρησης της χώρας από την Ε.Ε. Στο σπίτι –τρώγοντας αρνί διαβάζω– βρίσκονται η –πρώην– σύζυγος, το ζεύγος Gove και ο Λεμπέντεφ. Οι δεσμοί τους έχουν πλέον γίνει οικογενειακοί, όταν στις 19 Δεκεμβρίου του 2019 εκλέγεται πρωθυπουργός. Είκοσι τέσσερις ώρες μετά την εκλογή παρίσταται στο πάρτι για τα εξήντα χρόνια του πρεσβύτερου Λεμπέντεφ και, λίγες ημέρες αργότερα, γιορτάζουν όλοι τα Χριστούγεννα και την εκλογική νίκη.
Τον Μάρτιο του 2020, ο Μπόρις δυσανασχετεί –με κάτι που γνωρίζει και προτιμά να αγνοεί– με την απόφαση των Μυστικών Υπηρεσιών ν’ αποκλείσουν τον Εβγκένι από μια ισόβια θέση στη Βουλή των Λόρδων για λόγους ασφαλείας. Καχύποπτα τους χρεώνει ρωσοφοβία, που όπως όλες οι φοβίες οδηγούν σε μεροληψία. Ετσι τους είπε. O κυβερνητικός εκπρόσωπος δηλώνει ότι ένας τίτλος ευγενείας απονέμεται σε αναγνώριση των υπηρεσιών και της συνεισφοράς στην κοινωνία. Σαφέστατο και άχρηστο. Πρώτη φορά ένας πολιτικός επεμβαίνει παρακάμπτοντας τις υπόνοιες και υπερκερώντας τις εκτιμήσεις της MI5 και της MI6. Το αξίωμα δίνεται. Υπήρξε μόνο ένα τελευταίο αλλά μείζον θέμα προς επίλυση: ο ακριβής επίσημος τίτλος. Ο υποψήφιος ήθελε να τον προσφωνούν «Λόρδο Λεμπέντεφ της Μόσχας». «Οχι» ήταν η άμεση απάντηση του Κρεμλίνου, μπλοκάροντας την ιδέα να χρησιμοποιηθεί το τοπωνύμιο της πρωτεύουσας. Μετά προσπάθησε το «Λόρδος Λεμπέντεφ του Χάμπτον Κορτ». Ηταν η σειρά του αξιωματούχου που φέρει ευθύνη για τους τίτλους να παρέμβει. Η χρήση ονόματος παλατιού θα έσπαγε το πρωτόκολλο αιώνων. Βρέθηκε μια συμβιβαστική λύση. Τον καλωσόρισαν ως «Λόρδο Λεμπέντεφ του Χάμπτον και της Σιβηρίας». Μια πανδημία χρειάστηκε για να ξεχαστεί το θέμα και ένας πόλεμος για να γνωστοποιηθεί. Δεν θα μάθουμε σύντομα εάν ο λόρδος είναι πράκτορας. Το μόνο βέβαιο είναι –θα είμαι λιγότερο δραματική από την υπουργό παρότι Ελληνίδα– ότι αν υποθέσουμε ότι οι ολιγάρχες έχουν αίμα στα χέρια τους, τότε πολλοί θα έλεγαν ειρωνικά πως ο πρωθυπουργός έχει λάδι στα δικά του, προφανώς γιατί έφαγε το αρνί με τα χέρια.
* Η κ. Ελεάννα Βλαστού είναι συγγραφέας και ζει στο Λονδίνο.