Ο Φιλίπ Φορέστ, καθηγητής γαλλικής φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο της Ναντ, στο βιβλίο του «Το πανεπιστήμιο στην πρώτη γραμμή – Μεταξύ εκδημοκρατισμού και ψηφιακής τυραννίας» (εκδόσεις Πόλις, μετάφραση Λίζυ Τσιριμώκου) λέει: «Ο μηδενιστής του χθες, όπως τον περιέγραφαν ο Αλμπέρ Καμύ στον “Επαναστατημένο άνθρωπο” ή ο Αλέν Φινκελκρότ στη δυσοίωνη “Ηττα της σκέψης”, διακήρυσσε ότι ένα ζευγάρι μπότες αξίζει όσο ο Σαίξπηρ. Ο μηδενιστής του σήμερα βεβαιώνει –ή πιο ύπουλα: δίχως να το λέει ρητά, αφήνει την ιδέα να επιβάλλεται– ότι μια εικόνα στο Insta-gram αξίζει όσο ο “Αμλετ”, εφόσον μας δείχνει όλα όσα πρέπει να ξέρουμε γι’ αυτόν. Από αυτή την άποψη τίποτε πιο εντυπωσιακό από την επιτυχία που γνωρίζουν οι μαγνητοσκοπημένες διαλέξεις ή συνεντεύξεις, τα podcasts, στα οποία μοιάζει πλέον να περιορίζεται το ενδιαφέρον του κόσμου. Και αυτά μετρούν επισκέψεις που είναι πολλαπλάσιες από τις αναγνώσεις του Καμύ, του Φινκελκρότ, του Σαίξπηρ».
Ο Γάλλος πανεπιστημιακός μιλώντας για το πανεπιστήμιο στην «εξ αποστάσεως εποχή» του, θίγει την ουσία των αλλαγών στον τρόπο πρόσκτησης της γνώσης. Η τεχνολογία επιτρέπει νέες μορφές μετάδοσης και απόκτησης της γνώσης, ωστόσο η τεχνολογία ποτέ δεν είναι ουδέτερη, το μέσο είναι το μήνυμα. «Πέραν ενός ορίου, η χρήση των τεχνολογιών προκαλεί κάτι σαν ποιοτικό άλμα, που θίγει ανεπανόρθωτα τον λόγο τον οποίο οι τεχνολογίες υποτίθεται ότι υπηρετούν. Ας πούμε, η διαδικτυακή διδασκαλία δεν επιτρέπει στους φοιτητές να κρατούν σημειώσεις από το μάθημα, μία ουσιώδης πρακτική που προϋποθέτει ότι ακούς το μάθημα και το αφομοιώνεις, μετατρέποντάς το σε μία σύνθεση ξεχωριστή για κάθε ακροατή», σύμφωνα με τον Φορέστ.
Και δεν είναι το μόνο που προβληματίζει. Ο τρόπος που γίνονται οι εξετάσεις –η μέθοδος των multiple choice, η αξιοπιστία τους–, η λογοκλοπή, η ουσιαστικά ακύρωση της ερευνητικής διαδικασίας για τη σύνταξης μιας εργασίας, είναι ζητήματα που επηρεάζουν ιδιαίτερα το εκπαιδευτικό έργο, και κυρίως τις ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες. Ουσιαστικά, οι νεότερες γενιές χάνουν τις δεξιότητες που ασκούνται με την ανάγνωση ενός κειμένου ή την ακρόαση ενός λόγου όταν υπερβαίνει το περιορισμένο και επαναληπτικό φορμά που αποτελεί τη νόρμα στο Διαδίκτυο.
Μήπως λοιπόν, μέσω της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, φουντώνει μία ψηφιακή πανδημία, η οποία επικαλείται (και) τις συνθήκες του υγειονομικού επείγοντος;