Οι μέρες αυτές, δύσκολες για όλον τον κόσμο, αποκαλύπτουν πολλά και για την κοινωνία μας. Μέσα στο μεγάλο κάδρο της διεθνούς κρίσης, με τη Ρωσία να έχει γίνει ο παρίας του δημοκρατικού κόσμου, με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ να συγκλίνουν, με απρόβλεπτη την εξέλιξη και με τους έγκυρους αναλυτές να μας παρουσιάζουν τρία και τέσσερα πιθανά σενάρια, νιώθουμε και εμείς στην Ελλάδα τον απόηχο και τον αντίκτυπο.
Και δεν αναφέρομαι στην ακρίβεια και στον οικονομικό ορίζοντα, ούτε στον γεωπολιτικό χάρτη. Περισσότερο αναφέρομαι στον τρόπο που σκέφτεται και αντιδρά η κοινωνία μας. Ακόμη και αν δεν μπορεί κανείς να γενικεύσει, είναι φανερό πως η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και το δράμα του ουκρανικού λαού έφεραν στην επιφάνεια τόσο θετικά όσο και αρνητικά φαινόμενα. Εύκολα καταδικάζουμε την κοινωνία μας συλλήβδην, αλλά δεν μπορεί κανείς να αγνοήσει τη συμπαράσταση που εκδηλώνεται με αποστολή προμηθειών και φαρμάκων, όπως και με τη διάθεση φιλοξενίας προσφύγων από την Ουκρανία. Η ελληνική κοινωνία είναι σε μεγάλο βαθμό μια κοινωνία που γνωρίζει να δείχνει αλληλεγγύη.
Σε αντίθεση, η θλιβερή συγκυρία της εποχής μας κατέστησε περισσότερο σαφείς τις τάσεις των τελευταίων ετών, που αντανακλούν και αυτές μιαν αληθινή πτυχή της κοινωνίας. Ο κυνισμός απέναντι στην καταστροφή είναι ένα πολιτισμικό φαινόμενο που εντάθηκε τα τελευταία 20 χρόνια από την κουλτούρα του ναρκισσισμού και της αυτοαναφορικότητας, σε σημείο ρήξης με τη βαθύτερη έννοια της κοινωνίας των ανθρώπων. Η αποϊεροποίηση της ζωής σε μεγάλο βαθμό ευθύνεται και στον μαξιμαλισμό μιας κατηγορίας ειδησεογραφίας σε ρυθμό υπερθεάματος, με αποτέλεσμα να αλλοιώνεται η σημασία της είδησης από τη διαρκή επανάληψη και τη συστηματική επένδυση στον αισθησιασμό της εντύπωσης.
Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έφερε και πάλι στον αφρό τον εγγενή αντιδυτικισμό μερίδας των Ελλήνων. Είναι εντυπωσιακή η ισχύς ορισμένων αντανακλαστικών που έχουν να κάνουν περισσότερο με φοβικά σύνδρομα και ψυχικά συμπλέγματα παρά με γνώση, θέση και επιχειρηματολογία. Η κουλτούρα ενός ψηφιακού, πλέον, όχλου αναδεικνύει και αυτή τις ακρότητες της εποχής.
Η Ουκρανία με τα δεινά της αποκαλύπτει εμμέσως και τη δική μας εσωτερική πυραμίδα αξιών. Αποκαλύπτει τη νοημοσύνη μας απέναντι σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία. Ο φόβος απέναντι στο αύριο γεννάει τόσο τη συμπόνια όσο και την άρνηση.
