Ολοι όσοι είμαστε αναφανδόν και άνευ προϋποθέσεων ταγμένοι στην πλήρη ευρωπαϊκή ενοποίηση, απαιτούμε και ευχόμαστε η Ε.Ε. να αποκτήσει ενιαία εξωτερική πολιτική και ευρωστρατό. Δυστυχώς και τα δύο αυτά αιτήματα κινούνται στον χώρο του ανέφικτου.
Για την κοινή εξωτερική πολιτική ο ανασταλτικός παράγοντας είναι ένας και μοναδικός. Η ύπαρξη μιας Ε.Ε. δύο ταχυτήτων καθιστά αδύνατη τη χάραξη κοινής εξωτερικής πολιτικής. Αλλα τα κρατικά συμφέροντα των «ενάρετων» χωρών του Βορρά και άλλα των «αμαρτωλών» χωρών του Νότου, όπως φάνηκε και με την ενεργειακή κρίση. Αν επιτευχθεί τελικά η ενιαία εξωτερική πολιτική, οι συμβιβασμοί που θα πρέπει να γίνουν ουσιαστικά θα την απονευρώνουν. Θα είναι μια πολιτική του μέσου όρου. Εξωτερική πολιτική, πέραν όλων των άλλων, σημαίνει και ταχύτητα στη λήψη των αποφάσεων. Τα γεγονότα δεν μπορεί να περιμένουν τις ατέρμονες συνεδριάσεις των ηγετών της Ε.Ε.
Τα πράγματα είναι ακόμα πιο απαισιόδοξα για τον ευρωστρατό. Πολλά τα ερωτήματα: ποιος θα τον διοικεί; Ποια η σχέση του με το ΝΑΤΟ; Θα μπορεί να επεμβαίνει εναντίον κράτους-μέλους του ΝΑΤΟ; Για να μην αναφερθώ στη διαδικασία λήψης της απόφασης για στρατιωτική επέμβαση. Ας αναλογιστεί ο αναγνώστης ότι για ήσσονος σημασίας ζητήματα οι ηγέτες της Ε.Ε. συνεδριάζουν επί ημέρες. Ας σκεφτούμε πόσος χρόνος θα χρειαστεί για να ληφθεί μια απόφαση για ένα τόσο κρίσιμο ζήτημα, όπως είναι η χρήση στρατιωτικής βίας. Το πιο πιθανό είναι ότι αν θα συμφωνήσουν, θα είναι αργά. Παρακάμπτω τεχνικής φύσεως προβλήματα, όπως πόσο μεγάλη θα είναι η ευρωπαϊκή στρατιωτική δύναμη, πού θα στρατοπεδεύει, ποια η σχέση της με τους εθνικούς στρατούς, θα έχει ή δεν θα έχει πυρηνικά όπλα.
Το 2004 έγινε μια στρατηγική επιλογή που επωάστηκε τα προηγούμενα χρόνια. Επιλέχθηκε από τις ηγεσίες της Ε.Ε. η διεύρυνση αντί για την εμβάθυνση. Εγκαταλείφθηκε η προοπτική ενός ομόσπονδου ευρωπαϊκού κράτους, με κοινή εξωτερική πολιτική και δικό του στρατό. Φαίνεται πως η υπάρχουσα φυσιογνωμία της Ε.Ε. πολύ δύσκολα θα αλλάξει. Εχει επιτευχθεί μια ισορροπία βολική σε όλα τα κράτη, γιατί βασίζεται σε ένα minimum συγκλίσεων. Γι’ αυτό η Ευρώπη μας παρακολουθεί τις εξελίξεις.
