Πριν από τον πόλεμο, παρά τις εχθρικές δηλώσεις και τη συγκέντρωση μεγάλου στρατού στα σύνορα, λίγοι πιστεύαμε ότι ο Πούτιν θα εισβάλει στην Ουκρανία. Μετά, λίγοι πιστεύαμε ότι οι Ουκρανοί θα μπορούσαν να αντισταθούν τόσο ώστε τα ρωσικά στρατεύματα να αναγκάζονταν να υποχωρήσουν από τον βόρειο τομέα και από τα περίχωρα του Κιέβου. Ούτε φανταζόμασταν ότι η ναυαρχίδα του ρωσικού στόλου θα βυθιζόταν. Περιμέναμε ταχύτατη, σαρωτική νίκη των Ρώσων, με τον Πούτιν να τοποθετεί φιλορωσική κυβέρνηση στο Κίεβο, να εξαφανίζει κάθε πιθανό αντίπαλο, να ελέγχει απόλυτα την Ουκρανία και την παροχή ενέργειας στην Ευρώπη. Τότε ταίριαζαν αναλύσεις που συνέκριναν τον Πούτιν με τη Μεγάλη Αικατερίνη, η οποία τον 18ο αιώνα εφάρμοσε την επεκτατική πολιτική της με μεγάλη επιτυχία. Σήμερα ίσως είναι πιο ταιριαστές οι συγκρίσεις με μεγάλες ήττες του απώτερου και του πρόσφατου παρελθόντος, ήττες που μπορούμε να αποδώσουμε στην αλαζονεία του επιτιθέμενου και στις ιδιαίτερες ικανότητες του αμυνόμενου. Σε αυτές τις συγκρούσεις αυτοκρατορίες λυγίζουν και εθνικές συνειδήσεις σμιλεύονται.
Ο Μάρκος Λικίνιος Κράσσος, πάμπλουτος Ρωμαίος αριστοκράτης, πανίσχυρο μέλος της τριανδρίας με τον Ιούλιο Καίσαρα και τον Πομπήιο τον Μέγα, έμεινε στην Ιστορία όχι μόνο επειδή κατέπνιξε την εξέγερση των σκλάβων στην οποία ηγήθηκε ο Σπάρτακος, αλλά και ως υπαίτιος της μεγαλύτερης στρατιωτικής συντριβής που υπέστη η Ρώμη. Θέλοντας να ξεπεράσει σε πολεμική δόξα τους δύο μεγάλους στρατηγούς της τριανδρίας, ο Κράσσος συγκέντρωσε τον μεγαλύτερο στρατό που είχε δει η Ρώμη (επτά λεγεώνες, με περισσότερους από 40.000 στρατιώτες και ιππείς) και εισέβαλε στην Παρθία (στη Μεσοποταμία) το 55/54 π.Χ. Μοναδικός σκοπός του απρόκλητου πολέμου ήταν ο Κράσσος να δρέψει στρατιωτικές δάφνες και ακόμη περισσότερα πλούτη. Ομως δεν είχε υπολογίσει ότι η εισβολή θα συσπείρωνε τους Πάρθες, οι οποίοι έως τότε επιδίδονταν σε ατέρμονες εμφύλιες συρράξεις. Στη Μάχη των Καρρών το 53 π.Χ., οι Πάρθες έφιπποι τοξότες διέλυσαν τις λεγεώνες. Σκότωσαν πάνω από 30.000 στρατιώτες. Πήραν το κεφάλι του Κράσσου ως λάφυρο, μαζί με τους αετούς-λάβαρα των λεγεώνων.
Πέρα από την «τιμωρία» του αλαζόνα στρατάρχη, η εκστρατεία έδειξε πως η απειλή ένωσε τους Πάρθες, που τον υπόλοιπο χρόνο βρίσκονταν σε συνεχείς διαμάχες. Αυτές οι διαμάχες, όμως, τους κρατούσαν ετοιμοπόλεμους. Μπορεί στις Κάρρες να βρίσκονταν μόνο γύρω στους 10.000 Πάρθες, όμως γνώριζαν καλά το έδαφος και ήταν καλά εκπαιδευμένοι – χτυπούσαν τον εχθρό και απομακρύνονταν πριν αντιδράσει. Παρόμοια τακτική εφαρμόζουν οι Ουκρανοί σήμερα. Αξιοποιούν τις γνώσεις για τη χώρα τους, καθώς και τις πληροφορίες που τους παρέχουν υπηρεσίες (εθνικές και, πιθανότατα, ξένες) και ο ντόπιος πληθυσμός. Γνωρίζουν τις αδυναμίες της βραδυκίνητης και υπερσυγκεντρωτικής στρατιωτικής διοίκησης των Ρώσων. Με τον εθνικό αγώνα τους, οι Ουκρανοί αποδεικνύουν πόσο σφάλλει ο Ρώσος πρόεδρος όταν λέει ότι δεν υπάρχει ουκρανικό έθνος. Επίσης εντυπωσιάζει η δεξιότητα των Ουκρανών στη χρήση όπλων νέας τεχνολογίας.
Με τον εθνικό αγώνα τους, οι Ουκρανοί αποδεικνύουν πόσο σφάλλει ο Ρώσος πρόεδρος όταν λέει ότι δεν υπάρχει ουκρανικό έθνος.
Ομως, άλλο σημαντικό μάθημα από τη Μάχη των Καρρών είναι πως οι ηττημένοι μπορούν να αξιοποιήσουν την ήττα. Ο Καίσαρας άσκησε στρατιωτική πίεση εναντίον των Παρθών, όμως δεν ενεπλάκη σε πόλεμο μαζί τους. Ο διάδοχός του, ο Αύγουστος, συνέχισε τη στρατιωτική και διπλωματική πίεση, χωρίς πόλεμο πάλι, έως ότου, το 20 π.Χ., εξασφάλισε την επιστροφή των αετών και χιλιάδες από τους 10.000 Ρωμαίους στρατιώτες που κρατούνταν αιχμάλωτοι τόσα χρόνια. Η συμφωνία παρουσιάστηκε από τους Ρωμαίους ποιητές ως σπουδαία νίκη επί του «εξ ανατολής» εχθρού. Με τον μηχανισμό προπαγάνδας που διέθετε, ο Αύγουστος αξιοποίησε την προηγούμενη ήττα παρουσιάζοντάς την ως θρίαμβο, νομιμοποιώντας έτσι το αυτοκρατορικό σύστημα που επέβαλε. Οι Πάρθες επέστρεψαν στις μεταξύ τους συρράξεις, επιτρέποντας έτσι στους Ρωμαίους να τους χειραγωγούν, υποστηρίζοντας τη μια πλευρά εναντίον της άλλης.
Η επιτυχία των Παρθών μοιάζει σε πολλά και με τις επιτυχίες των Ελλήνων επαναστατών εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η διάσπαση του ελληνικού χώρου σε νησιά και αποκομμένες γεωγραφικές ενότητες, η ναυτοσύνη των Ελλήνων που συγκεντρώνονταν σε διαφορετικά σημεία του αρχιπελάγους ευνοούσαν τους Ελληνες και, αντιστοίχως, δυσκόλευαν τις πολυπληθέστερες δυνάμεις του υπερσυγκεντρωτικού εχθρού. Ο αυτοσχεδιασμός, η διάσπαση των δυνάμεων και η γνώση των τοπικών συνθηκών ήταν χρήσιμα όπλα εναντίον των Τούρκων. Ομως ήταν και αφορμή συγκρούσεων μεταξύ των διαφορετικών ομάδων των εξεγερμένων. Η καχυποψία μεταξύ τους άφησε βαριά κληρονομιά στους απογόνους, αλλά ο πόλεμος απελευθέρωσης μπόρεσε να πετύχει μόνο επειδή τόσοι διαφορετικοί άνθρωποι θυσίασαν τα πάντα γι’ αυτόν. Οσο και αν διαφωνούν μεταξύ τους σε πολλά ζητήματα, οι Ελληνες διαθέτουν ισχυρή εθνική συνείδηση, η οποία διαμορφώθηκε μέσα από αμέτρητες περιπέτειες.
Οι σημερινές ιστορικές στιγμές διαμορφώνουν το μέλλον των Ουκρανών και των Ρώσων, και, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, όλων των λαών της ευρύτερης περιοχής, ίσως και του κόσμου. Καθώς συνεχίζεται ο πόλεμος, είναι άγνωστο πού θα βρίσκονται στο τέλος οι πρωταγωνιστές. Η Ιστορία διδάσκει, όμως, ότι το πώς διαχειριζόμαστε τη νίκη ή την ήττα είναι πιο καθοριστικό για το μέλλον απ’ ό,τι το άμεσο αποτέλεσμα της σύρραξης. Είναι επιτακτική ανάγκη εμείς, όπως όλοι οι άλλοι, να γνωρίζουμε πώς να κινηθούμε σήμερα και αύριο, και πού θέλουμε να βρισκόμαστε σε δέκα χρόνια.