Οταν η Ελλάδα την περίοδο της χούντας βρέθηκε στο μάτι του κυκλώνα στο Συμβούλιο της Ευρώπης για παραβιάσεις της ΕΣΔΑ, η δραστηριοποίηση μελών του Συμβουλίου είχε προφανή σκοπό την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελλάδα και τον διασυρμό του στρατιωτικού καθεστώτος διεθνώς. Δεν θα μπορούσαν όμως να διανοηθούν πως μια κυβέρνηση ή το ορθότερο ένα καθεστώς που δεν σέβεται τη νομική τάξη στο εσωτερικό και δεν αισθάνεται δεσμευόμενο από τις διεθνείς συμβάσεις που έχει υπογράψει η χώρα, όπως έχει την τάση να καταπατά τα δικαιώματα των πολιτών του, έτσι αψηφά και τη διεθνή έννομη τάξη. Στην περίπτωση της Ελλάδας αυτή η συμπεριφορά δεν άργησε να εξαχθεί. Η δικτατορία προσπάθησε να εισπηδήσει στην Κύπρο και τα αποτελέσματα είναι γνωστά.
Οταν ο Πούτιν έστηνε δίκες-παρωδίες για πολιτικούς του αντιπάλους όπως ο Ναβάλνι, υπήρχε καμιά αμφιβολία πως έχοντας εθιστεί στην άκρατη εξουσία δεν θα την επέβαλλε και στον γύρω κόσμο; Η συμπεριφορά του ηγέτη της Τουρκίας τα τελευταία χρόνια δεν απέχει πολύ. Η απώλεια κάθε αίσθησης ελέγχου και αντίστασης στο εσωτερικό, αλλά και οι χλιαρές αντιδράσεις από το εξωτερικό, έχουν επιτρέψει την αλλοπρόσαλλη πολιτική στη διεθνή σκηνή και την έλλειψη σεβασμού σε συμφωνίες και συμμαχίες, όπως και την προϊούσα καταπιεστική πολιτική στο εσωτερικό.
Η πρόσφατη καταδίκη σε ισόβια του Οσμάν Καβαλά, μια απόφαση προφανώς υπαγορευμένη και κατευθυνόμενη, δεν αφορά ούτε το θύμα της δικαστικής δολοφονίας ούτε είναι και εσωτερική υπόθεση της Τουρκίας. Η ηγεσία της γειτονικής χώρας και προσωπικά ο πρόεδρός της δείχνουν ξεκάθαρα πως δεν έχουν κανέναν φραγμό. Οποιος αψηφά την πραγματικότητα και τις αποδείξεις μιας ακροαματικής διαδικασίας, είναι έτοιμος να αποπειραθεί να επιβάλει τις απόψεις του και στους γείτονες και στη διεθνή σκηνή. Οι πρόσφατοι εξ ανάγκης ελιγμοί στο διεθνές πεδίο έκαναν και πάλι τους πρόθυμους υποστηρικτές της Τουρκίας να ψελλίσουν λόγια υποστήριξης για τον πρόεδρο Ερντογάν και να παρασυρθούν στην ψευδαίσθηση της επιστροφής της χώρας στον κοινό ρου της διεθνούς κοινότητας. Η καταδίκη του Οσμάν Καβαλά αποκάλυψε τη φενάκη. Το μήνυμα είναι σαφές στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Είμαι απόλυτος κυρίαρχος και ως τέτοιος μάλιστα ομιλώ με τους ομοίους μου, δηλαδή με τον κ. Πούτιν. Ολοι θυμόμαστε πως αυτοί ήταν και οι ισχυρισμοί του κ. Τραμπ.
Η στάση ωστόσο της διεθνούς κοινότητας και κυρίως της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν μπορεί να είναι άλλη παρά η δυναμική παρέμβαση σε κάθε επίπεδο. Ολοι θέλουμε και πρώτη η Ελλάδα μια Τουρκία ειρηνική και συνεργάσιμη, μια χώρα ζωντανή και παραγωγική, συντελεστή σταθερότητας και ευημερίας στην περιοχή και στην ήπειρο. Η Τουρκία του κ. Ερντογάν δεν είναι αυτό! Πριν αρχίσει την εξαγωγή των καταπιεστικών της πρακτικών πρέπει να της γίνει ξεκάθαρο πως αυτό δεν μπορεί να γίνει ανεκτό. Οχι μόνο για τον Οσμάν που ονειρεύεται μια πολύχρωμη και ανοιχτή Τουρκία, αλλά για την ειρήνη στην περιοχή.
Οι τελευταίες μέρες του Χαμιδικού καθεστώτος στην οθωμανική ιστορία χαρακτηρίζονταν από την παραζάλη εξουσίας, τη μανία καταδιώξεως (και με τις δύο έννοιες) του αυταρχικού ηγέτη και την προσπάθεια σύνθλιψης κάθε διαφορετικής φωνής. Ισως να είναι εντέλει φυσιολογική εξέλιξη τόσο για τον Ερντογάν, όσο και για τον Πούτιν.
Είναι κρίμα για τη μεγάλη χώρα που μόλις πριν από λίγα χρόνια ήταν πηγή αισιοδοξίας για την ανάδυση μιας σύγχρονης, ανοιχτής και δημιουργικής μουσουλμανικής κοινωνίας στην Ανατολική Μεσόγειο, να οδηγείται στις χειρότερες στιγμές της πρόσφατης ιστορίας της παρά τον δημοκρατικό μανδύα. Τα ισόβια δεν είναι ποινή για τον Οσμάν Καβαλά, φυλακίζουν το μέλλον της Τουρκίας και απειλούν τη διεθνή κοινότητα.
* Ο κ. Μιχάλης Λυχούνας είναι αρχαιολόγος.