Από οικογένεια προσφύγων από τη Μικρά Ασία, γιος αξιωματικού που έπεσε στο αλβανικό μέτωπο, ο Θεόδωρος Κουλουμπής έφυγε σε νεαρή ηλικία από την Ελλάδα για να σπουδάσει στις ΗΠΑ (ΒΑ και ΜΑ Πολιτικών Επιστημών από το Πανεπιστήμιο Connecticut και διδακτορικό από το American University της Ουάσιγκτον). Τις σπουδές αυτές ακολούθησε μια πολυετής και ιδιαίτερα επιτυχημένη διδακτική καριέρα στο American University (1965-1983). Ωστόσο, ο Θ. Κουλουμπής δεν ξεπέρασε ποτέ την αγάπη του για την Ελλάδα και κάποια στιγμή πήρε την απόφαση της επιστροφής. Εως και τη δεκαετία του 1980, οι διεθνείς σχέσεις ως αυτόνομο επιστημονικό αντικείμενο ήταν ουσιαστικά ανύπαρκτες στην Ελλάδα. Ο Θ. Κουλουμπής και ορισμένοι άλλοι πιονέροι των διεθνών σχέσεων, με εξαιρετικές σπουδές και διδακτική και ερευνητική εμπειρία στην Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική, άρχισαν να επιστρέφουν για να διδάξουν και να ιδρύσουν έδρες και τμήματα Διεθνών Σχέσεων σε ελληνικά πανεπιστήμια.
Ο Θ. Κουλουμπής είχε εκτενέστατο επιστημονικό έργο στα ελληνικά και στα αγγλικά και ήταν συγγραφέας αρκετών έργων αναφοράς στους τομείς της θεωρίας διεθνών σχέσεων και των ελληνοαμερικανικών σχέσεων. Από το 1983 έως το 1989 υπηρέτησε ως καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και από το 1990 έως τον Σεπτέμβριο 2002 υπηρέτησε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, οπότε και συνταξιοδοτήθηκε. Υπήρξε επίσης πρόεδρος του Ιδρύματος Μελετών της Χερσονήσου του Αίμου (1988-1990) και για πολλά χρόνια αρθρογράφος στην «Καθημερινή». Μέλος της ιδρυτικής τριάδας του Ελληνικού Ιδρύματος Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής, μαζί με τον Θάνο Βερέμη και τον Γιάννη Βαληνάκη, έβαλε τη σφραγίδα του στο Ιδρυμα υπηρετώντας το από διάφορες θέσεις (γενικός διευθυντής, πρόεδρος και αντιπρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου, μέλος του τιμητικού συμβουλίου του ιδρύματος) για σχεδόν τρεις δεκαετίες. Υπήρξε για πολλά χρόνια μέλος του Ελληνοτουρκικού Φόρουμ, μαζί με τον Κώστα Καρρά, που «έφυγε» και αυτός πριν από λίγο καιρό, τον πρέσβη Κώστα Ζέπο και πολλούς άλλους εκλεκτούς πανεπιστημιακούς, διπλωμάτες και δημοσιογράφους. Πίστευε πραγματικά στη δυνατότητα επίλυσης των ελληνοτουρκικών διαφορών, όχι φυσικά με τους όρους της Αγκυρας, αλλά στη βάση του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας.
Από έναν σημαντικό τιμητικό τόμο που επιμελήθηκαν τρεις από τους πολλούς μαθητές και φίλους του (Δημήτρης Τριανταφύλλου, Κώστας Υφαντής, Ευάνθης Χατζηβασιλείου, «Διεθνείς Σχέσεις. Σύγχρονη Θεματολογία και Προσεγγίσεις. Αφιέρωμα στον Θεόδωρο Κουλουμπή», εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα, 2008) δανείζομαι τις ακόλουθες γραμμές: «Η ποιότητα του επιστημονικού του έργου εξαρχής τον ανέδειξε σε βασικό εκπρόσωπο αυτής της τάσης που επιζητεί τον δυναμισμό της σύνθεσης, τη νηφαλιότητα, τη μετριοπάθεια, την εντιμότητα, αλλά ταυτόχρονα τη σαφήνεια, τη στιβαρότητα και τη γενναιότητα στην υποστήριξη των συμπερασμάτων της υπεύθυνης έρευνας». Και επίσης: «Η απόρριψη του δογματισμού και της πνευματικής στειρότητας, το μειλίχιο ύφος, η υπομονή του, το ειλικρινές ενδιαφέρον του και η ικανότητά του για διάλογο… Η εικόνα του Κουλουμπή ως δασκάλου ήταν η εικόνα ενός ηθικού προτύπου, μιας προσωπικότητας ικανής να λειτουργεί ως μαγνήτης».
Ο Θεόδωρος Κουλουμπής κέρδισε με χαρακτηριστική ευκολία την αγάπη και τον σεβασμό της επιστημονικής κοινότητας διεθνών σχέσεων στην Ελλάδα.
Ενας ιδιαίτερος, ήπιος και ευγενής άνθρωπος, απαλλαγμένος από προσωπικές έχθρες και επαγγελματικά πάθη, κέρδισε με χαρακτηριστική ευκολία την αγάπη και τον σεβασμό της επιστημονικής κοινότητας διεθνών σχέσεων στην Ελλάδα, αλλά κυρίως των εκατοντάδων νέων ανθρώπων που είχαν την τύχη να συνεργαστούν μαζί του, είτε ως φοιτητές του στο πανεπιστήμιο είτε ως ερευνητές, στελέχη και εκπαιδευόμενοι στο ΕΛΙΑΜΕΠ. Και μπορεί να υπάρξει μεγαλύτερη ικανοποίηση για κάποιον, όπως ο Θοδωρής Κουλουμπής, που αγαπούσε βαθιά την πατρίδα του και ήθελε να προσφέρει με όποιον τρόπο μπορούσε, από τον μεγάλο αριθμό νέων –και όχι πια τόσο νέων– μαθητών του σε πανεπιστημιακές θέσεις, στο υπουργείο Εξωτερικών και στον υπόλοιπο δημόσιο τομέα, αλλά και σε όργανα της Ε.Ε. και διεθνείς οργανισμούς; Ολοι εμείς οι μαθητές και φίλοι του λυπούμαστε βαθύτατα που τον χάσαμε, αλλά αισθανόμαστε τόσο τυχεροί που τον γνωρίσαμε. Καλό ταξίδι, δάσκαλε.
* Ο κ. Θάνος Π. Ντόκος είναι πρώην γενικός διευθυντής στο Ελληνικό Ιδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ).