Σε ένα από τα επεισόδια της σειράς «Criminal» του Netflix, στο ανακριτικό δωμάτιο βρίσκεται μια γυναίκα η οποία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είχε δημιουργήσει ψεύτικα προφίλ ως ανήλικο κορίτσι και με αυτό τον τρόπο «ψάρευε» παιδόφιλους. Κατόπιν ενημέρωνε όχι μόνο την αστυνομία αλλά και τις οικογένειες και την εργασία των ανθρώπων αυτών, με αποτέλεσμα να προκαλεί αλυσιδωτές αντιδράσεις (π.χ. κάποιος απολύθηκε άμεσα) και ουσιαστικά να καταστρέφει τη ζωή τους. Η γυναίκα τούς καταδίκαζε χωρίς να ακουστεί η θέση τους, χωρίς επιβεβαίωση των στοιχείων της ταυτότητάς τους. Και αυτό ήταν ένα λάθος της για το οποίο βρέθηκε υπόλογη μπροστά στην ανακριτική ομάδα της σειράς. Η μυθοπλασία αντιγράφει τη ζωή και αναδεικνύει πτυχές της που διαφεύγουν.
Μείζον θέμα σήμερα είναι το πώς τοποθετεί ο καθένας μας τον εαυτό του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το Facebook, το Twitter και όποια άλλη σχετική διαδικτυακή πλατφόρμα μάς έχουν ανοίξει την οπτική στον κόσμο. Ωστόσο, παρότι μπορούμε να βγούμε από τον μικρόκοσμο της «φούσκας» των ομοϊδεατών, διαδικτυακών φίλων μας, σε πολλές περιπτώσεις βλέπουμε το μέτρο να χάνεται. Το «εγώ» φουσκώνει, η άποψη μεγαλώνει, ο μικρός «θεός» μέσα μας ξυπνάει. Ανθρωποι αποφασίζουν να επιτεθούν σε συνανθρώπους τους ασκώντας βία, απειλώντας, εκθέτοντας, με μόνο επιχείρημα την ελευθερία που παρέχει η «συνύπαρξη» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Οι κουτσομπόληδες, οι κακότροποι της γειτονιάς διαπιστώνουν πως έχει διευρυνθεί το πεδίο τους και, ως αυτόκλητοι τιμωροί, υψώνουν κουνώντας το δάχτυλο και στην ουσία βγάζουν καταδικαστικές αποφάσεις.
Το έχουμε δει σε ουκ ολίγες περιπτώσεις, όταν η κοινή γνώμη ζητάει οι κατηγορούμενοι να σταλούν στην πυρά, με επιθέσεις στη Δικαιοσύνη όταν η τελευταία ορίζει χαμηλότερες ποινές. Ο όχλος στήνει λαϊκά δικαστήρια στα social media και αδιαφορεί για τους κανόνες λειτουργίας των θεσμών, διότι τον αυτοπεριορίζουν. Πολίτες θεωρούν ότι μπορούν να γίνουν δημοσιογράφοι χωρίς στοιχεία, δικαστές χωρίς ανάκριση, πολιτικοί χωρίς πολιτικά επιχειρήματα. Επιδιώκουν να επιβάλουν τη γνώμη τους κραδαίνοντας ρόπαλα. Ετσι αναδεικνύουν τη βιαιότητα των social media σε ρυθμιστή της ζωής μας.
Μόνη ασπίδα η θωράκιση των θεσμών, ως πολιτική επιλογή κομμάτων και πολιτών, και η τιμωρία των αυτόκλητων τιμωρών.