Τεχνολογία διαμαρτυρίας
Σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, όπου η διαμαρτυρία προηγείται του λόγου διαμαρτυρίας (συχνά βγαίνουμε στους δρόμους και φωνασκούμε επινοώντας αιτίες έντασης), η πολιτική κουλτούρα προσαρμόζεται στην παραδοξότητα του υπερχειλούς συναισθήματος και το εκλογικεύει. Ετσι, κάθε φορά που το κέντρο παραλύει ή καίγεται, κάθε φορά που ένα δημόσιο κτίριο καταλαμβάνεται με το έτσι θέλω, η πρωταρχική αντίδραση ενός μεγάλου μέρους της κοινής γνώμης είναι να δικαιολογήσει τα επεισόδια. Πάντα υπάρχει ένας σεπτός αγώνας –για το ανύπαρκτο δικαίωμα ενός αμετανόητου τρομοκράτη να επιλέξει τη φυλακή του, ας πούμε– που καθιστά κάθε άλλη αξία (ιδιοκτησία, δημόσια υγεία, συναλλακτική ζωή, κοινωνική ευρυθμία) αμελητέα. Πάντα υπάρχει έτοιμο ένα ευπώλητο σόφισμα που αμφισβητεί την έννοια και τον πρακτικό αντίκτυπο της νομιμότητας· συνήθως περιλαμβάνει λέξεις-σιγουράκια, όπως «χούντα» και «αστυνομοκρατία», που απενεργοποιούν τη λογική και τον διάλογο με τη δύναμη της αμετροέπειας. Τα δεκανίκια της εντροπίας είναι πολλά και δοκιμασμένα.
Ακούσιος συμβολισμός
Το ότι η καταστροφική επίθεση στη βιβλιοθήκη του ΑΠΘ συνέβη σε ένα χώρο μάθησης και μελέτης πριν καν αυτός κατασκευαστεί δίνει ιδιαίτερα συμβολική αξία στην ενέργεια: δεν ήταν απλώς μια επίθεση σε έναν δεδομένο χώρο που με τα χρόνια έχει χάσει το αξιακό βάρος της ταυτότητάς του· ήταν επίθεση στην ίδια την ιδέα της γνώσης· μια εύγλωττη δήλωση προτίμησης: το μπάχαλο, η αυθαιρεσία και η καταπάτηση είναι σημαντικότερα από το πιο πνευματικό κομμάτι της ακαδημαϊκής διαδικασίας. Χωρίς προφανώς να το έχουν υπολογίσει, οι καταστροφείς πρόδωσαν τις πραγματικές τους θέσεις απέναντι στην παιδεία – τις θέσεις που κατά βάθος όλοι γνωρίζουμε, όσο παραστατικά κι αν ολοφύρονται οι καταστροφείς για «το δικαίωμα στην εκπαίδευση», όταν καλούνται να υπερασπιστούν τον αγαπημένο τους νεαρό κατάδικο (λίγο πριν αυτός δραπετεύσει) ή την εισαγωγή σε ΑΕΙ με τρεις χιλιάδες μόρια: η παιδεία είναι μόνο ένα πρόσχημα και τίποτα παραπάνω. Κάτω από το πρόσχημα, βράζουν ο δόλος, η κακία, η μιζέρια και το κομματικό συμφέρον.
Κοινό μυστικό
Ενα σοφό άτομο στο οποίο η Αριστερά απολαμβάνει να επιτίθεται έχει πει ότι η βία στα πανεπιστήμια συμβαίνει για έναν απλό λόγο: επειδή επιτρέπεται. Εχει δίκιο. Ενα οργανωμένο κράτος δεν διαπραγματεύεται την ασφάλεια των πολιτών του, σε οποιονδήποτε χώρο κι αν κινούνται (ακαδημαϊκό ή άλλο). Ενα οργανωμένο κράτος δεν διαπραγματεύεται τις χρήσεις και την ακεραιότητα της δημόσιας περιουσίας. Τις περιφρουρεί με τα εργαλεία που δίνει ο νόμος, συνετά και προνοητικά. Αυτό σημαίνει πως δεν αφήνει την αταξία να καθορίσει το πώς θα επιβάλλεται η τάξη. Αντίθετα, επιβάλλει την τάξη ως κανόνα και καταστέλλει την αταξία ως εξαίρεση. Στην Ελλάδα βρισκόμαστε σε ένα μόνιμο καθεστώς διαστρέβλωσης αρχών και εννοιών, το οποίο σκανδαλωδώς νομιμοποιείται με πράξεις και παραλείψεις του κράτους: η κατάληψη ενός πανεπιστημιακού χώρου και η μετατροπή του σε «στέκι» δεν είναι μόνο μια έκνομη ενέργεια διαρκείας, αλλά ένα από τα πολλά δείγματα κανονικοποίησης του εξωφρενικού. Η σημερινή βία είναι απότοκη της διαχρονικής ανοχής στον παραλογισμό των καταλήψεων, της διακοπής μαθημάτων, του χτισίματος καθηγητών και άλλων συναφών πρακτικών που συνέθεσαν προοδευτικά ολόκληρη κουλτούρα με επίχρισμα φυσιολογικότητας. Αν είναι μία φορά δύσκολο να πατάξεις το έγκλημα, είναι πολλές φορές δυσκολότερο να το πατάξεις όταν ενδύεται τον μανδύα του εθιμικού δικαιώματος.
Κωμωδία σε επανάληψη
Τους βανδαλισμούς στο εργοτάξιο της βιβλιοθήκης και το θεαματικό σόου των ΜΑΤ λίγο αργότερα ενώνει μια λεπτή γραμμή τελετουργικής αβελτηρίας. Η ιστορία μοιάζει κωμική και σκηνοθετημένη, γιατί την έχουμε δει πολλές φορές με διάφορες παραλλαγές: Στην αρχή, ομάδες του αντιεξουσιαστικού χώρου καταστρέφουν τη δημόσια περιουσία ανενόχλητες επειδή πιστεύουν ότι ξέρουν καλύτερα από τους δημοκρατικούς θεσμούς και τον πολίτη αυτό που ο πολίτης έχει ανάγκη. Επειτα, ο κρατικός μηχανισμός, έρμαιο της πολυνομίας, των αντικρουόμενων συμφερόντων και της νομικίστικης ερμηνευτικής αμφισημίας (άραγε τι είναι πρέπον να πράξουμε; Ας το σκεφτούμε λίγο καθώς ο κόσμος καίγεται), αδυνατεί να απεγκλωβιστεί εγκαίρως από το έλος της γραφειοκρατικής και συντεχνιακής αδράνειας και αφήνει τους τραμπούκους να δράσουν ελεύθεροι. Στη συνέχεια, και πάντα με την ίδια στρατηγική προχειρότητα, η αστυνομία επιχειρεί κάτι σπασμωδικό και ελαφρώς αποτυχημένο. Στο τέλος, οι τραμπούκοι καταφέρνουν να βγουν κι από πάνω ως θύματα. Κάποιος αστυνομικός θα τράβηξε το κλομπ του ή θα είπε κακιά λέξη. Ο κύκλος συνεχίζεται.
Ανεπίδεκτοι μαθήσεως παντογνώστες
Εχει ενδιαφέρον να παρατηρήσει κανείς τη στάση δύο κομβικών στρατοπέδων επί των ζητημάτων ασφάλειας και νομιμότητας, τις τελευταίες μέρες. Ο εύθικτος υπουργός Προστασίας του Πολίτη αντέδρασε στην αναφορά Μπακογιάννη περί προβλήματος ασφάλειας στην Αθήνα με τον φορτισμένο τρόπο εκείνου που πιστεύει πως τα κάνει όλα σωστά. Πώς τόλμησε κάποιος να τον αμφισβητήσει! Από την άλλη, μεγαλόσχημοι εκπρόσωποι του νομικού κόσμου εμφανίστηκαν εξόχως αγανακτισμένοι με την απόφαση του ΣτΕ υπέρ της πανεπιστημιακής αστυνομίας. Πώς τόλμησε κάποιος να τους αμφισβητήσει! Είναι αξιοθαύμαστη η εμμονή μερικών προσώπων στην αυθεντία τους, όταν τα πάντα γύρω από αυτήν πάνε κατά διαόλου.