Μερικές φορές καλύτερα να δείχνεις παρά να λες. Καλύτερα να δείξεις δύο εικόνες: Τον Φινλανδό πρόεδρο και την 36χρονη Φινλανδή πρωθυπουργό Σάνα Μαρίν, από τη μια. Και από την άλλη, τη ρωσική ηγεσία στην εξέδρα της μεγάλης παρέλασης. Φωτογραφιζόμενα, τα καθεστώτα εξηγούν τον εαυτό τους.
Το άλλο που δεν χρειάζεται πια πολλή προσπάθεια για να εξηγηθεί είναι γιατί το ΝΑΤΟ «περικυκλώνει» τη Ρωσία. Γιατί η Συμμαχία «απειλεί» να απλωθεί στη χώρα που έχει 1.300 χιλιόμετρα χερσαία σύνορα με τη Ρωσία;
Γιατί αυτή η χώρα, που κρατήθηκε σε περιδεή ουδετερότητα για σχεδόν ογδόντα χρόνια, ρισκάρει τώρα να ερεθίσει τον ευέξαπτο γείτονά της;
Το παράδειγμα της Φινλανδίας και της Σουηδίας είναι χρήσιμο επειδή δείχνει ποια ήταν τα κίνητρα και των προηγούμενων διευρύνσεων του ΝΑΤΟ.
Η άποψη που καλλιεργείται όχι μόνο από τα φερέφωνα του Πούτιν, αλλά και από ένα ρεύμα καλοπροαίρετου σκεπτικισμού, είναι ότι οι Αμερικανοί έσυραν στο άρμα τους τη μία μετά την άλλη χώρα της Ανατολικής Ευρώπης για να στραγγαλίσουν τη Ρωσία.
Τα επίδοξα μέλη του ΝΑΤΟ και οι αυτόκλητοι πατερούληδες.
Τα παραδείγματα των σκανδιναβικών χωρών δείχνουν όμως ότι οι δημοκρατίες δεν άγονται σαν άβουλα παραγεμίσματα σε σφαίρες επιρροής. Οι χώρες που βγήκαν από μισόν αιώνα σοβιετικής «επιρροής» ήταν οι ίδιες που κατέφυγαν πρώτες στην ασφάλεια της Συμμαχίας. Είχαν πέσει θύματα του ρωσικού ιμπεριαλισμού και, μετά τη χειραφέτησή τους, επέλεξαν αυτόνομα τον γεωπολιτικό τους προσανατολισμό.
Πριν από τον περασμένο Φεβρουάριο, περισσότεροι από τους μισούς Φινλανδούς ήταν αντίθετοι στην ένταξη της χώρας τους στο ΝΑΤΟ. Ενα μήνα μετά, οι δημοσκοπήσεις έδειχναν ότι το 61% ήταν πλέον υπέρ – και ένα 23% αναποφάσιστο. Από τα φινλανδικά κόμματα, μόνο η Αριστερά εξακολουθεί να αντιτίθεται στην ένταξη.
Αν υπάρχει κάποιος που αναζωογονεί το ΝΑΤΟ –που του έδωσε ξανά λόγο ύπαρξης, εκεί που το θεωρούσαν ακόμη οι εταίροι του εγκεφαλικά νεκρό– είναι ο Πούτιν.
Η θεώρηση που αντιμετωπίζει τις κυβερνήσεις κυρίαρχων κρατών σαν πιόνια είναι αποικιοκρατική, απ’ την ανάποδη: Οι χώρες αυτές αντιμετωπίζονται πατερναλιστικά, σαν να ήταν ακόμη ανώριμες για να διαγνώσουν και να επιδιώξουν αυτόνομα τα συμφέροντά τους.
Πρόκειται για αλαζονεία ομόλογη του τζάμπα πασιφισμού. Λέμε εκ του ασφαλούς ότι «η ειρήνη είναι η απάντηση», χωρίς η αντιπολεμική στάση να έχει κόστος – χωρίς να είναι μια επιλογή συνείδησης που κινδυνεύει να τιμωρηθεί. Λέμε εξ αποστάσεως σε αυτούς που πολεμούν για τα σπίτια τους και την αξιοπρέπειά τους ότι δεν πρέπει να επιμείνουν άλλο. Δεν πρέπει να μας ζητούν όπλα. Πρέπει να αποδεχθούν το μοιραίο. Εμείς ξέρουμε καλύτερα από αυτούς για τι αξίζει να ζήσουν. Για τι αξίζει να πεθάνουν.