Η ενεργειακή ασφάλεια και η κλιματική αλλαγή ήταν ψηλά στην ατζέντα του Ελληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν κατά τη συνάντησή τους. Στο Atlantic Council, παρουσιάσαμε μια μελέτη που προτείνει τρόπους για την εμβάθυνση της ενεργειακής συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Ηνωμένων Πολιτειών. Η μελέτη προτείνει μία ευρύτερη γεωπολιτική θεώρηση στις ΗΠΑ, η οποία θα αξιοποιεί τη γεωγραφία, τις αξίες και τους πόρους της Ελλάδας για να ενισχύσει την περιφερειακή συνεργασία και να επιταχύνει την ενεργειακή μετάβαση.
Σε αυτή παρουσιάζουμε για το αμερικανικό κοινό τη μετατροπή της Ελλάδας σε ενεργειακό κόμβο, καθώς ο μεταγωγικός ρόλος της μεταξύ Ανατολής και Δύσης, που έφερε ο αγωγός TAP, επεκτείνεται εντός του έτους και στον άξονα Βορρά – Νότου με την ολοκλήρωση σημαντικών υποδομών όπως o διασυνδετήριος αγωγός IGB και την ανάπτυξη υποδομών όπως ο πλωτός σταθμός επαναεριοποίησης LNG στην Αλεξανδρούπολη. Παράλληλα, τονίζουμε ότι η προσθήκη του φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου στην αγορά της νοτιοανατολικής Ευρώπης μέσω αγωγού μπορεί να ενισχύσει την ενεργειακή της ασφάλεια μακροπρόθεσμα, και ότι μέχρι τότε η ανάγκη για εισαγωγές LNG θα πρέπει να μπορεί να ικανοποιηθεί από τις ΗΠΑ και αλλού, ιδανικά με πιο μακροπρόθεσμα συμβόλαια που προσφέρουν μεγαλύτερη ασφάλεια εφοδιασμού.
Για γεωπολιτικούς και οικονομικούς λόγους, εξάλλου, τονίζουμε την ανάγκη ολοκλήρωσης των υποδομών διασύνδεσης του ενεργειακού συστήματος της νοτιοανατολικής Ευρώπης, ενώ προτείνουμε να αξιολογηθούν ως προτεραιότητα τα έργα κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος στην περιοχή της Αν. Μεσογείου και προτρέπουμε την υποστήριξη έργων διασύνδεσης από την US Development Finance Corporation. Εδώ αξίζει να σημειώσουμε ότι το ενδιαφέρον των ΗΠΑ δεν περιορίζεται στη χρηματοδότηση των ηλεκτρικών διασυνδέσεων αλλά επεκτείνεται και σε τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Η μελέτη υπογραμμίζει ακόμη την ανάγκη εντατικοποίησης της συνεργασίας με το Ισραήλ και την Κύπρο, με τη δραστηριοποίηση και των ΗΠΑ στο πλαίσιο του σχήματος 3+1. Σε μια θετική εξέλιξη προς αυτή την κατεύθυνση, κατά την πρόσφατη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών, αποφασίστηκε η κάθε χώρα να εστιάσει σε έναν τομέα: η Ελλάδα στις ενεργειακές υποδομές, το Ισραήλ στην κυβερνοασφάλεια και οι ΗΠΑ στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Τέλος, προτείνουμε ευκαιρίες για τη μεταφορά τεχνογνωσίας και συνεργασία στις καινοτόμους τεχνολογίες. Κι ενώ κάτι φαίνεται να κινείται στην προσπάθεια χρηματοδότησης του US-EastMed Energy Center, στη δημιουργία ενός ελληνοαμερικανικού ενεργειακού κέντρου στην Ελλάδα, αλλά και στην ενίσχυση του διμερούς εμπορίου και επενδύσεων σε ενεργειακές υποδομές και νέες τεχνολογίες, υπάρχουν ευκαιρίες που επίσης δεν πρέπει να πάνε χαμένες, όπως η πρόταση των ΗΠΑ στην Ελλάδα να ενταχθεί ως στρατηγικός κυβερνητικός εταίρος στο First Movers Coalition, που θα ανακοινωθεί αυτή την εβδομάδα στο Νταβός για τη μείωση των εκπομπών ρύπων στη βιομηχανία.
* Η κ. Κατερίνα Σώκου είναι nonresident senior fellow στο Atlantic Council.