Την είπαν «ιστορική στροφή». Αλλά τέτοιες στροφές πιο εύκολα λέγονται παρά γίνονται. Η μετα-στροφή της Γερμανίας, από μια δύναμη που κουβαλάει ένα βουνό ενοχών και δισταγμών σε πυλώνα ευρωπαϊκής άμυνας, ήταν εύκολο να εξαγγελθεί από τον Ολαφ Σολτς. Ομως, την αρχική αποφασιστικότητα του καγκελαρίου, να απαντήσει με έμπρακτη συμμαχική συνδρομή και εσωτερική στρατιωτική αναδιοργάνωση στην επιθετικότητα του Πούτιν, διαδέχθηκε η κλασική –μερκελική– επιφυλακτικότητα. Ο πόλεμος κρατάει και κοστίζει πολύ. Μήπως πρέπει να βοηθήσουμε να τελειώσει; Μήπως έχει δίκιο ο Κίσινγκερ, που λέει ότι δεν πρέπει να κάνουμε τον Πούτιν να νιώσει ηττημένος; Μήπως πρέπει να πιέσουμε τον Ζελένσκι, αντί να ζητάει βαρέα όπλα, να κάτσει στο τραπέζι;
Η πολιτική κουλτούρα του Βερολίνου ήταν ανέκαθεν πολύ επιρρεπής σε τέτοιους δισταγμούς – πάντα έτοιμη να επενδύσει στην ιδέα ότι η λογική του αμοιβαίου συμφέροντος θα επικρατήσει των βίαιων ιδεασμών· ότι στο τέλος ακόμη και τα κακά παιδιά συνειδητοποιούν πως, αντί να σκοτωνόμαστε μεταξύ μας, καλύτερα να συνεταιριζόμαστε.
Το υπεραπλουστευτικό σχήμα αποδίδει, παρά την υπερβολή του, το βλέμμα της Γερμανίας στον κόσμο. Το Βερολίνο έχει δείξει ότι εννοεί τη διπλωματία μόνο ως διάλογο – χωρίς τα εργαλεία ισχύος που επιτρέπουν στον διάλογο να τελεσφορήσει. Ο Σολτς δοκίμασε να διαπραγματευτεί με τον Πούτιν, σαν να μιλούσαν την ίδια γλώσσα· σαν να αποδέχονταν το ίδιο πλαίσιο κανόνων και αξιών. Το δοκίμασε και στην πέμπτη χώρα που επισκέφθηκε (μετά τις ΗΠΑ, την Ουκρανία, τη Ρωσία και το Ισραήλ): την Τουρκία του Ερντογάν.
Οταν η γερμανική κυβέρνηση λέει με απαθή συγκατάβαση προς την Αθήνα και την Αγκυρα «μιλήστε μεταξύ σας», προβάλλει σε μια αντιπαράθεση, που δεν θέλει να ξέρει, το δικό της δόγμα τής αμιγώς συζητητικής διπλωματίας.
Από τη μεγάλη στροφή στη συνήθη υπεκφυγή.
Οταν ξέσπασε ο πόλεμος στην Ουκρανία, οι εκδοχές για την επιρροή του στις ελληνοτουρκικές σχέσεις ήταν δύο: Ή η μεγάλη σύγκρουση θα επισκίαζε την περιφερειακή διμερή διένεξη, επιτρέποντας στον τουρκικό αναθεωρητισμό να εκτυλιχθεί κάτω από το ραντάρ της Δύσης. Ή η αιματηρή καταπάτηση του διεθνούς δικαίου θα αναδείκνυε τη συνάφεια των μεγάλων και των μικρών ιμπεριαλισμών, προσδίδοντας νέα σημασία στους παραβάτες του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου.
Φαίνεται ότι συμβαίνουν, τελικά, και τα δύο: Οι Γερμανοί –αν όχι οι Ευρωπαίοι– αντιμετωπίζουν τα ελληνοτουρκικά σαν οχληρό περισπασμό από τη μείζονα κρίση· ενώ, στον αντίποδα, οι Αμερικανοί δείχνουν να αντιλαμβάνονται τον ερντογανικό κίνδυνο σαν μέρος της ευρύτερης γεωπολιτικής απειλής κατά της Δύσης.
Μπορεί κανείς να λέει ότι αναμετριέται με τον Πούτιν την ώρα που αντιμετωπίζει κατευναστικά τον Ερντογάν;
Μπορεί να μιλάει για «ιστορική στροφή» την ώρα που πάει να ξεγλιστρήσει από την Ιστορία με υπεκφυγές;