Ο πόλεμος των τριών ημερών του Βλαδίμηρου Πούτιν ξεπέρασε πλέον τις εκατό ημέρες και συνεχίζεται με άγνωστη διάρκεια και έκβαση. Οι συγκρούσεις έχουν μετατοπιστεί στην Ανατολική Ουκρανία, όπου η Ρωσία, εκμεταλλευόμενη την εγγύτητα του μετώπου με τα σύνορά της και την υπεροπλία της σε βαρύ εξοπλισμό, έχει κυριολεκτικά στήσει μια κρεατομηχανή που αλέθει εκατοντάδες ζωές καθημερινά έναντι κέρδους μερικών τετραγωνικών χιλιόμετρων. Ορισμένοι θεωρούν πως στόχος του Πούτιν είναι να καταλάβει το μεγαλύτερο τμήμα του Λουγκάνσκ και του Ντονέτσκ έτσι ώστε να αυτοανακηρυχθεί νικητής, θέτοντας μονομερές τέλος στις εχθροπραξίες και επιχειρώντας να παγιώσει τα εδαφικά του κέρδη, που ανέρχονται στο 20%, περίπου, του ουκρανικού εδάφους. Πάνω εκεί φαίνεται να εδράζεται και η στρατηγική των τριών Ευρωπαίων ηγετών Μακρόν, Ντράγκι και Σολτς, οι οποίοι καλλιεργούν την προοπτική ενός «έντιμου συμβιβασμού» και μιας «βιώσιμης ειρήνης» με τον Πούτιν, αναγνωρίζοντας τα περισσότερα εδαφικά του κέρδη. Είναι όμως ρεαλιστική μια τέτοια προοπτική; Η απάντηση είναι αρνητική, κυρίως για δύο λόγους.
Ο πρώτος είναι ο Πούτιν. Εχει δείξει επανειλημμένως στο παρελθόν πως δεν του αρκεί το πρόσκαιρο κέρδος. Στην περίπτωση της Ουκρανίας, τα κέρδη του είναι φτωχά και οπωσδήποτε πολύ κατώτερα των αρχικών προσδοκιών του. Επιπλέον, αν δεν μετατρέψει την Ουκρανία σε υποτελές κράτος, η πραγματική πλέον επέκταση του ΝΑΤΟ στη Φινλανδία και στη Σουηδία τον καθιστά ηττημένο στη γεωπολιτική σκακιέρα. Οταν κοπάσει ο ορυμαγδός των μαχών και αρχίσει να γίνεται αντιληπτό το τεράστιο κόστος της περιπέτειας στην οποία έβαλε τη χώρα του, δεν θα είναι λίγοι οι συμπατριώτες του που θα του ζητήσουν τον λογαριασμό: άξιζαν τόσες θυσίες για μια χούφτα (για τα δεδομένα της Ρωσίας) γη; Για τους λόγους αυτούς, μια πιθανή εκεχειρία δεν θα είναι παρά το απαραίτητο διάλειμμα ενόψει του επόμενου γύρου.
Ο δεύτερος λόγος είναι οι Ουκρανοί, που δεν πρόκειται να δεχτούν τον ακρωτηριασμό του κράτους τους. Εχοντας υποστεί τεράστιες καταστροφές, έχοντας καταβάλει αντίστοιχες θυσίες και έχοντας αποκτήσει μια νέα αντίληψη για την εθνική τους ταυτότητα, θα επιδιώξουν κι εκείνοι να αναδιοργανώσουν τις δυνάμεις για τον επόμενο γύρο. Το παράδειγμα υπάρχει και είναι η επιχείρηση «Καταιγίδα»: το 1995, ο εκσυγχρονισμένος στρατός της Κροατίας επιτέθηκε εναντίον των Σέρβων αυτονομιστών στην Κράινα και ανακατέλαβε περίπου το 20% του εδάφους της, θέτοντας τέλος σε μια σύρραξη που πολλοί θεωρούσαν «παγωμένη».
Αντί να καλλιεργούν την ψευδαίσθηση ενός «έντιμου συμβιβασμού» στην Ουκρανία, οι Ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει να αποδεχθούν πως η επερχόμενη οικονομική κρίση είναι αναπόφευκτη.
Ολα αυτά συγκλίνουν στο ότι, σε περίπτωση εκεχειρίας, η «βιώσιμη ειρήνη» δεν θα είναι παρά ο φερετζές του επόμενου γύρου. Επιπλέον, η αντίληψη πως ο Πούτιν θα λειτουργήσει συμβιβαστικά αρκεί να του προσφερθούν οι κατάλληλες διπλωματικές ευκαιρίες δοκιμάστηκε και απέτυχε πανηγυρικά στις 24 Φεβρουαρίου. Το μόνο που κάνουν όσοι θεωρούν πως μπορεί να δαμαστεί είναι να επαναλαμβάνουν το ολέθριο σφάλμα της Μέρκελ, αυτή τη φορά όμως έχοντας χειροπιαστές αποδείξεις μπρος στα μάτια τους.
Με δεδομένη, λοιπόν, την υψηλή πιθανότητα ενός δεύτερου γύρου, δεν υπάρχει κανένας λόγος μετάθεσής του στο μέλλον. Δεν έχουμε να κερδίσουμε απολύτως τίποτα. Αντιθέτως, θα πρέπει να επιδιωχθεί με κάθε μέσο μια άμεση και καθαρή λύση. Οσο πιο γρήγορα δώσουν τη λύση οι Ουκρανοί, τόσο πιο γρήγορα και αποτελεσματικά θα έρθει η λύση και για εμάς. Αντί να καλλιεργούν την ψευδαίσθηση ενός άτοπου «έντιμου συμβιβασμού» και μιας φρούδας «βιώσιμης ειρήνης», οι Ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει να αποδεχθούν πως η επερχόμενη οικονομική κρίση είναι αναπόφευκτη και ότι θα είναι οδυνηρή. Θα πρέπει να προετοιμάσουν τους πολίτες τους για το ενδεχόμενο αυτό, δραττόμενοι παράλληλα των μεγάλων ευκαιριών που θα προκύψουν από αυτή στα πεδία της άμυνας και της ενέργειας. Η αντίθετη περίπτωση ισοδυναμεί με αυτοκτονία.
* Ο κ. Στάθης Ν. Καλύβας είναι καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης, κάτοχος της έδρας Gladstone στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.