Καλό και συνετό θα ήταν να μην αρχίσει η χώρα να κατρακυλάει μέχρι τις εκλογές. Κίνδυνος που προβλεπόταν, αλλά καθημερινά όλο και πιο έντονα γίνεται ορατός.
Από τα πρόστιμα που χαρίζονται σε όσους «ξέχασαν» να δηλώσουν στον δήμο τα αληθινά τετραγωνικά μέτρα της οικίας τους έως τις θορυβώδεις συνεντεύξεις τριών υπουργών, ότι θα δώσουν κίνητρα στο Δημόσιο, για να μη δουλεύουν τα κλιματιστικά με ανοικτά παράθυρα, να μην ανάβουν φώτα και κλιματιστικά σε χώρους όπου δεν εργάζεται κανείς, και (το πιο σκληρό από όλα…) οι υπάλληλοι να τα σβήνουν όταν τελειώνει το ωράριο και αναχωρούν. Ο φορολογούμενος, λοιπόν, θα πληρώσει εκατομμύρια ευρώ για να επιτευχθεί αυτός ο άθλος.
Τα προεκλογικά τραπεζάκια βγαίνουν έξω. Ορισμένες υποσχέσεις θυμίζουν, απλά, μεγάλα κενά πολιτικής: Η παραίνεση του πρωθυπουργού να συζητήσουμε για την ένταξη των νόμιμων μεταναστών στην ελληνική κοινωνία απλώς θυμίζει την πλήρη απουσία πολιτικών ένταξης των μεταναστών – δείτε και την πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ. Χαρακτηριστικό της απόλυτης αδιαφορίας: ούτε ένα ευρώ δεν προβλέπεται για επαγγελματική εκπαίδευση μεταναστών, παρότι η εύρεση δουλειάς είναι το πρώτο βήμα για την ένταξη ενός μετανάστη.
Ορισμένες προεκλογικού χαρακτήρα πολιτικές, πάλι, έχουν κόστος. Παράδειγμα, οι παχυλές οριζόντιες επιδοτήσεις στους λογαριασμούς ρεύματος των ιδιωτών, οι οποίες μάλιστα δεν συνοδεύονται από οποιαδήποτε ουσιαστική παρέμβαση στην ίδια την αγορά ηλεκτρικού ρεύματος. Με αποτέλεσμα, στην Ελλάδα –λέει το Bruegel– να παρέχονται οι υψηλότερες επιδοτήσεις ως ποσοστό του ΑΕΠ οριζοντίως, και σε έχοντες και κατέχοντες. Ενώ –ω, του θαύματος!– η Ελλάδα είναι πανευρωπαϊκή πρωταθλήτρια στις ανατιμήσεις στην ενέργεια. Δεν είναι ώρα για χαλάρωση και παροχές. Είναι ώρα για αυστηρή διαχείριση με δικαιοσύνη.
Η Ελλάδα δεν είναι το γαλατικό χωριό που δεν αγγίζουν οι τυφώνες του Τζ. Ντάιμον.
Το τονίζω, γιατί, εδώ που τα λέμε, τα τελευταία χρόνια έχουμε δημιουργήσει παράδοση κακού συγχρονισμού με την Ευρώπη και τον κόσμο. Ενώ στα τέλη της πρώτης 10ετίας του αιώνα όλοι έβλεπαν κάτι κακό να έρχεται και ετοιμάζονταν, στην Ελλάδα ξέσπαγε το μεγάλο φαγοπότι 2007-09, που έριξε τη χώρα στα βράχια. Ενώ στα μέσα της επόμενης 10ετίας, στον κόσμο έβρεχε λεφτά (από τα λεφτόδεντρα των κεντρικών τραπεζών), η Ελλάδα κράταγε ομπρέλα – και αντί να ολοκληρώσει το β΄ μνημόνιο, έκλεισε τις τράπεζες και ρίσκαρε την έξοδό της από το ευρώ.
Σήμερα, ο ένας μετά τον άλλο, οι διεθνείς οργανισμοί αναθεωρούν επί τα χείρω προβλέψεις για φέτος και το 2023 – Παγκόσμια Τράπεζα, ΟΟΣΑ, επίσης η ΕΚΤ που ανοίγει τον κύκλο ανόδου των επιτοκίων της. Περιορίζεται η οικονομική μεγέθυνση, ίσως μετατραπεί σε ύφεση, κίνδυνος επισιτιστικής κρίσης, παρατείνεται η ενεργειακή κρίση, μεγαλώνει ο πληθωρισμός, στον ορίζοντα χρεοκοπίες επιχειρήσεων που δεν αντέχουν τα υψηλά κόστη ενέργειας-δανείων-μείωσης τζίρου, νέο κύμα κόκκινων δανείων. Σε όλο τον κόσμο ανασκουμπώνονται. Η Ελλάδα δεν είναι το γαλατικό χωριό που δεν αγγίζουν οι τυφώνες του Τζ. Ντάιμον. Αν η κατάσταση γίνει δύσκολη στην Ευρώπη, θα γίνει δυσκολότερη καθ’ ημάς. Είμαστε ουραγός στην παραγωγικότητα, με αδύναμη παραγωγική βάση, κακή πιστοληπτική βαθμολογία, πολύ μεγάλο ιδιωτικό και μακράν το μεγαλύτερο δημόσιο χρέος, με μια οικονομία διχασμένη σε ένα σύγχρονο κομμάτι και ένα αρχιπέλαγος μη βιώσιμων μαγαζιών – που παίζουν παράταση σε έναν αγώνα που έχει λήξει. Θα έπρεπε να είχαμε ανασκουμπωθεί και να οργανώνουμε τα σχέδια άμυνάς μας. Αυτό να ήταν το πεδίο της προεκλογικής αντιπαράθεσης. Αλλά, περίπου 100 ημέρες πριν από τις εκλογές, περί άλλα τυρβάζουμε.