Κοινά δηλητήρια
Την προηγούμενη εβδομάδα, ένας καταξιωμένος τραγουδιστής με το επίχρισμα του σεβάσμιου διακόνου της τέχνης έκρινε σκόπιμο να αναπαραγάγει ένα από τα πιο διαδεδομένα κλισέ που χρησιμοποιούν τα ομοφοβικά άτομα όταν αναφέρονται στους γκέι συμπολίτες τους: «Δεν έχω πρόβλημα μαζί τους, αρκεί να μην προκαλούν». Πρόκειται για μια εξαιρετικά πολυχρησιμοποιημένη έκφραση, τόσο κοινότοπη και με τα χρόνια αποδομημένη, που όταν κανείς την ακούει, την αντιλαμβάνεται περισσότερο ως αστείο παρά ως κυριολεκτική θέση. Αυτή η φαινομενική έκφραση αποδοχής υπό την εσκεμμένα ασαφή αίρεση της πρόκλησης σημαίνει ουσιαστικά ένα πράγμα: «Δεν έχετε το δικαίωμα να με αποκαλείτε σκοταδιστή, αλλά εγώ έχω το δικαίωμα να σας αποδοκιμάζω για αυτό που είστε, αν κρίνω ότι η ελευθερία σας απειλεί τον στερεοτυπικό τρόπο με τον οποίο έχω μάθει να βλέπω τον κόσμο». Η πρόκληση μπορεί να είναι οτιδήποτε: ένα «λάθος» ρούχο, μια απαγορευμένη κίνηση του σώματος, μια εκκεντρική κόμμωση, μια δημόσια εκδήλωση οικειότητας. Ο κατάλογος είναι τόσο μακρύς όσο ελλιπής είναι η εξοικείωση με την άπιαστη πληθωρικότητα του διαφορετικού. Δυστυχώς, κανείς δεν μπορεί να κάνει κάτι για τον τραγουδιστή· είναι πια πολύ αργά γι’ αυτόν.
Περηφάνια και προκατάληψη
Κάθε χρόνο, ατάκες σαν την παραπάνω χρησιμοποιούνται ως καύσιμα και αποδεικτικά στοιχεία της χρησιμότητας του Pride. Ακτιβιστές αλλά και θεωρητικά αδογμάτιστοι συμμετέχοντες στο Φεστιβάλ θεωρούν την περιρρέουσα ομοφοβία ως τη λυδία λίθο της κοινωνικής του αναγκαιότητας. Αναρτούν τη δήλωση του εκάστοτε ομοφοβικού δημοσιολογούντος και σχολιάζουν με νόημα: «Καταλάβατε τώρα γιατί χρειαζόμαστε το Pride;» Η δημόσια έκφραση περιφρόνησης για τους γκέι καθιστά στα μάτια τους αναγκαία τη δημόσια έκφραση της γκέι περηφάνιας ως αντίδοτο στην περιφρόνηση. Δεν τους περνά όμως από το μυαλό ότι η ομοφοβία υπάρχει όχι κατ’ ανάγκην επειδή δεν υπάρχει αρκετή περηφάνια, αλλά παρά την περηφάνια αυτή. Ο τραγουδιστής και η νοοτροπία που αυτός κουβαλά και μοιράζεται είναι ένα καθεστώς ανεξάρτητο από την αυτοδιάθεση και τα δικαιώματα της μειονότητας. Οι μεν μπορεί να έχουν την περηφάνια τους και ο δε να διατηρεί την προκατάληψη. Συμβαίνει και θα συμβαίνει.
Μεταδιδόμενη μικρόνοια
Το κακό με την προκατάληψη, όμως, είναι ότι προσβάλλει σαν ιός ακόμη και τα θύματά της. Ανθρωποι που έχουν υποφέρει από αθέμιτες διακρίσεις και κοινωνικό αποκλεισμό τείνουν να διαιωνίζουν τον φαύλο κύκλο μυωπισμού και μικροψυχίας, εφαρμόζοντας την ίδια τακτική που εφαρμόστηκε εις βάρος τους, όταν βρεθούν με την κατάλληλη εξουσία στα χέρια. Η άρνηση του Φεστιβάλ Υπερηφάνειας να επιτρέψει στην Ευρωπαϊκή Ενωση ΛΟΑΤΚΙ Αστυνομικών να συμμετάσχει στο Pride είναι ένα τέτοιο παράδειγμα. Οι υπεύθυνοι γνωρίζουν μεν καλά ότι καταστατικός στόχος ενός κινήματος δικαιωμάτων είναι η κατοχύρωση των δικαιωμάτων, όμως φαίνεται να ξέχασαν πως τα δικαιώματα δεν υπάρχουν σε κενό αέρος. Η απρόσκοπτη άσκησή τους προϋποθέτει ειρήνη και συμφιλίωση, ένα ασφαλές και λειτουργικό περιβάλλον όπου η ελευθερία δεν εξαντλείται σε θεωρητικολογίες κι ευσεβείς πόθους, αλλά εμπεδώνεται ως βίωμα και κουλτούρα. Αυτή ακριβώς είναι η χρησιμότητα των συμμαχιών: διασφαλίζουν ότι τα δικαιώματα, τόσο τα κεκτημένα όσο κι εκείνα που θα έρθουν, δεν θα αποτελούν νεκρό γράμμα, αλλά θα γίνονται σεβαστά από όσο το δυνατόν μεγαλύτερα κομμάτια του κοινωνικού παζλ.
Η χαμένη ευκαιρία
Με αυτό το σκεπτικό, η διασύνδεση του Pride με γκέι μέλη της Αστυνομίας θα ήταν μια στρατηγική επιλογή υψηλού συμβολισμού και θα μπορούσε να αποτελέσει θετικό οιωνό για τη μεταστροφή του εγχώριου Σώματος. Οι θεσμοί με προβληματική στάση απέναντι στα ανθρώπινα δικαιώματα δεν θα αλλάξουν ως διά μαγείας ούτε θα αναμορφωθούν από δέος προς τα φανταχτερά άρματα του Φεστιβάλ. Η ουσιαστική αλλαγή θα έρθει εκ των έσω: όταν το πολιτικό αίτημα φτάσει μέχρι τις ηγεσίες των Σωμάτων Ασφαλείας, αναγκάζοντάς τες να αντιληφθούν το επείγον της νέας εποχής. Οταν τα νοσηρά ανθρώπινα στοιχεία των Σωμάτων Ασφαλείας, ακόμη κι αν είναι πλειοψηφικά, καταλάβουν ότι το «σπίτι» τους δεν στηρίζει πια την ομοφοβία τους και ότι δεν έχουν πλέον το περιθώριο που είχαν παλιά να παρεκτρέπονται. Οταν το κίνημα γίνει όσο μαζικό χρειάζεται ώστε οι μειονότητες μέσα στα Σώματα να σταματήσουν να κρύβονται. Αυτό που θα γίνει τότε δεν θα είναι μεταρρύθμιση, αλλά μεταμόρφωση· ό,τι συμβαίνει δηλαδή συνολικά στην ελληνική κοινωνία, που τα τελευταία χρόνια σιγά σιγά αλλά σταθερά αποδέχεται αυτά που έχει καταλάβει ότι δεν μπορεί ούτε και χρειάζεται να αλλάξει.
Ακτιβιστική αυτοβλάβη
Η στάση του Pride μαρτυράει έλλειψη οράματος και άκρατο συντηρητισμό. Η ταύτιση των υπερήφανα προοδευτικών αστυνομικών με το απλουστευτικό αρνητικό στερεότυπο του εγχώριου «μπάτσου» είναι ένα λογικό σφάλμα που με παιδικό πείσμα και κομματικοθρησκευτικής υφής δογματισμό γυρνάει την πλάτη στο ζητούμενο, δηλαδή τη σταδιακή διείσδυση του ανθρωπισμού στην Αστυνομία και την εξουδετέρωση εκείνων που ακόμη του αντιστέκονται. Είναι πολύ βολική η βεβαιότητα πως για την οπισθοδρόμηση φταίει πάντα ένας τραγουδιστής με ξεπερασμένες αντιλήψεις και δημόσιο βήμα· είναι όμως και ψευδής. Μερικές φορές, τα αυτογκόλ κάνουν τη δουλειά μόνα τους.