Το «κάτι» που μένει

3' 7" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Τα οράματα θέλουν χρόνο. Κι εκείνη τον είχε. Για την ακρίβεια, τον διεκδίκησε. Δεν έχει σημασία ο τελικός απολογισμός, το ζύγιασμα και οι ισορροπίες. Το γεγονός ότι μία αίθουσα της Εθνικής Πινακοθήκης θα πάρει το όνομα της Μαρίνας Λαμπράκη-Πλάκα την καθιστά σημαντικότερη; Αποκτά, έτσι, την πολυπόθητη για τους ανθρώπους «αθανασία»; Εργάστηκε άραγε γι’ αυτό η εκλιπούσα διευθύντρια του Μουσείου Αλεξάνδρου Σούτσου;

Η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα δεν ήταν σε όλους αγαπητή. Oλοι όμως αναγνώριζαν το πείσμα και τις αντοχές της. Η 30χρονη θητεία της στη θέση της διευθύντριας είχε προκαλέσει ποικίλα σχόλια, ένα εκτεταμένο «σούσουρο», γύρω από το ερώτημα «ως πότε», το οποίο γνώριζε και η ίδια πολύ καλά. Είχαμε διακριτικά επιμείνει όταν τη συναντήσαμε για τη στήλη «Γεύμα» της κυριακάτικης «Κ», πριν από ένα χρόνο (4/4/2021). Ηταν η περίοδος που η νέα Εθνική Πινακοθήκη ετοιμαζόταν να υποδεχτεί το κοινό. Ο διάλογος, όπως καταγράφηκε στο μαγνητόφωνο:

– Αυτά τα 30 χρόνια δεν είναι αρκετά για να δώσετε τη θέση σας σε έναν νεότερο;

– Θα έρθει κάποια στιγμή ένας νέος άνθρωπος. Εγώ έπρεπε να τελειώσω το έργο μου. Ηταν το νέο κτίριο. Χρειάζεται τώρα και να λειτουργήσει. Είναι ακριβώς αυτή η ανάσα χρόνου που έχω μπροστά μου.

Με αγιογραφίες ή αποκαθηλώσεις δεν κατανοούμε τους ανθρώπους. Οι πρώτες γεννούν καχυποψία, οι δεύτερες δηλώνουν μικροψυχία.

– Δεν την προσδιορίζετε χρονικά;

– Θα ήταν παράλογο να ζητήσω να με κρατήσουν κι άλλο. Η θητεία μου λήγει τον Ιούλιο του 2022. Επαναλαμβάνω: θέλω να δω το μουσείο να λειτουργεί μαζί με τους πολύ άξιους συνεργάτες που έχω. Οι συντηρητές και οι επιμελητές μας είναι οι καλύτεροι. Είμαι σχεδόν 30 χρόνια στην Πινακοθήκη, δεν έχω υψώσει τη φωνή μου ποτέ. Μπορείτε να το επιβεβαιώσετε αυτό. Τους λέω πάντα ότι πήρα από εκείνους πάρα πολλά. Ηταν ένα μεγάλο σχολείο για μένα η Πινακοθήκη.

Είχε έναν τρόπο να πείθει η Μαρίνα Λαμπράκη. Ηταν μια σκληρή άσκηση επιβίωσης. Ισως αυτό που της είχε πει ο σιδηρουργός πατέρας της «σε έχω νταβλαντίσει!», που σημαίνει σε έχω κάνει ατσάλι. «Είμαι ευγνώμων που μου έδειξαν εμπιστοσύνη όλες οι κυβερνήσεις», υπογράμμιζε απαντώντας με αυτόν τον τρόπο στα σχόλια περί «αντοχής». Δεν είχε αυταπάτες. Χρειάστηκε να δουλέψει σκληρά για να παραμείνει ακλόνητη. Να αφιερώσει πολλές ώρες σε προσωπικές επαφές, να προσεγγίζει τους ανθρώπους με το οπλοστάσιό της. Συνέτασσε σημειώματα χειρόγραφα αλλά και μέιλ, αγαπούσε τα λουλούδια, της άρεσε και να τα προσφέρει και να τα λαμβάνει. Εκτιμούσε τις μικρές χειρονομίες. Ηξερε να συνδιαλέγεται με την εξουσία με τόλμη και γαλαντομία. Ηξερε επίσης ότι ο χρόνος της, με τις παρατάσεις, είχε, πλέον, εξαντληθεί. Η θητεία της έληγε, επισήμως, τον ερχόμενο μήνα. Και για τα «γενέθλιά» της στόχους είχε πάλι, να ολοκληρώσει κάτι που ήταν ημιτελές (το Μουσείο Καπράλου στην Αίγινα). Μιλούσε για «την ανάσα του χρόνου» που ήθελε να έχει μπροστά της, σχεδόν προφητικά.

Τι κυνηγούσε στη ζωή της η Μαρίνα Λαμπράκη; Πλούτη και δόξα;

«Βλέπετε αυτά τα ρούχα που φοράω; Το σακάκι είναι το ίδιο που είχα βάλει σε ένα γύρισμα του “Μονογράμματος”, το 2004, αν δεν κάνω λάθος, και το ίδιο φορούσα και τη βραδιά των εγκαινίων. Το μόνο που αγαπάω είναι τα αξεσουάρ. Ρούχα δεν ψωνίζω. Διαμάντια; Ούτε ένα δεν έχω. Δεν ξέρω ούτε τι λάμψη έχει. Δεν με νοιάζει. Ο μισθός μου είναι, καθαρό ποσό, 1.550. Πληρώνω τους λογαριασμούς μου, έχω ένα αυτοκίνητο 20 χρόνων, αυτό οδηγώ. Είμαι πλήρης. Θα μπορούσα να έχω σοφέρ και αυτοκίνητο. Αρνήθηκα».

Το απόσπασμα δεν χώρεσε στη συνέντευξη του 2021. Αλήθεια ή ψέματα; Κατασκευή μιας εικόνας ή ειλικρινής αποτίμηση; Ακούγονται και οι δύο εκδοχές. Οι αγιογραφίες όπως και οι αποκαθηλώσεις δεν βοηθούν να κατανοήσουμε τους ανθρώπους, τις πράξεις ή παραλείψεις τους. Οι πρώτες γεννούν καχυποψία, οι δεύτερες δηλώνουν μικροψυχία. Η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα έφερε εις πέρας το όραμά της. Είδε τη νέα Εθνική Πινακοθήκη να αποκτά ζωή. Δεν είναι λίγο. Είναι «κάτι» που μένει.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή