Λίγες ημέρες πριν από τη σύνοδο κορυφής που άνοιξε τον δρόμο για την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, ο οργανισμός Pew δημοσίευσε την έρευνα «Διεθνείς στάσεις απέναντι στις ΗΠΑ, στο ΝΑΤΟ και στη Ρωσία σε εποχή κρίσης». Μεταξύ των 17 χωρών στις οποίες διεξήχθη η έρευνα ήταν 11 χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ. Το συμπέρασμα είναι ότι η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η οποία άρχισε ενώ η έρευνα εξελισσόταν, ενίσχυσε την αίσθηση εμπιστοσύνης των περισσότερων χωρών στη Συμμαχία. Μόνο στην Ελλάδα και στην Ιταλία μειώθηκαν οι θετικές απόψεις για το ΝΑΤΟ, ενώ σε άλλες χώρες, όπως οι ΗΠΑ, η Βρετανία, η Πολωνία και το Βέλγιο, η θετική εικόνα της Συμμαχίας έφθασε σε σημεία ρεκόρ. Στη Σουηδία και στη Φινλανδία οι θετικές απόψεις εκτοξεύθηκαν πριν υποβάλουν τις αιτήσεις τους για ένταξη. Τι συμβαίνει, λοιπόν, και ενώ άλλοι λαοί εκδηλώνουν την ανάγκη για μια ισχυρή συμμαχία απέναντι στη Ρωσία, οι Ελληνες είναι εξαιρετικά επιφυλακτικοί, καθώς μόλις το 33% των ερωτηθέντων δήλωσε θετική άποψη για το ΝΑΤΟ; Σε τι οφείλεται αυτή η «ιδιαιτερότητα»; Υπεύθυνοι είναι μόνο οι Ελληνες ή μήπως και το ΝΑΤΟ;
Είναι σημαδιακό ότι η πανηγυρική ατμόσφαιρα της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ επισκιάστηκε αρχικώς από την αγωνία μήπως η Τουρκία θα έθετε βέτο στην ένταξη των δύο δυναμικών δημοκρατιών. Υστερα, αφού υπεγράφη η συμφωνία που υποτίθεται ότι ικανοποιεί τις απαιτήσεις της Αγκυρας, άρχισαν οι διαφωνίες για το τι ακριβώς συμφωνήθηκε, καθώς οι δύο υπό ένταξη χώρες δήλωσαν ότι δεν πρόκειται να αλλάξουν νόμους, αρχές και θεσμούς για να ικανοποιήσουν τον Ερντογάν. Αυτός, από την άλλη, απαιτούσε την έκδοση 73 ατόμων προς την Τουρκία, απειλώντας ότι η τουρκική Βουλή ίσως να μην επικυρώσει την ένταξη των δύο εάν δεν ικανοποιηθούν τα τουρκικά αιτήματα. Ετσι, οι φερέλπιδες νέοι σύμμαχοι γνώρισαν άμεσα τι σημαίνει «σύμμαχος» που συνεχώς διεκδικεί και απειλεί.
Αυτή είναι η βαθύτερη αιτία της ελληνικής επιφυλακτικότητας εναντίον του ΝΑΤΟ. Απ’ όταν η Ελλάδα και η Τουρκία εντάχθηκαν στη Συμμαχία το 1952, και οι δύο εκφράζουν την απογοήτευσή τους ότι το ΝΑΤΟ δεν τους στηρίζει επαρκώς. Η διαφορά είναι ότι οι Ελληνες βρίσκονται συνεχώς υπό πίεση για υποχωρήσεις, ενώ η Τουρκία διεκδικεί συνεχώς εις βάρος ελληνικών δικαιωμάτων στον αέρα, στη θάλασσα και, τελευταίως σε έδαφος· αθετεί συμφωνηθέντα, διαλύοντας την ελληνική μειονότητα (Ιμβρος, Τένεδος, Κωνσταντινούπολη το 1955 και το 1964)· έχει καταλάβει μεγάλο μέρος της Κύπρου· έχει συνάψει τη σαφώς εχθρική συμφωνία με τη Λιβύη· προωθεί μετανάστες και πρόσφυγες προς την Ελλάδα.
Η περιπέτεια της ένταξης της Σουηδίας και της Φινλανδίας στη Συμμαχία επέτρεψε στους υπόλοιπους εταίρους να αντιληφθούν τη μόνιμη πίεση που υφίσταται η Ελλάδα από την Τουρκία.
Αξιοσημείωτο είναι ότι, ενώ η εμπιστοσύνη των Ελλήνων στο ΝΑΤΟ είναι τόσο χαμηλή, οι Τούρκοι πολίτες έχουν άλλη άποψη, καθώς έρευνα της Statista τον περασμένο Μάιο βρήκε ότι το 60% των ερωτηθέντων θέλει την Τουρκία να παραμείνει στο ΝΑΤΟ. Η ερώτηση δεν είναι ίδια με αυτή στην οποία απάντησαν οι Ελληνες, όμως είναι ενδεικτική του διαφορετικού κλίματος. Στην Τουρκία είναι συνείδηση ότι η ένταξη στο ΝΑΤΟ καθορίζει τη «δυτική κατεύθυνση» της χώρας. Αυτός είναι και ο λόγος που, παρά τις απειλές και τους εκβιασμούς, ο Ερντογάν δεν θα τολμούσε να διαρρήξει αυτήν τη σχέση. Ετσι, ενέδωσε στις πιέσεις του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ στη Μαδρίτη, αποδεχόμενος συμφωνία που δεν εξασφαλίζει όσα απαιτούσε.
Οι Ελληνες έχουν λόγο να εκφράζουν παράπονα εναντίον ενός οργανισμού που εκ των πραγμάτων δεν τους προστατεύει επαρκώς από τον σύμμαχο γείτονα (παρά την πιθανότητα η συμμετοχή των δύο χωρών στο ΝΑΤΟ να έχει αποτρέψει ακόμη χειρότερες εξελίξεις). Πώς, όμως, δικαιολογείται η μείωση της εμπιστοσύνης στη Συμμαχία την ώρα που η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία; Η άμεση απάντηση είναι ότι δεν έπεσε και πολύ η εκτίμηση των Ελλήνων, καθώς ήταν πολύ χαμηλή εξαρχής. Στην αντίστοιχη έρευνα πέρυσι, οι θετικές απόψεις των Ελλήνων στο ΝΑΤΟ έφθασαν το επίπεδο ρεκόρ του 38% (ενώ το 2012, π.χ., ήταν 20%). Η Ιταλία, η μόνη άλλη χώρα όπου σημειώνει πτώση, έπεσε από 72% πέρυσι στο 64% σήμερα. Δεν είναι ότι οι Ελληνες δεν βλέπουν τι συμβαίνει, καθώς η θετική γνώμη τους για τη Ρωσία έπεσε από 64% το 2017 στο 27% σήμερα. Αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός ότι η θετική γνώμη για τις ΗΠΑ έπεσε από 65% πέρυσι σε 48% σήμερα. Φαίνεται ότι η σχετικώς υψηλή (για τους Ελληνες) εμπιστοσύνη στις ΗΠΑ και στο ΝΑΤΟ επλήγη και από την κλιμάκωση της τουρκικής επιθετικότητας το τελευταίο διάστημα και από την ανασφάλεια που προκαλεί ο πόλεμος στην Ουκρανία. Αφενός, αρκετοί Ελληνες πιστεύουν πως ΗΠΑ και ΝΑΤΟ «προκάλεσαν» τον πόλεμο, αφετέρου, πάντα περιμένουμε περισσότερη προστασία εναντίον της τουρκικής απειλής. Με άλλα λόγια, έχουμε «εκπαιδευτεί» στην καχυποψία και στον κυνισμό.
Η συνεχιζόμενη περιπέτεια της ένταξης της Σουηδίας και της Φινλανδίας επέτρεψε στους υπόλοιπους εταίρους να αντιληφθούν τη μόνιμη πίεση που υφίσταται η Ελλάδα. Αυτή είναι μια ευκαιρία να εκθέσει η Αθήνα την τουρκική επιθετικότητα και να πείσει τους συμμάχους για το πώς μπορεί να εξομαλυνθεί η κατάσταση προς το συμφέρον όλων. Η Τουρκία επιχειρεί συνεχώς να απομονώσει την Ελλάδα, προκαλώντας επεισόδια για να τη «φέρει στο δικό της γήπεδο». Η Ελλάδα μπορεί να αντισταθεί μόνο ως πολύτιμο, ισότιμο μέλος της ισχυρότερης ομάδας. Και ανήκει και στο ΝΑΤΟ και στην Ε.Ε.