Με τη Φινλανδία και τη Σουηδία να υπογράφουν χθες τα πρωτόκολλα ένταξής τους στο ΝΑΤΟ, η διεύρυνση της Ατλαντικής Συμμαχίας είναι ένα βήμα πιο κοντά. Με ιστορικό καταλύτη τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, η Συμμαχία εμφανίζεται πιο ενωμένη από ποτέ. Οπως το έθεσε με ένα λογοπαίγνιο ο Aμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, αντί της φινλανδοποίησης της Ευρώπης, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν κατάφερε τη νατοποίηση της Φινλανδίας. Και μπορεί η Φινλανδία να… έχει το όνομα, αλλά και για τη Σουηδία η απόφαση αυτή σηματοδοτεί το τέλος δύο αιώνων ουδετερότητας. Πρόκειται, το δίχως άλλο, για ιστορική απόφαση.
Αναλυτές μιλούν για τη μεγάλη επιστροφή των ΗΠΑ στην Ευρώπη, δείχνοντας τη νέα στρατιωτική βάση τους στην Πολωνία, την ενίσχυση της ανατολικής αλλά και της νότιας πτέρυγας του ΝΑΤΟ, την αύξηση των δυνάμεων υψηλής ετοιμότητας από 40.000 σε 300.000. Αλλά, σε αντίθεση με το παρελθόν, αυτό λαμβάνει χώρα με μια πρωτοφανή δέσμευση συνεισφοράς από τους ίδιους τους Ευρωπαίους, και όχι μόνο σε αμυντικές δαπάνες.
Σίγουρα δεν υπάρχει πλέον αμφιβολία, ή διαφορά εκτίμησης, για το πού εντοπίζονται οι προκλήσεις για τη Συμμαχία. Τα γεγονότα του τελευταίου έτους, με τον πόλεμο στην Ουκρανία να επιδρά πολυεπίπεδα στην ευρωπαϊκή ήπειρο, καθιστούν τη Ρωσία ως τη μεγαλύτερη και αμεσότερη απειλή για την ευρωατλαντική ειρήνη και ασφάλεια. Και αυτό πηγαίνει πολύ πέρα από μία δήλωση, ή από τις στρατηγικές και τις κινήσεις αποτροπής ώστε να μην επεκταθεί ο πόλεμος εκτός Ουκρανίας.
Με τις τιμές για το φυσικό αέριο να σημειώνουν νέο υψηλό ρεκόρ και τις ανησυχίες ότι το κλείσιμο της στρόφιγγας από τη Ρωσία μπορεί να είναι άμεσο, η Ευρώπη είναι που βρίσκεται αντιμέτωπη και θα υποστεί τις μεγαλύτερες συνέπειες του νέου ψυχρού πολέμου με τη Ρωσία. Σε αυτό το πεδίο είναι που θα δοκιμαστεί η διατλαντική ενότητα και αλληλεγγύη τους επόμενους μήνες, κι εδώ ο συντονισμός με τις Ηνωμένες Πολιτείες θα αποδειχθεί εξίσου, αν όχι και πιο κρίσιμος για τις εξελίξεις.
Πόσο μάλλον που οι προκλήσεις δεν περιορίζονται στην Ευρώπη. Μπορεί η νέα Στρατηγική Πυξίδα του ΝΑΤΟ να δείχνει τη Ρωσία ως την πλέον άμεση απειλή, αλλά την ίδια στιγμή αναφέρει για πρώτη φορά την Κίνα ως κοινή πρόκληση – η οποία είναι ευρύτερη, παγκόσμια αλλά και συνδεδεμένη με τις εξελίξεις στην ευρωπαϊκή ήπειρο. «Οι φιλοδοξίες και πολιτικές της δοκιμάζουν τα συμφέροντα, την ασφάλεια και τις αξίες μας», σημειώνεται στο σχετικό κείμενο που περιγράφει πώς εκδηλώνεται η κινεζική επιρροή: ελέγχοντας τεχνολογικούς και βιομηχανικούς κλάδους-κλειδιά, κρίσιμες υποδομές, στρατηγικά ορυκτά και εφοδιαστικές αλυσίδες. Χρησιμοποιεί την οικονομική της επίδραση για να δημιουργήσει στρατηγικές εξαρτήσεις και να ενισχύσει την επιρροή της. Και τελικά, προσπαθεί να ανατρέψει τη βασισμένη σε κανόνες διεθνή τάξη.
Το υπαρξιακό στοίχημα του ΝΑΤΟ είναι να αντιμετωπίσει αυτή την τελευταία πρόκληση, είτε προέρχεται από την Κίνα, είτε από τη Ρωσία, είτε και από τους ίδιους τους κόλπους της Συμμαχίας.
* Η κ. Κατερίνα Σώκου είναι Nonresident Senior Fellow, Atlantic Council.