Η Δημοκρατία μας από το 1974 έχει επιδείξει θαυμαστές αντοχές. Αντιμετώπισε κρίσεις θεσμικές και πολιτικές και τα κατάφερε μια χαρά. Κλυδωνισμοί υπήρξαν, όπως και πολωμένες περίοδοι. Ομως οι ασφαλιστικές δικλίδες του πολιτεύματος λειτούργησαν και όλες αυτές οι καταστάσεις εκτονώθηκαν μέσα από τις κάλπες. Μέχρι σήμερα ουδείς τόλμησε να αμφισβητήσει οποιοδήποτε εκλογικό αποτέλεσμα. Αυτές είναι διαπιστώσεις εκ των υστέρων, με καθαρό μυαλό, απαλλαγμένο από τις εντάσεις του παρελθόντος. Ελπίζω, μετά είκοσι χρόνια, να βλέπουμε με παρόμοιο τρόπο τη σημερινή κατάσταση και ό,τι θα έρθει μέχρι τις εκλογές.
Οι δύο πιο τοξικές περίοδοι της πολιτικής μας ζωής ήταν οι οκταετίες 1985-1993 και 2011-2019. Για την πρώτη οκταετία οι ηλικίες των 50 και κάτω ελάχιστες προσλαμβάνουσες παραστάσεις έχουν. Οι σαραντάρηδες καμία. Μόνο άκουσαν, αν το περιβάλλον τους είναι πολιτικοποιημένο. Σε αυτήν την οκταετία είχαμε την επιλογή του βαθέος ΠΑΣΟΚ να μην προτείνει για Πρόεδρο της Δημοκρατίας τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, τις πολωμένες εκλογές του 1985, το σκάνδαλο Κοσκωτά, τις τρεις αναμετρήσεις του 1989-1990, την οριακή αυτοδυναμία της Νέας Δημοκρατίας και τη μεγάλη πολιτική ένταση λόγω του Μακεδονικού που εκτονώθηκε με το εκλογικό αποτέλεσμα των εκλογών του Οκτωβρίου 1993. Αν κάτι μας άφησε κληρονομιά αυτή η περίοδος ήταν η ανάδειξη της δυσώδους δημοσιογραφίας σε ρυθμιστικό παράγοντα των εξελίξεων.
Η περίοδος 2011-2019 είναι πρόσφατη, οι μνήμες έντονα χαραγμένες. Ομως από όποιο «χαράκωμα» και αν εξετάσει κάποιος αυτή την περίοδο δεν μπορεί να μη διαπιστώσει πως τελικά διεξήχθησαν πέντε αδιάβλητες εκλογικές αναμετρήσεις που έδωσαν τη λύση στο πολιτικό πρόβλημα αυτής της οκταετίας. Οι δοκιμασίες των θεσμών ήταν πολλές. Οι Ενοπλες Δυνάμεις ήταν έτοιμες να αναλάβουν την εσωτερική τάξη, σύμφωνα με δήλωση του τότε υπουργού Εθνικής Αμύνης. Τελικά αντέξαμε και το δημοψήφισμα και το Ινστιτούτο της Φλωρεντίας και τη συμφωνία των Πρεσπών και την υπόθεση Νοβάρτις.
Σήμερα το κλίμα είναι για μία ακόμη φορά τεταμένο. Και προφανώς θα κλιμακωθεί όσο πλησιάζουμε προς τις εκλογές. Ας κρατήσουμε την ψυχραιμία μας, αναλογιζόμενοι πως τα τελευταία 35 χρόνια και άλλες φορές βρέθηκε η δημοκρατία μας σε παρόμοια θέση αλλά επιβίωσε.