Η νέα όψη της κάτω πλευράς της πλατείας Συντάγματος, που, κατά τα φαινόμενα, είναι μια ήπια απελευθέρωση δημοσίου χώρου, γεννάει την ανάγκη να δει κανείς την ιστορική πλατεία από την αρχή. Παρότι ιστορική, δεν υπάρχει τίποτε που να είναι κληροδοτημένο από τον 19ο αιώνα, παρά μόνο τμήματα μαρμάρινων στοιχείων στην επιφάνειά της. Ακόμη και το κτίριο της Βουλής, που αναβαθμίζεται λειτουργικά εκ βάθρων, είναι επί της ουσίας ένα κτίριο του Μεσοπολέμου, αφού μόνον η πρόσοψη, και αυτή με αλλοιώσεις, και τμήματα του εσωτερικού του μας θυμίζουν την εποχή που η Αθήνα χτιζόταν ως μια νέα πρωτεύουσα. Τα Παλαιά Ανάκτορα κάηκαν σε μεγάλο βαθμό το 1909 και η καταστροφή ενταφίασε εν μέρει την εποχή του Οθωνα και της Αμαλίας.
Αλλά η ιδέα της πλατείας Συντάγματος είναι ένα γέννημα εκείνης της παλαιότατης Αθήνας. Σήμερα, αυτό που βλέπει κανείς ολόγυρα στα τρία μέτωπα της πλατείας είναι κτίρια ως επί το πλείστον λειτουργικά χωρίς μεγαλείο ή ιστορικό αποτύπωμα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι στερούνται ενδιαφέροντος, καθώς τα περισσότερα είναι έργα καλών αρχιτεκτόνων. Το παλαιότερο στην πλατεία είναι το διατηρητέο μέγαρο Πάλλη, στη γωνία με την Καραγεώργη της Σερβίας, ηλικίας περίπου 110 ετών (ως πρόσοψη), έργο Αναστασίου Μεταξά. Ακόμη και η «Μεγάλη Βρεταννία» είναι ένα κτίριο του 1958, του αρχιτέκτονα Κώστα Βουτσινά, ο οποίος προσάρμοσε τη μνήμη του παλαιού μεγάρου του Θεόφιλου Χάνσεν στις ανάγκες της τουριστικής ανάπτυξης του ’60.
Αυτό που προκύπτει είναι ότι η πλατεία χρειάζεται ένα ευεργετικό, αρχιτεκτονικό σοκ. Εχοντας απολέσει διά παντός την πατίνα της, τα κοινωνικά της ορόσημα, τα παλιά καφενεία και τη βαθιά αθηναϊκή καταγωγή της, η πλατεία Συντάγματος έχει ανάγκη να προσελκύσει ιδέες. Για αναμορφώσεις, βελτιώσεις, ανεγέρσεις, με γνώμονα το ιστορικό βάθος και την πορεία στο μέλλον.
Η εποχή 1955-1965 άλλαξε εκ βάθρων την παλιά πλατεία. Οι αλλαγές ολοκληρώθηκαν τη δεκαετία του ’70. Νωρίτερα, ο Μεσοπόλεμος είχε φέρει το Κοινοβούλιο και είχε δημιουργήσει το Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη, επαναφέροντας τη θεσμική πρωτοκαθεδρία. Το Σύνταγμα κινείται στον αθηναϊκό χρόνο. Η πορεία του αντανακλά προτεραιότητες και ιεραρχήσεις, απηχεί αξιακή κλίμακα. Ελάχιστα κτίρια της πλατείας μπορούν να σηκώσουν το βάρος μιας τέτοιας ιστορικής διαδρομής από τον 19ο στον 21ο αιώνα. Χρειάζεται πρόσκληση νέων ιδεών.