Πριν από λίγο καιρό, η Ισπανία συγκλονίστηκε από το σκάνδαλο υποκλοπών με την εφαρμογή Pegasus. O πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ, η υπουργός Αμύνης Μαργαρίτα Ρόμπλες και άλλοι 65 πολιτικοί, οι περισσότεροι Καταλανοί ακτιβιστές, είχαν πέσει θύματα αυτού του λογισμικού, με συνέπεια να κινδυνεύσει με κατάρρευση ο κυβερνητικός συνασπισμός, ενώ απομακρύνθηκε η επικεφαλής της υπηρεσίας πληροφοριών της Ισπανίας, Παθ Εστέμπαν. Θύμα υποκλοπής έπεσε και ο Μπόρις Τζόνσον σύμφωνα με τον «Γκάρντιαν», ενώ το ίδιο συνέβη και με τον γιο του Νετανιάχου.
Μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001 διαμορφώθηκε η τάση η ασφάλεια των πολιτών να υπερισχύει, στην πράξη, της προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων, με το σκεπτικό πως το ύψιστο δικαίωμα είναι το δικαίωμα στη ζωή. Ετσι, σε όλα τα κράτη οι εθνικές υπηρεσίες πληροφοριών αναβαθμίστηκαν σε όλα τα επίπεδα, κυρίως στο επιχειρησιακό. Ομως αυτές οι υπηρεσίες εξ ορισμού έχουν ένα πλέγμα γκρίζων δραστηριοτήτων, γιατί και οι ίδιες κινούνται σε ένα γκρίζο πεδίο. Ουδείς πιστεύει ότι μπορεί να ελέγχονται πλήρως οι δράσεις τους και φαίνεται πως αυτό έχει γίνει αποδεκτό από τους πολίτες για χάρη της ασφάλειάς τους. Το παν είναι η αποτελεσματικότητα, η οποία όμως θα πρέπει κάθε φορά να μην προσβάλλει το κράτος δικαίου. Δεν είναι εύκολη υπόθεση. Οι κυβερνήσεις θέτουν τις προτεραιότητές τους και κρίνονται γι’ αυτές.
Με την ξέφρενη ανάπτυξη των τεχνολογιών παρακολούθησης, είναι πολύ εύκολο οι υπηρεσίες πληροφοριών να αυτονομηθούν και να ξεφύγουν από τον θεσμικό έλεγχο των κυβερνήσεων. Η ταχύτητα με την οποία διακινούνται οι πληροφορίες απαιτούν δράσεις που πολλές φορές κινούνται στο όριο της νομιμότητας και κάποιες φορές το υπερβαίνουν. Θυμάμαι τη χαρακτηριστική σκηνή στην ταινία του Ρομάν Πολάνσκι, «Αόρατος συγγραφέας», με έναν πρώην Βρετανό πρωθυπουργό που κατηγορείτο διότι παρέδωσε παράνομα στις Ηνωμένες Πολτείες τρομοκράτες, να λέει στους κατηγόρους του αγανακτισμένος: «Στα αεροδρόμια θα υπάρχουν δύο σειρές. Στη μία θα γίνεται εξονυχιστικός έλεγχος και στην άλλη κανένας. Να δω εσείς ποια σειρά θα προτιμήσετε».
Διά ταύτα: Η ισορροπία μεταξύ αποτελεσματικότητας και προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων είναι μια δύσκολη υπόθεση, με δεδομένο πως, εκ της φύσεώς τους, οι υπηρεσίες πληροφοριών δεν είναι σώμα προσκόπων.