Tο πρώτο καλοκαίρι σε συνθήκες σχετικά ομαλής συνύπαρξης με τον κορωνοϊό βρήκε τον ελληνικό αιγιαλό σε μια κατάσταση σχεδόν «πολεμική». Οι «επιθέσεις» διαρκείς, από όλα τα μέτωπα, με αυξητικές τάσεις: ο πολιτισμός του beach bar και της ξαπλώστρας επελαύνουν ακόμη και στα πιο ανυποψίαστα σημεία. Δεν συζητάμε για την Αττική, που θα πρέπει να έχεις ικανότητες εξερευνητή για να ανακαλύψεις τον κολπίσκο, την «ελεύθερη» παραλία, όπου φυσικά δεν θα πέφτει καρφίτσα από τις 9 το πρωί, γιατί τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι θα έχουν την ίδια ιδέα με σένα.
Η μόδα του παραθαλάσσιου μπαρ (συνήθως μετά μουσικής) έχει κατακλύσει παραθεριστικούς οικισμούς, νησιά (όχι μόνο τα «δημοφιλή»), παραλίες κάθε είδους, τα πάντα. Προσβάλλει μέχρι πρότινος αμόλυντα τοπία, διαταράσσει φυσικές ισορροπίες αιώνων, καταπατάει δημόσια γη, διαστρέφει και αποδομεί σε βάθος χρόνου την ψυχή του ελληνικού καλοκαιριού.
Η κουλτούρα της αέναης αξιοποίησης ενός φυσικού πόρου ξέρουμε πού οδηγεί. Ας ρωτήσουμε τους φίλους μας τους Ισπανούς. Ας ρωτήσουμε τους κατοίκους της Ιμπιζα, που κάποτε υπήρξε ένα νησί που δεν διέφερε σε πολλά από τον τρόπο ζωής στη Σκόπελο ή στη Σκύρο και σήμερα διαθέτει οργανωμένο συνδικάτο σεξεργατών και σεξεργατριών (sex workers) με περισσότερα από 3.000 μέλη.
Φίλοι που επιστρέφουν από δημοφιλείς προορισμούς του Αιγαίου μιλούν σοκαρισμένοι για την οικιστική ανάπτυξη των τελευταίων ετών· «είτε αγναντεύεις το νησί είτε αγναντεύεις τη Φρεαττύδα από μακριά, δεν έχει πια και τόσο μεγάλη διαφορά». Κάθε χρόνο, αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί υψηλού κύρους βραβεύουν «εξοχικές κατοικίες» εκατοντάδων τετραγωνικών μέτρων που ξεπροβάλλουν μέσα από βράχους, ξερολιθιές και ανεμοδαρμένες πλαγιές. Οι περισσότερες διαθέτουν πισίνες και ας απέχουν λίγα δεκάδες μέτρα από τα ωραιότερα νερά της Μεσογείου. Και όμως: αυτά τα καλόγουστα θωρηκτά από τσιμέντο θεωρούνται το απαύγασμα της σύγχρονης αρχιτεκτονικής. Και μπορεί να είναι. Από αισθητικής άποψης. Αλλά έτσι φανταζόμαστε το νησιωτικό τοπίο μας σε πέντε χρόνια από τώρα; Μια ατέλειωτη σειρά από (υποτίθεται) τροπικές ομπρέλες που παίζουν μουσική στη διαπασών και με ξαπλώστρες που στοιχίζουν 20 και 50 ευρώ; Και με χτισμένα περίπου τα πάντα; Κι αν αυτό το μοντέλο πουλάει σήμερα και πριμοδοτεί το κοινωνικό προφίλ της εκάστοτε κυβέρνησης, μπορούμε, άραγε, να κάνουμε ένα μικρό άλμα στον χρόνο και να φανταστούμε τον εύπορο Αμερικανό ή Βορειοευρωπαίο στη θέα ενός ελληνικού νησιού που θα θυμίζει την Costa del Sol της δεκαετίας του ’70;
* Βασικά πραγματολογικά στοιχεία αντλήθηκαν από ποστ της κυρίας Ίριδας Λυκουριώτη.