Μια συρρικνούμενη και γηράσκουσα χώρα είναι μια χώρα με λιγότερους εργαζομένους, αποδυναμωμένη οικονομία, ισχνές παροχές υγείας, πρόνοιας, ασφάλισης, δηλαδή ένα υπό κατάρρευση έθνος. Η πληθυσμιακή συρρίκνωση, αρρώστια των ανεπτυγμένων και χωρίς σθεναρή δημογραφική πολιτική κρατών, όπως η Ελλάδα, πλήττει πλέον συνολικά την Ε.Ε., που αριθμεί σήμερα 446,8 από 447,4 εκατ. κατοίκους στις αρχές του 2020. Η κατάρα για τον ευημερούντα κόσμο αποτελεί ευλογία για τον αναπτυσσόμενο, όταν η επιβράδυνση της πληθυσμιακής αύξησης προκύπτει από την άνοδο του εκπαιδευτικού και βιοτικού επιπέδου, τη μεγαλύτερη γυναικεία αναπαραγωγική ελευθερία. Ομως την τελευταία τριετία τις ζωές κλαδεύει η πανδημία και στον Τρίτο Κόσμο επιπλέον η αυξανόμενη πείνα. Το παγκόσμιο προσδόκιμο ζωής μειώθηκε στα 71 έτη το 2021 από 72,9 το 2019. Πάνω από 2 εκατ. ψυχές έχασε η Ευρώπη από την COVID-19 –τις οποίες δεν αναπλήρωσαν οι μειωμένες γεννήσεις και η συγκρατημένη μετανάστευση λόγω της απαγόρευσης ταξιδιών–, σχεδόν 6,5 εκατ. όλος ο κόσμος· ο ΟΗΕ εκτιμά τον αριθμό των θανάτων σε 15 εκατ. και ο Economist σε 17,6.
Στις 15 Νοεμβρίου 2022 η Γη, με όλες τις οδυνηρές ανισότητες, αντιφάσεις, συγκρούσεις, τις μικρότατες διαφυγές από τις συγκοινωνούσες πτυχές του πολύπλοκου αδιεξόδου, θα μετράει 8 δισ. κατοίκους. Μετριασμένοι οι ρυθμοί πληθυσμιακής αύξησης καθώς τα δύο τρίτα των ανθρώπων ζουν σε χώρες με δείκτη γονιμότητας κάτω από το όριο αναπλήρωσης των γενεών. Δεν θα υφίσταται υπερπληθυσμός στο τέλος του αιώνα, ισχυρίζονται δημογράφοι. Λιγότεροι εργαζόμενοι με υψηλότερους μισθούς, βελτιωμένο περιβάλλον, μικρότερος κίνδυνος λιμού, μακρύτερη ζωή (κατά μ.ό. 77,2 έτη το 2050), μεγαλύτερη ευημερία. Είναι το αισιόδοξο σενάριο. Το απαισιόδοξο περιγράφει έναν ανάστατο κόσμο με συχνότερους καύσωνες, ξηρασίες, πυρκαγιές, πλημμύρες, φτωχές σοδειές, συγκρούσεις για τα δυσεύρετα τρόφιμα και τους σπάνιους πόρους, γεωπολιτικές αναταράξεις, μαζική μετανάστευση, πανδημίες. Βιώνουμε μια παρέκκλιση από τη γραμμή προόδου ή τις υποστιγμές ενός ταραγμένου αύριο; Πάντως, ο κλιμακούμενος στον παγκόσμιο Νότο λιμός δείχνει με έργο της κλιματικής αλλαγής, της COVID-19, του Πούτιν, που μετέτρεψε σε όπλο την πείνα.
Ζούμε, τραυματισμένοι, εν αναμονή του τέλους των παρόντων δεινών, μέσα σε εκείνο που δεν ήρθε ακόμη – μια νέα ισορροπία. Αμφιρρέπουμε ανάμεσα στο νοερό ξεπέρασμα του παρόντος και σε μια αξεδιάλυτη αγωνία. Στις δύο όψεις του κόσμου.