Οι ευρωπαϊκές χώρες προετοιμάζονται για έναν πολύ δύσκολο χειμώνα. Ο πόλεμος στην Ουκρανία. Η μετατροπή του από το Κρεμλίνο σε ενεργειακό πόλεμο με πρώτο στόχο την ύφεση στις ευρωπαϊκές οικονομίες και απώτερο στόχο φιλικές προς αυτό ανατροπές των πολιτικών συσχετισμών στη Γηραιά Ηπειρο. Οι νέες περισσότερο μεταδοτικές παραλλαγές και το αναμενόμενο κύμα πανδημίας. Οι συνέπειες της κλιματικής κρίσης που επιτείνουν την ενεργειακή κρίση, δοκιμάζουν τις (εν πολλοίς πεπαλαιωμένες) ευρωπαϊκές υποδομές και δυσκολεύουν την επίτευξη των (αρχικά φιλόδοξων, αλλά ήδη μάλλον ανεπαρκών) στόχων για περιορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Ο συνδυασμός όλων αυτών ορίζει μια νέα κανονικότητα, δυστοπική και με διάρκεια. Κορωνίδα, η παράλυση της Κομισιόν.
Ο Μακρόν καλεί τους Γάλλους πολίτες να προετοιμαστούν για θυσίες (πολλοί εξ αυτών για περισσότερες θυσίες…) και ζητεί από τους υπουργούς του να μην πέφτουν στο αμάρτημα της δημαγωγίας. Το Βερολίνο ενέκρινε δραστικό πρόγραμμα εξοικονόμησης ενέργειας με περικοπές και στην ιδιωτική κατανάλωση, επίσης ανακοινώνει από τώρα την υποχρεωτική χρήση μάσκας και τεστ από 1ης Οκτωβρίου για την πανδημία. Γενικευμένες οι ανησυχίες και οι προβληματισμοί για την ύφεση, που απειλεί και τις πιο ισχυρές οικονομίες και που –εκ των πραγμάτων– δεν θα αφήσει κανέναν ανεπηρέαστο.
Η χώρα μας δείχνει να είναι η εξαίρεση. Τα μηνύματα που αναμεταδίδονται είναι ότι η Ελλάδα είναι πανταχόθεν θωρακισμένη (όπως ήταν το 2008-9), ότι η οικονομία της πηγαίνει σφαίρα κι ότι η πανδημία δεν αποτελεί, πια, αξιόλογο πρόβλημα. Ενα πνεύμα χαλαρότητας δίνει τον τόνο, λες και όλα πάνε καλά, η χώρα είναι η λαμπερή εξαίρεση σε όλη την Ευρώπη, τα έχει όλα υπό έλεγχο, κινείται λες με πρόνοια και σχέδιο σε όλα τα μέτωπα. Τα πράγματα δεν είναι έτσι. Υπάρχει μέριμνα και δραστηριότητα όσον αφορά αυτά που λέγονται παροχές, ενώ ένας εφησυχασμός παρατηρείται σε όλα τα άλλα – τα δύσκολα και μεγάλα. Παράδειγμα, η κυβερνητική πολιτική στο μέτωπο της ενέργειας. Τρία σημεία:
Μηνύματα χαλαρότητας και εφησυχασμού στέλνονται στην κοινή γνώμη.
(α) Από τη μια, φέτος θα δαπανηθούν 12 δισ. ευρώ (6% ΑΕΠ), εκ των οποίων 2 δισ. από τον προϋπολογισμό, για την επιδότηση των λογαριασμών ρεύματος. Θα επιδοτηθούν όλα τα νοικοκυριά, πλούσια και φτωχά, για όλα τα σπίτια τους (όχι μόνο για κύρια κατοικία), για όλη την κατανάλωσή τους. Απλόχερη επιδότηση.
(β) Από την άλλη, δεν γίνεται καμία προσπάθεια να συγκρατηθεί η κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος, που αν μη τι άλλο θα ήταν μια πράξη σύνεσης. Θα ήταν εύλογο να κάνουμε μια προσπάθεια εξοικονόμησης, καθώς δεν είναι (ούτε θα μπορούσε να ήταν) διασφαλισμένη η επαρκής τροφοδοσία της χώρας με φυσικό αέριο και, άρα, η παραγωγή ηλεκτρισμού φέτος.
(γ) Ταυτόχρονα, δεν εκδηλώνεται καμία ουσιαστική μέριμνα για την ενίσχυση των δικτύων μεταφοράς – διανομής. Κι αυτό, παρότι δεν υπάρχουν ισχυρά δίκτυα για τη διανομή ρεύματος από ανανεώσιμες πηγές (μπορεί να παραχθεί πράσινη ενέργεια, δεν μπορεί να μεταφερθεί…), ενώ κι αυτά τα δίκτυα που υπάρχουν χάνουν το 17% του ηλεκτρικού φορτίου καθ’ οδόν, στη διαδικασία μεταφοράς – διπλάσιες απώλειες από άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Λες, κυριαρχεί το πνεύμα χαλαρότητας που μας συνοδεύει από την προηγούμενη διετία, όταν καλλιεργήθηκε η ψευδαίσθηση (σε μεγάλο μέρος της κοινωνίας, αλλά και σε μεγάλο μέρος της κυβέρνησης…) ότι η κρίση είναι ένα φαινόμενο που αντιμετωπίζεται μοιράζοντας λεφτά: παίρνεις, παράδειγμα, από τον κουμπαρά που είχε φτιάξει ο Χουλιαράκης, βγαίνεις και στις αγορές που πρόθυμα αγόραζαν ελληνικά ομόλογα, αφού μπορούσαν ανά πάσα στιγμή να τα ξεφορτώσουν στην αγκαλιά της Κριστίν Λαγκάρντ, μοιράζεις μερικές δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ – έστω με κριτήρια αμφισβητούμενα για τον ορθολογικό, δίκαιο και αναπτυξιακό χαρακτήρα τους. Κι όταν κλείνουν οι αγορές, ευτυχώς μένει το λεφτόδεντρο των (πληθωριστικών) φορολογικών εσόδων. Λεφτά υπάρχουν. Και ο χρόνος δουλεύει για εμάς. Ή, μήπως, όχι;…