Η μοναρχία ήταν η Ελισάβετ και η Ελισάβετ ήταν η μοναρχία. Στη συνείδηση του κόσμου αυτή είναι μια πραγματικότητα, ανεξαρτήτως συμπάθειας ή μη προς ένα θεσμό που, όσο αναχρονιστικός κι αν μας φαίνεται, είναι ταυτισμένος με τη Βρετανία, την ιστορία και τον πολιτισμό της.
Ειδικά η Ελισάβετ ήταν τόσο άρρηκτα συνδεδεμένη με το σύμβολο της μοναρχίας, που ακόμα και σε όλους εμάς που κοιτάζουμε από απόσταση, το πρόσωπο είχε γίνει το σύμβολο και το σύμβολο είχε γίνει το πρόσωπο. Η «βασίλισσα» ήταν η Ελισάβετ πολύ περισσότερο από άλλους μονάρχες σε χώρες της ηπειρωτικής Ευρώπης. Ηταν household name με έναν τρόπο που ουδείς άλλος μονάρχης έγινε ποτέ.
Εχει κάτι συμβολικό που ο θάνατός της συμβαίνει τώρα, σε μια χρονική περίοδο κατά την οποία παλαιές βεβαιότητες και παραδόσεις κλονίζονται. Ηταν μια ακλόνητη σταθερά η Ελισάβετ στον θρόνο της, στον οποίο ανέβηκε το 1952 (η επίσημη στέψη έγινε το 1953). Την ίδια στιγμή, έφερε πάνω της και έναν άλλον αέρα: το 1952, πρωθυπουργός στην Αγγλία ήταν ο Ουίνστον Τσώρτσιλ, πρόεδρος στην Αμερική ο Χάρι Τρούμαν, στη δε Μόσχα κυριαρχούσε, έστω και στο λυκόφως του, ο Ιωσήφ Στάλιν. Στη χώρα μας, πρωθυπουργός (βραχύβιος) ήταν ο Νικόλαος Πλαστήρας. Μιλάμε, δηλαδή, για έναν μακρινό, πολύ μακρινό γαλαξία της σύγχρονης Ιστορίας.
Η μακροβιότερη βασίλισσα στην ιστορία του Ηνωμένου Βασιλείου έκανε άλλους Βρετανούς μονάρχες πριν από εκείνη να λησμονηθούν. Ελάχιστοι θυμούνται τον πατέρα της, τον Γεώργιο ΣΤ΄, τον «βασιλιά του πολέμου». Ουδείς, στο ευρύ κοινό έστω, γνώριζε π.χ. το τραύλισμά του αν δεν γινόταν εκείνη η ωραία ταινία με τον Τζέφρι Ρας και τον Κόλιν Φερθ στον ρόλο του βασιλιά. Τέτοια η δυναμική του σινεμά και της ποπ κουλτούρας ευρύτερα, αν αναλογιστούμε ότι και η Ελισάβετ τα τελευταία χρόνια έγινε πρόσωπο οικείο σε πολύ κόσμο εκτός της πατρίδας της χάρη στην περίφημη τηλεοπτική σειρά «Το στέμμα». Ωστόσο, η ίδια ήταν household name πολύ πριν από την έλευση της σειράς. Το πόσο εμβληματική φιγούρα έγινε η Ελισάβετ, η εν λόγω σειρά το αποδίδει, νομίζω, πολύ αποτελεσματικά. Η βασιλική οικογένεια είχε ενοχληθεί σε διάφορα σημεία της σειράς και όσοι γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα του Μπάκιγχαμ μιλούν για ιστορικές ανακρίβειες, έχω όμως την εντύπωση ότι το πώς ένα νεαρό κορίτσι ανέλαβε σταδιακά να ενσαρκωθεί τον ίδιο τον θεσμό, με ό,τι κόστος είχε αυτό στην ίδια και στην οικογένειά της, το αποτυπώνει με πειστικότητα.
Συμβολικός, λοιπόν, ο θάνατός της στις μέρες που ζούμε, όπου όλα όσα γνωρίζαμε και είχαμε μάθει να ζούμε μαζί τους, χάνονται. Σε τέτοιο βαθμό που, όσο τρομακτικό κι αν ακούγεται, μοιάζει σαν να μην πέθανε ένας άνθρωπος αλλά κάτι άλλο, ένα σύμβολο πέρα από τα ανθρώπινα.