Ο τρόπος με τον οποίο το Ηνωμένο Βασίλειο αποχαιρέτισε την επί 70 χρόνια βασίλισσά του έχει να μας πει πολλά. Το πάνδημο, διαταξικό, διαγενεακό πένθος ένωσε μια χώρα και μας θύμισε γιατί ο αβίαστος, αδιαπραγμάτευτος σεβασμός στους θεσμούς δεν αποτελεί μόνο θεμέλιο λίθο των πιο σύγχρονων δημοκρατιών αλλά και πολύτιμο ενοποιητικό στοιχείο σε καιρούς κοινωνικού και πολιτικού κατακερματισμού.
Αυτή η πολύ απλή ανάγνωση ενός παγκόσμιου φαινομένου (δεν αφιέρωσαν μόνο τα δικά μας κανάλια χθες τον μισό τους τηλεοπτικό χρόνο για να καλύψουν ζωντανά την κηδεία) προσέκρουσε στις γνωστές ελληνικές συμπληγάδες: «γιατί διαρκούν τόσο πολύ οι εκδηλώσεις;», «πόσο θα κοστίσουν όλα αυτά στον βρετανικό λαό;», και αναπόφευκτα η ανάσυρση τυχόν ευθυνών της για πολιτικά θέματα ελληνικού ενδιαφέροντος.
Υπάρχει πάντα μια δυσκολία να δούμε τον κόσμο χωρίς τα ελληνικά μας γυαλιά. Ναι, η σχέση ενός σεβαστού τμήματος του λαού μας με τη μοναρχία τραυματίστηκε ανεπανόρθωτα κατά τη διάρκεια του 1960. Αλλά, θεωρητικά, το ζήτημα λύθηκε οριστικά με το δημοψήφισμα του 1975. Σχεδόν μισό αιώνα μετά, εξακολουθούμε να μην μπορούμε να δούμε απλώς την Ελισάβετ ή τον Κάρολο αλλά επιμένουμε να βλέπουμε τη Φρειδερίκη και τον Κωνσταντίνο. Η συλλογική απέχθεια για την ελληνική δυναστεία μάς εμποδίζει να δούμε αυτό που είδε χθες ένας ολόκληρος πλανήτης: όταν οι μονάρχες υπηρετούν τον λαό τους, υπάρχει περίπτωση ένας απλός πολίτης να σταθεί στην ουρά και να περιμένει μέχρι και 10 ή 12 ώρες για να αποτίσει φόρο τιμής στην εκλιπούσα βασίλισσα. Για να αντιληφθούμε τη χαώδη διαφορά με την ελληνική πραγματικότητα, ας σκεφτούμε ποιοι αντίστοιχοι θεσμοί στη χώρα μας μπορούν να εγείρουν σήμερα ανάλογα συναισθήματα και πράξεις. Δεν χρειάζεται να χάνετε τον χρόνο σας: κανένας. Απαντες απονομιμοποιημένοι και απαξιωμένοι, από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας μέχρι την Εκκλησία, απηχούν μια κοινωνία που βράζει στο ζουμί της χωρίς σημεία αναφοράς, καταλλαγής και συμφιλίωσης. Για αυτό και οι επιτυχίες μας στον αθλητισμό παίρνουν τόσο εύκολα διαστάσεις ανεπανάληπτων εθνικών θριάμβων, ενώ οι αντίστοιχες «αποτυχίες» (όπως πρόσφατα στο Eurobasket) προκαλούν δυσανάλογα μεγάλη απογοήτευση.
Οι εικόνες ενός λαού που πενθεί επί μία εβδομάδα το σύμβολό του είναι κάτι που δεν μπορούμε να καταλάβουμε. Ισως γιατί ολόκληρη η Μεταπολίτευση είναι μια διαρκής πορεία αποκαθήλωσης των δικών μας συμβόλων. Τα γκρεμίσαμε αλλά δεν φτιάξαμε τίποτα στη θέση τους. Κι επειδή δεν μπορούμε να το καταλάβουμε, κάποιες φορές το χλευάζουμε. Από αμηχανία και (κεκαλυμμένο) φθόνο.