Αρκετοί ανακαλούσαν τις αντιδράσεις στην τάξη της φιλοπατρίας και των δημοκρατικών αισθημάτων. Αλλο η φιλοπατρία του Μπέκαμ και άλλο η δική μας. Εμείς οφείλουμε να θυμόμαστε και να τιμάμε τους νεκρούς ήρωες του κυπριακού αγώνα. Δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο όμως το γεγονός ότι ο θάνατος της βασίλισσας Ελισάβετ απασχόλησε την ελληνική κοινή γνώμη σίγουρα περισσότερο από τις επισυνδέσεις, σχεδόν εξίσου με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Τον πρώτο μήνα της εισβολής, διότι τώρα τη συνηθίσαμε κι αυτήν. Πόθεν το ενδιαφέρον; Και μάλιστα το ενδιαφέρον για τις λεπτομέρειες του τελετουργικού. Ποιος θα κάτσει πού, ποιος θα κάνει τι, τι θα φορέσει ποιος. Μήπως η ψυχούλα του Ελληνος είναι κατά βάθος βασιλόφρων; Μήπως επιθυμεί τους άρχοντές της με κορώνες; Δεν νομίζω ότι τα πράγματα έχουν αλλάξει τόσο από το 1974 και το αποτέλεσμα του τότε δημοψηφίσματος. Ο κόσμος μας, βέβαια, έχει αλλάξει. Αρκεί να αναλογισθείτε ότι ο πρώτος πρωθυπουργός που συνάντησε η Ελισάβετ ήταν ο Τσώρτσιλ και η τελευταία η Λιζ Τρας. Στα 96 σου δεν αντέχεις τόσο ισχυρές συγκινήσεις.
Προσπαθώ να καταλάβω προς τι το ενδιαφέρον και ο ενθουσιασμός των συμπατριωτών μας. Μήπως η ομοψυχία των Βρετανών, οι οποίοι, ασχέτως πολιτικής, συντάχθηκαν πίσω από το πρόσωπο που ενσαρκώνει ένα θεσμό που τους ενώνει; Φαντάζομαι στην ουρά των χιλιομέτρων περίμεναν και οι οπαδοί και οι αντίπαλοι του Brexit. Ναι, μας λείπουν τα πρόσωπα με τα οποία μπορούμε να ταυτιστούμε όλοι, ξεχνώντας τις διαφορές μας. Ο Θεοδωράκης είπε πως θέλει να πεθάνει ως κομμουνιστής, όπως έζησε. Οι υπόλοιποι απλώς δικαιούνται να σφυρίζουν τη μουσική του. Ο Χριστόδουλος ήταν δημοφιλής, όμως σίγουρα δεν ένωσε τους Ελληνες. Τις κρίσιμες στιγμές, μάλλον εμφύλια οργή έσπειρε. Παρωχημένος ο θεσμός της βασιλείας; Παρωχημένη η προσκόλληση στην παράδοση και στο αυστηρό τελετουργικό; Μήπως είναι αυτό που μας εντυπωσίασε περισσότερο από οτιδήποτε άλλο με την κηδεία της Ελισάβετ; Αυτό που λείπει περισσότερο από την κοινή μας ζωή, από όπου έχουμε αποκλείσει τις τελετουργίες; Τρέχουμε όλοι στον Επιτάφιο, όμως δεν έχουμε υπομονή να ακούσουμε ούτε μισό εγκώμιο. Καταργήσαμε την ευπρέπεια της αμφίεσης, τους τύπους ευγενείας, τις επισημότητες. Ταυτίσαμε την κατάργησή τους με τη δημοκρατία. Και ισοπεδώσαμε την κοινή μας ζωή.
Και βέβαια, όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με το θέαμα ενός τελετουργικού που προσφέρει σταθερότητα, άρα ασφάλεια, στη ρευστότητα της σύγχρονης ζωής, μένουμε άφωνοι. Γιατί, αν μη τι άλλο, αυτά τα τελετουργικά σε βγάζουν από τη μονότονη ομοιομορφία της καθημερινότητας. Αυτά έκαναν πάντα. Και αυτά συνεχίζουν να κάνουν.