Διάβασα πως στις πρόσφατες εκλογές στη Βουλγαρία το ποσοστό συμμετοχής κυμάνθηκε γύρω στο 35%. Στην αρχή νόμισα πως επρόκειτο για κάποιο λάθος του ειδησεογραφικού πρακτορείου, όμως τελικά η είδηση ήταν σωστή. Από περιέργεια ανέτρεξα στους ανάλογους αριθμούς των ελληνικών εκλογών της τελευταίας δεκαετίας (2009-2019) και διαπίστωσα ότι «χάθηκαν» περίπου 1.280.000 ψηφοφόροι. Η συμμετοχή από το 71% του 2009 έπεσε στο 57,78% το 2019. Το χαμηλότερο ποσοστό συμμετοχής εμφανίστηκε στις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015 (56,57%). Ας σημειωθεί πως στις εκλογές Ιανουαρίου του ιδίου έτους το ποσοστό συμμετοχής ήταν 63,87%, μήνυμα άκρως ανησυχητικό για τις εκλογές του 2023, εφόσον είναι διπλές. Οι συνεχόμενες εκλογές και κουράζουν και έχουν ένα κόστος στις μετακινήσεις, που πολλοί δεν το αντέχουν.
Το ερώτημα είναι γιατί υπάρχει αυτή η φθίνουσα πορεία της συμμετοχής στις εκλογικές διαδικασίες. Στην πατρίδα μας αναμφίβολα η μνημονιακή περίοδος αποτέλεσε κάτι σαν έναν τεκτονικό σεισμό, που μετακίνησε τις πλάκες της συνείδησης των πολιτών. Ο αντισυστημισμός που εμφανίστηκε και εξέφραζε τη δυσπιστία απέναντι στο πολιτικό σύστημα δεν μεταφράστηκε μόνο στην ψήφο προς τα λεγόμενα αντισυστημικά κόμματα, αλλά και στην αποχή, που αποτέλεσε μια συνειδητή πολιτική στάση. Το λαϊκιστικό σλόγκαν «όλοι ίδιοι είναι» λειτούργησε και εξακολουθεί να λειτουργεί παραλυτικά στη διάθεση μερίδας πολιτών να συμμετάσχουν στις εκλογές. Η απογοήτευση μετατρέπεται σε πολιτική συμπεριφορά, που οδηγεί στην παραίτηση από την άσκηση τού στοιχειώδους καθήκοντος ενός πολίτη, να ενδιαφερθεί για τα κοινά και για την εκλογή αυτών που θα κυβερνήσουν.
Από την άλλη πλευρά, όμως, ανοίγεται ένα νέο πεδίο δράσης για τους επικοινωνιολόγους των μεγάλων κομμάτων. Να προσπαθήσουν να ανιχνεύσουν το κοινωνικό προφίλ των απογοητευμένων πολιτών και να επιχειρήσουν να αποκτήσουν διαύλους επικοινωνίας μαζί τους, ώστε να τους εντάξουν και πάλι στις πολιτικές διαδικασίες προς όφελος του κόμματός τους. Ενδεικτικά αναφέρω πως στις εκλογές του 2009, όταν η Νέα Δημοκρατία υπέστη βαριά ήττα (33,47%), συγκέντρωσε 44.000 ψήφους περισσότερους από τις εκλογές του 2019, όταν και έλαβε ποσοστό περί το 40%, σχηματίζοντας αυτοδύναμη κυβέρνηση.
Συμπερασματικά, η ισοπέδωση οδηγεί στην απογοήτευση και στην απάθεια, συναισθήματα που εκφράζονται πολιτικά με την παραίτηση και την αποχή.
