Ο ρόλος έχει γραφτεί για βαρύτονο. Αυτός είναι ο μόνος όρος για να τον διεκδικήσει κανείς, «βάσει της παρτιτούρας του έργου», όπως επισημαίνει στα καλλιτεχνοκρατικά ελληνικά της η ανακοίνωση της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Ο ρόλος είναι η Στρέλλα – μια διεμφυλική γυναίκα. Ομως στην πρώτη φάση της διανομής ο πρωταγωνιστικός ρόλος δεν δόθηκε σε τρανς γυναίκα, αλλά σε άλλον/άλλη πρωταγωνιστή/πρωταγωνίστρια. Ενα στέλεχος της παραγωγής παραιτήθηκε διαμαρτυρόμενο. Είναι δυνατόν; Είναι δυνατόν κάποιος/κάποια που δεν είναι τρανς να υποδύεται την τρανς;
Γρήγορα, εντός της ημέρας, η εθνική μας όπερα είχε κιόλας εκδώσει την ανακοίνωση, με την οποία διαβεβαίωνε ότι «αφουγκράστηκε τη συζήτηση που έχει ανοίξει στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα αναφορικά με τη συμπεριληπτικότητα και την τρανς ορατότητα» και σκοπεύει να «διευρύνει τις ακροάσεις και για τον πρωταγωνιστικό ρόλο με στόχο να εξαντληθούν οι προσπάθειες –σε ελληνικό και διεθνές επίπεδο– προκειμένου να βρεθεί μια διεμφυλική γυναίκα ερμηνεύτρια».
Ο πολιτιστικός θεσμός προσχωρεί έτσι στην άποψη ότι το ίδιο το έργο (του) δεν αρκεί. Δεν αρκούν όσα παριστάνονται στη σκηνή (εν προκειμένω ο έρωτας ενός άνδρα και μιας διεμφυλικής γυναίκας). Αυτά είναι μόνο συμβολικά. Και τα μηνύματα της συμπεριληπτικότητας και της ορατότητας είναι ηθικώς πολύ σοβαρά για να τα εμπιστευθούμε στη γλώσσα των συμβόλων. Δεν αρκεί να παίζεις θέατρο. Πρέπει και να αποδεικνύεις ότι είσαι αυτό που παίζεις.
Ελεύθερο θέατρο και κανονιστικές αξιώσεις.
Τι σημαίνει αυτή η απαίτηση για κυριολεξία; Δεν χαράσσει μια υγειονομικού χαρακτήρα κανονιστική τάφρο γύρω από την τέχνη; Οι οπαδοί των κανόνων αναγνωρίζουν τον περιορισμό. Τον δικαιολογούν όμως ως αναγκαία πολιτισμική διόρθωση. Για αιώνες ο πατριαρχικός πολιτισμός έχει εξωθήσει στο περιθώριο τα διεμφυλικά άτομα. Τα αντιμετώπιζε και τα αντιμετωπίζει σαν αποδιοπομπαία και άρρωστα. Η διάκριση υπέρ τους είναι τώρα θεμιτή προκειμένου να διορθωθεί η αδικία· προκειμένου να επιτευχθεί «αντιστάθμιση μειονεκτημάτων». Κι αυτό δεν αρκεί να επιδιώκεται με θετικές διακρίσεις στην εκπαίδευση και την αγορά εργασίας. Πρέπει να επιβληθεί παντού. Ακόμη και στην τέχνη.
Αυτή η συλλογιστική καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η τέχνη είναι λειψή. Από μόνη της είναι παιδαγωγικώς ανεπαρκής για να περάσει το ορθό μήνυμα. Χρειάζεται την προληπτική καθοδήγηση ενός συνδικαλισμού, που θα φροντίσει να διασωληνώσει την αλληγορική γλώσσα της με την «πραγματική» πραγματικότητα.
Δεν θα έπρεπε αυτό το ηθικό πρόγραμμα γείωσης της σκηνής να διευρυνθεί; Δεν θα έπρεπε να συμπεριλάβει όλα τα λάθη του πολιτισμού; Δεν θα όφειλε ας πούμε η Λυρική να αφουγκράζεται και την ΠΑΣΕΓΕΣ, ώστε όλους τους ρόλους αγροτών να τους υποδύονται πραγματικοί αγρότες;
Το βίωμα του ελεύθερου θεάτρου παραείναι ελεύθερο. Δεν αρκεί. Χρειάζεται κόφτης στο κάστινγκ. Χρειάζεται κήρυγμα.